روز جهانی کودک

به گزارش خودکارنیوز، کودکان آسیب‌پذیرترین گروه در هر جامعه‌ای هستند، بنابراین نباید از نیازهای آنها به سادگی عبور کرد. روز کودک در سراسر جهان انگیزه‌ای برای توجه به حقوق کودکان است. کشورهای جهان بنا بر سنت و فرهنگ خود روز کودک را به گونه‌های مختلف برگزار می‌کنند.

تاریخ روز جهانی کودک

۲۰ نوامبر از سوی سازمان ملل متحد روز جهانی کودک نامگذاری شده‌است. ۲۰ نوامبر در سال ۲۰۲۰ با ۳۰ آبان ۹۹ برابر است.

تاریخچه روز جهانی کودک

روز کودک در دومین یکشنبه ژوئن سال ۱۸۵۷ توسط دکتر شریف چارلز لئونارد، کشیش کلیسا، در ماساچوست آغاز شد؛ روز کودکان برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ با تعیین تاریخ ۲۳ آوریل توسط جمهوری ترکیه به‌طور رسمی تعطیل ملی اعلام شد. ایده برگزاری روز جهانی کودک، به «کنفرانس جهانی برای رفاه کودکان» بازمی‌گردد که در ماه آگوست سال ۱۹۲۵ در ژنو برگزار شد. در این کنفرانس، نمایندگان ۵۴ کشور گردآمده بودند تا منشوری در دفاع از حقوق کودکان تصویب کنند.

اما تاریخچه روز جهانی کودک، به‌طور رسمی به سال‌های پس از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد: با شعله‌ور شدن آتش جنگ جهانی دوم، میلیون‌ها کودک در سرتاسر جهان گرفتار رنج‌های بی پایان شدند. هزاران کودک در اردوگاه‌های مرگ جان سپردند، صدها هزار کودک در بمباران‌های شهرها و مراکز غیر نظامی دفن شدند و صدها هزار کودک معلول و بی سرپرست و بی خانمان از آتش ویرانگر جنگ بر جای ماندند. سازمان آمریکایی برای رفاه کودکان، در سال ۱۹۵۲ سازمان ملل متحد را فراخواند تا روزی را به عنوان روز جهانی کودک برگزار کند. بر اساس مصوبه‌ی جهانی سازمان ملل، کشورهای مختلف یک روز را به نام کودک انتخاب کرده و همه‌ساله آن روز را با هدف توجه دادن جامعه به مسائل کودک جشن می‌گیرند.

روز جهانی کودک اولین بار توسط انگلستان در سال ۱۹۵۴، به منظور تشویق همه کشورها برای ارتقا تبادل و تفاهم متقابل درباره مشکلات، حقوق کودکان و اقدام عملی برای رفاه کودکان جهان اعلام شد. در ۲۰ نوامبر ۱۹۵۹، سازمان ملل متحد بیانیه حقوق کودک را تصویب کرد و سازمان ملل متحد پیمان‌نامه حقوق کودک را در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ به تصویب رساند.

هدف روز جهانی کودک

روز جهانی کودکان تنها برای جشن گرفتن و شادی کودکان نیست، بلکه هدف از نامگذاری و برنامه‌های آن آگاهی بخشی به کسانی است که در سراسر جهان خشونت را در قالب سوءاستفاده، استثمار و تبعیض تجربه کرده‌اند یا آن را به وجود آورده‌اند. در برخی کشوها کودکان به عنوان کارگر مورد استفاده قرار می‌گیرند یا مشغول درگیری‌های مسلحانه و زندگی در خیابان‌ها هستند. در حال حاضر، بیش از ۱۵۳ میلیون کودک بین ۵ تا ۱۴ سال وجود دارند که مجبور به کار کردن هستند. یونیسف اعلام کرد که تنها با اختصاص پنج دلار برای هر کودک می‌توان جان ۹۰ درصد از کودکانی را که سالانه می‌میرند، نجات داد و برای بهبود چشمگیر زندگی کودکان جهان سوم، کافی است که فقط مبلغ ۶ هفته بودجهٔ تسلیحاتی جهان هزینه شود.

در این میان وظیفه انجمن کمک به کودکان (یونیسف) مراقبت از کودکان و برآوردن نیازهای اولیه آنان در سال‌های آغازین زندگی، و ترغیب و تشویق والدین به آموزش فرزندان است. همچنین تلاش این انجمن برای کاهش بیماری، مرگ و میر در کودکان و حمایت از آنان در هنگام جنگ و حوادث طبیعی و… است. در مقدمه کنوانسیون حقوق کودک آمده‌است: «کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود».

روز کودک در کشورهای مختلف

روز جهانی کودک ۲۰ نوامبر است اما برخی از کشورها روز متفاوتی را به عنوان روز کودک نامگذاری کرده‌اند. بر همین اساس کشورهای جهان بنا بر ریشه‌های فرهنگی خود، این روز را به شکل‌های مختلف برگزار می‌کنند. روز جهانی کودک در حدود ۵۰ کشور جهان در تاریخ اول ژوئن جشن گرفته می‌شود، این روز در برخی از کشورها از جمله نیوزلند در اولین یکشنبه ماه مارچ، تایوان و هنگ گنگ چهارم آوریل، بنگلادش ۱۷ مارس، فلسطین پنجم آوریل، ترکیه ۲۳ آوریل، کره جنوبی و ژاپن پنجم مه، اسپانیا و انگلیس دومین یکشنبه ماه مه برگزار می‌شود.

روز کودک در ایران

در ایران جلسه‌ای با حضور نمایندگان وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و برخی دیگر از نهادها تشکیل و ابتدا منجر به انتخاب روز ۹ اکتبر به عنوان روز ملی کودک شد اما در ادامه این تاریخ، به ۸ اکتبر برابر با ۱۶ مهرماه تغییر یافت. تصمیم این گروه به دفتر یونیسف در ایران اطلاع و به عنوان روز جهانی کودک در ایران به رسمیت شناخته شد و در ادامه نیز شورای فرهنگ عمومی تصویب کرد این روز به تقویم رسمی کشور اضافه شود.

مصوبه‌ی شورای فرهنگی عمومی نیز در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۷۶ و در جلسه‌ی ۴۰۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب این شورا رسید. بنابراین در تقویم ملی ایران ۱۶ مهر به عنوان روز کودک ثبت شده است و هر ساله در این تاریخ برای کودکانبرنامه‌هایی برگزار می‌شود.

کودک کیست؟

کودک یا بچه به انسان خردسال (دختر و پسر) گفته می‌شود. برابر دیگر کودک در زبان فارسی واژه بچه است. این واژه به بزرگ نشدن و سادگی و پاکی نیز اشاره دارد.

کودک در قوانین بین‌الملل

در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد، کودک به هر انسانی که زیر هجده سال تمام باشد گفته می‌شود؛ مگر اینکه مطابق قانون حاکم بر آن شخص، سن کمتری برای رشد او مقرر شده باشد.

کودک در قوانین ایران

در ایران مانند تعدادی از نظام‌های حقوقی، دوره کودکی به دو دوره بخش می‌شود:

دوره عدم تمیز

دوره تمیز

در حقوق ایران، تعریف مشخصی از سن دوره تمیز نشده‌است. به کودکی که در دوره تمیز باشد، کودک مُمَیِّز گفته می‌شود و تعریف آن کودکی است که گرچه سن و سال کمی دارد، ولی درک وی به امور روزمره می‌رسد و و هنجارهای روزمرهٔ مردم را تا حد متعارف می‌داند. کودک غیر ممیز نیز کسی است که پا به دوره تمیز نگذاشته باشد.