تقویم تاریخ؛ از انتشار اولین روزنامه فارسی زبان تا انقراض سلسله قاجاریه

انتشار نخستین روزنامه فارسی زبان 

177 سال پیش در چنین روزی، پنجم ربیع الثانی سال 1267 هجری قمری:

نخستین روزنامه فارسی زبان به نام «وقایع اتّفاقیه» در تهران منتشر شد. انتشار این روزنامه در سومین سال سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و به دستور میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم با کفایت آن دوره آغاز شد. مدیریت و سردبیری این روزنامه برعهده حاج میرزا تذکره چی بود و اخبار آن هم تحت نظارت امیرکبیر گردآوری می شد. مطالبی که دراین روزنامه چاپ می شد، اخباری از دولت ایران، جهان و ترجمه مقالات علمی از مطبوعات اروپا و آگهی بود. چهل و یک شماره از این روزنامه در عصر صدارت امیرکبیر منتشر شد و چهل و نهمین شماره آن حاوی خبر قتل این شخصیت باکفایت و میهن دوست بود. وقایع اتفاقیه تا 472 شماره منتشر شد و بعدها تحت نام های دیگری انتشار آن ادامه یافت.

 

 

تولد چیان کای چک، رئیس جمهور چین ملی 

136 سال پیش در چنین روزی، سی و یکم اکتبر 1886 میلادی:

"چیان کایْ ‌چِک" (Chiang Kai-shek) رئیس ‌جمهور چین ملی متولد شد. پس از مرگ سون یات سن؛ بنیانگذار انقلاب 1911، چیان کای چک در پی یک کودتای نظامی قدرت را در چین قبضه کرد و بدین ترتیب دستگاه رهبری چین در اواخر دهه 1920 در معرض رقابت نظامیان قرار گرفت. چیان کای چک پس از کسب قدرت، در اقدامی جنجالی که به "ترور سفید" موسوم شد، به پاکسازی وسیعی در احزاب چپ دست زد که زمینه‌ساز جنگ داخلی چین شد. این امر در نهایت به پایان رابطه مسالمت‌آمیز حزب چپ حاکم و حزب کمونیست چین انجامید.

 

 

ورود ستارخان و باقرخان به تهران 

116 سال پیش در چنین روزی، پنجم ربیع الثانی سال 1328 هجری قمری:

«ستارخان» و «باقرخان» از سرداران مشروطه که از تبریز به سوی تهران حرکت کرده بودند، پیروزمندانه وارد تهران شدند. این مبارزین راه آزادی و استقلال، به هنگام محاصره شهر تبریز در زمان محمد علی شاه، با کمک مردم این شهر به مدت یازده ماه با مقاومتی کم نظیر از شهر دفاع و حملات نیروهای دولتی را خنثی کردند و پس از چندی عازم تهران شدند. ستارخان ملقب به سردار ملی و باقرخان مشهور به سالار ملی در سایه غیرتمندی، دلیری و رشادت خود در نهضت مشروطه مجاهدت های بسیار کردند و نام خود را برای همیشه در برگی زرین از تاریخ ایران ثبت نمودند .

 

 

 

اعلام انقراض سلسله قاجاریه 

97 سال پیش در چنین روزی، نهم آبان سال 1304 هجری شمسی:

مجلس شورای ملی ایران با خلع احمد شاه، آخرین پادشاه سلسله قاجاریه، انقراض این سلسله را اعلام کرد و بدین ترتیب حکومت 135 ساله این خاندان در ایران، خاتمه یافت. پس از انقراض سلسله قاجاریه، با دخالت ها و توطئه های انگلیس، حکومتی موقت به ریاست رضاخان در ایران تشکیل شد. رضاخان چهار سال و نیم پیش از آن، با یک کودتای انگلیسی روی کارآمده و به تدریج به قدرتمندترین مرد حکومت تبدیل شده بود. وی حدود یک ماه پس از انقراض سلسله قاجار، خود را شاه خواند و سلسله پهلوی را در ایران تاسیس کرد. این سلسله، زمینه را برای غارت هرچه بیشتر ثروت های ملی و سرکوب ملت ایران توسط انگلیس و آمریکا، مهیا کرد.

 

 

جنگ کانال سوئز

66 سال پیش در سی و یکم اکتبر 1956 میلادی:

انگلستان و فرانسه پس از اعلام ملی شدن کانال سوئز توسط جمال عبدالناصر به مصر حمله کردند. پس از ملی اعلام شدن کانال سوئز و تصرف تاسیسات کانال توسط نیروهای مصری، که در مالکیت یک شرکت مشترک انگلیسی و فرانسوی بود، انگلیسی‌ ها و فرانسوی ها سحرگاه روز 31 اکتبر 1956م بندر پرت سعید در مدخل کانال را مورد حمله قرار دادند. هم‌زمان با این عملیات، نیروهای رژیم صهیونیستی هم وارد مصر شدند و مواضع قوای مصری در ساحل شرق کانال سوئز را به تصرف خود درآوردند. هم‌چنین نیروهای رژیم صهیونیستی همراه با قوای انگلیس و فرانسه تلاش کردند تا خلیج عقبه را بر روی کشتی‌ های اسرائیلی باز کنند. با پیاده شدن چتربازان انگلیسی و فرانسوی و به دنبال یک سری جنگ‌ های شدید و مقاومت‌ های مردمی، سراسر شبه جزیره سینا به تصرف متجاوزان درآمد. اما به دنبال تهدید شوروی به مداخله نظامی و فشار امریکا، دولت ‌های متجاوز به آتش ‌بس گردن نهادند و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در طول کانال سوئز مستقر شدند. جنگ سوئز به تقویت موقعیت داخلی و بین ‌المللی جمال عبدالناصر و تبدیل او به عنوان یک قهرمان ملی و قومی عرب کمک فراوانی کرد و زمینه را برای حرکت ‌های ملی و ضد استکباری در کشورهای عربی دیگر فراهم ساخت.

 

 

ترور ایندیرا گاندی به دست محافظانش 

38 سال پیش در چنین روزی، سی و یکم اکتبر 1984 میلادی:

خانم «ایندیرا گاندی» (Indira Gandhi) نخست وزیر وقت هند به دست دو تن از محافظان خود، ترور و کشته شد. این دو مهاجم که سیک مذهب بودند، خانم گاندی را به دلیل صدور دستور حمله به معبد طلایی در ایالت پنجاب هند، که مکانی مقدس برای سیک ها به شمار می رود، ترور کردند. سیک ها که دو درصد جمعیت هند و اکثریت را در ایالت پنجاب تشکیل می دهند، با جمع آوری سلاح در این معبد، درصدد شورش مسلحانه برای کسب استقلال ایالت پنجاب بودند. خانم ایندیرا گاندی که دختر جواهر لعل نهرو از رهبران اصلی استقلال هند بود، در سال 1967 یعنی سه سال پس از مرگ پدرش، به نخست وزیری رسید. ایندیرا گاندی مراحل ترقی را در حزب کنگره ملی هند با کمک و راهنمایی پدرش نهرو، پیمود و در سال های نخست وزیری، با مشکلات متعددی در کشور بزرگ و پرجمعیت هند مواجه شد. بحران مقابله با سیک های جدایی طلب از جمله این مشکلات بود که در دوران جانشین و پسر ایندیرا گاندی یعنی راجیو گاندی نیز ادامه یافت.