تقویم تاریخ؛ از شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تا اشغال جزایر آرژانتین توسط انگلیس

شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) دختر گرامی پیامبر اسلام(ص)

1433 سال پیش در چنین روزی، سیزدهم جمادی الاول سال 11 هجری قمری:

بنا به روایتی، حضرت «فاطمه زهرا» (س)، دختر گرامی پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و همسر علی بن ابیطالب (ع)، پس از یک زندگی کوتاه، اما سرشار از درس های بزرگ اخلاقی و معنوی به شهادت رسید. این بانوی گرامی در صحنه های گوناگون و پرفراز و نشیب دوران اولیه اسلام، با رسول خدا (ص ) و حضرت علی (ع) همراه بود و فرزندان صالحی چون امام حسن (ع) و امام حسین (ع) تربیت کرد که به فرموده پیامبر(ص) ، سرور جوانان اهل بهشتند. درباره شخصیت والای حضرت فاطمه (س)، اندیشمندان بسیاری سخن گفته اند و ایشان را نمونه جامع و کاملی از یک زن مسلمان دانسته اند. ایمان، پاکی، صداقت، آگاهی و دانش حضرت فاطمه او را الگوی زنان قرار داد. به همین جهت پیامبر گرامی اسلام (ص) حضرت فاطمه (س) را سرور زنان عالم خوانده است. با عرض تسلیت به مناسبت سالروز وفات بانوی گرامی اسلام حضرت فاطمه زهرا (س) گزیده ای کوتاه از سخنان آن بزرگوار را نقل می کنیم که می فرماید: «از دنیای شما سه چیز محبوب من است: تلاوت قرآن، نگاه به سیمای پیامبر و انفاق در راه خدا .»

 

 

کشته شدن ابراهیم بن مالک اشتر از سرداران شجاع اسلام

1372 سال پیش، در روز سیزدهم جمادی الاول سال 72 هجری قمری:

«ابراهیم بن مالک اَشتر» از سرداران شجاع اسلام در جنگ با سپاه اموی کشته شد. وی فرزند «مالک اشتر» صحابه و سردار بزرگ سپاه حضرت علی (ع) بود. ابراهیم در نوجوانی در جنگ صفین در کنار پدرش در مقابل سربازان معاویه شجاعت و لیاقت خوبی نشان داد، اما نقطه اوج درخشش او در جریان قیام مختار ثقفی در کوفه در سال 66 هجری قمری بود. این قیام برای گرفتن انتقام خون امام حسین (ع) و یارانش در حادثه کربلا در سال 61 ق برپا شد. ابراهیم بن مالک اشتر در جریان قیام مختار نقش مهمی داشت و پس از پیروزی، از طرف وی، موصل در شمال عراق و اطراف آن را تصرف کرد. اما چندی بعد مُصعب بن زبیر، کوفه را اشغال کرد و پس از کشتن مختار، از ابراهیم بن مالک خواست با او بیعت کند. ابراهیم که خود را از طرف حکومت بنی امیه در خطر می دید، این بیعت را پذیرفت، اما در جنگ با سپاه عبدالملک بن مروان، به دلیل خیانت یکی از فرماندهانش کشته شد.

 

 

تولد صفا، عالم و ادیب مشهور مسلمان

166 سال پیش در چنین روزی، سیزدهم جمادی الاول سال 1278 هجری قمری:

میرزا «فضل علی ایروانی» متخلص به «صفا»، عالم و ادیب مشهور مسلمان در تبریز ـ در شمال غربی ایران ـ متولد شد. او تفسیر، کلام و ریاضیات را فرا گرفت. سپس به حوزه علمیه نجف رفت و پس از طی مراحل عالی تحصیلی به درجه اجتهاد نائل آمد. صفا در زمان انقلاب مشروطه در ایران، به آزادیخواهان پیوست و مورد آزار و شکنجه حکام وقت قرار گرفت. ایروانی علاوه بر دارا بودن مراتب علمی، در سرودن شعر نیز ذوق و قریحه ای کم نظیر داشت و اشعاری از وی به دو زبان فارسی و عربی، باقی است. کتب «حدائق العارفین»، «سفرنامه اروپا»، «کلید دانش» و «مصباح الهدی» از آثار میرزا فضل علی ایروانی به شمار می روند.

 

 

سقوط حکومت شوگون ها یا حاکمان نظامی در ژاپن

154 سال پیش در چنین روزی، هشتم دسامبر سال 1868 میلادی:

حکومت شوگون ها یا حاکمان نظامی در ژاپن سقوط کرد و در پی آن اصلاحات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این کشور آغاز شد. شوگون ها یکی از ده ها خاندان قدرتمند در ژاپن بودند که دیکتاتوری خود را از قرن دوازدهم میلادی بر ژاپن حاکم کردند. در آن زمان علیرغم وجود دربار حکومتی امپراتور در کیوتو، قدرت واقعی در اختیار شوگون ها بود. با گذشت زمان، حکومت در میان شوگون ها موروثی شد و این خاندان با کسب قدرت فراوان، نفوذ گسترده ای در دربار ژاپن پیدا کرد. شوگون ها با اتکا به قدرت و نفوذ خود، مانع از ارتباط ژاپن با سایر کشورها می شدند. اما یک سال پس از روی کار آمدن امپراتور مقتدر ژاپن موتسو هیتو در سال 1867، حکومت شوگون ها سرنگون شد.

 

 

درگذشت هربرت اسپنسر، متفکر و فیلسوف انگلیسی

119 سال پیش، در روز هشتم دسامبر سال 1903 میلادی:

«هربرت اسپنسر» (Herbert Spencer)، متفکر و فیلسوف انگلیسی، درگذشت. وی در سال 1820 متولد شد و نزد پدرش به آموزش علوم مختلف پرداخت. وی سپس با اتکاء به مطالعات شخصی، بر معلومات خود افزود. اسپنسر معتقد بود که علم را باید از طریق مشاهده و تجربه به دست آورد. این متفکر انگلیسی با اعتراف به اینکه ذهن بشر محدود است، واقعیاتی چون روح را انکار می کرد. درعین حال وی جهان آفرینش را رو به تکامل می دانست و به نظم آن اذعان داشت. اسپنسر در اخلاق، بر عدالت و نوع دوستی تاکید داشت. برخی از آثار وی عبارتند از: «اصول روانشناسی»، «اصول علوم اجتماعی» در سه جلد و «اصول زیست شناسی» در دو جلد.

 

 

اشغال جزایر آرژانتین توسط انگلیس

108 سال پیش در چنین روزی، هشتم دسامبر سال 1914 میلادی:

نبرد دریایی فالکلند (Falkland)، در اطراف جزایری به همین نام در اقیانوس اطلس و در نزدیکی کشور آرژانتین، میان انگلیس و آلمان به وقوع پیوست. در این نبرد رزمناوهای آلمانی از ناوگان انگلیس شکست خوردند و این جزایر بار دیگر به تصرف انگلیسی ها درآمد. شایان ذکر است این جزایر در اواخر قرن شانزدهم میلادی کشف شد و ارتش فرانسه در سال 1764 میلادی آن را تصرف کرد. اما پس از کشف منابع غنی نفتی در جزایر فالکلند، این منطقه مورد توجه انگلیس قرار گرفت و ارتش این کشور، منطقه را به اشغال خود درآورد. جزایر فالکلند با وجود آنکه آرژانتین پس از استقلال، آنها را جزو قلمرو خود می داند، و حتی در سال 1982 بار دیگر برسر آن جنگید، هنوز در اشغال انگلیس است.جزایر فالکلند یا مالویناس ( Malvinas ) در اقیانوس اطلس و در جنوب شرقی کشور آرژانتین واقع شده است.

 

 

تشکیل دولت چین ملی یا تایوان

73 سال پیش در چنین روزی، هشتم دسامبر سال 1949 میلادی:

«چیان کای شک» (Chiang Kai-shek) رهبر ملی گرایان چین، پس از شکست از نیروهای‌ حزب کمونیست به رهبری مائو تسه تونگ، با عده ای از هواداران خود به جزیره تایوان گریخت و دولت چین ملی را تشکیل داد. در آن مقطع زمانی، حمایت های آمریکا از وی باعث شد که تایوان از چین جدا شود و کرسی این کشور در سازمان ملل و شورای امنیت، دراختیار تایوان قرار گیرد. اما در سال 1971 میلادی به دنبال مذاکرات چین و آمریکا، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اکثریت آراء، جمهوری خلق چین را به رسمیت شناخت و این کشور به شورای امنیت راه یافت و بدین ترتیب تایوان از عضویت سازمان ملل خلع شد.

 

 

درگذشت حسین مکی، سباستمدار، مورخ و نویسنده ایرانی

23 سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم آذر 1378 شمسی:

"حسین مکی" سیاستمدار، مورخ و نویسنده معاصر ایرانی درگذشت. حسین مکی در سال 1290ش به دنیا آمد. وی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی، به تهران رفت و به خدمات دولتی پرداخت. مکی بعد از شهریور 1320 و ایجاد فضای باز سیاسی، فعالیت‌ های رسمی خود را در مطبوعات آغاز کرد و نوشته ‌های تاریخی، تحقیقی و ادبی او، بخش مهمی از مندرجات روزنامه‌ های درجه اول تهران بود. او در این زمان نخستین جلدهای کتاب تاریخ بیست ساله ایران را به نگارش درآورد و به شهرت رسید. مکی در سا های بعد به عضویت حزب ایران و حزب دموکرات ایران درآمد و این، سرآغاز برای فعالیت‌ های سیاسی او در مجلس پانزدهم و شانزدهم و هفدهم گردید. او از طرفداران سرسخت دکتر مصدق به شمار می‌ رفت و در مبارزات ملی کردن صنعت نفت، تلاش زیادی از خود نشان داد. مکی عضو هیئت خلع ید از کمپانی جنوب بود و به علت خدماتش، به سرباز فداکار ملقب گردید. وی پس از کودتای 28 مرداد 32، به حاشیه رانده شد و هنگامی که در سال 1339، به فعالیت‌ های سیاسی روی آورد، رژیم پهلوی مانع فعالیت مکی شد. حسین مکی از آن پس به کارهای علمی و ادبی روی آورد و آثار متنوعی را به نگارش درآورد. تاریخ بیست ساله ایران در هشت جلد، کتاب سیاه در هشت جلد، خاطرات سیاسی در دو جلد، زندگانی سید حسن مدرس در دو جلد، وقایع سی تیر و تصحیح دیوان مشتاق و فرخی یزدی از جمله آثار اوست. حسین مکی، به عنوان آخرین فرد از رجال و اطرافیان دکتر محمد مصدق در جریان ملی شدن صنعت نفت، سرانجام در اواسط آذر سال 1378ش در 88 سالگی در تهران درگذشت.