تقویم تاریخ؛ از کشف قطب جنوب تا اشغال جولان

تولد الغ بیگ، منجم مشهور ایرانی 

648 سال پیش در چنین روزی، نوزدهم جمادی الاول سال 796 هجری قمری:

 «الغ بیگ» (Ologh Beig)، دانشمند و منجم ایرانی متولد شد. او در دربار جدش امیر تیمور گورکانی پرورش یافت و بعدها به فرمانروایی ماوراء النهر منصوب شد. الغ بیگ برخلاف تیمور،علاقه ای به کشورگشایی نداشت و بیشتر به سبب علاقه به علوم، بویژه علم نجوم شهرت یافت. او درسال 824 هجری قمری در شهر سمرقند - در جنوب ازبکستان - مدرسه ای بنا کرد که مهمترین موضوع تدریس در آن، علم نجوم بود. اقدام مهم دیگر الغ بیگ، تاسیس رصدخانه ای در سمرقند بود. الغ بیگ نتایج فعالیت های خود را در کتابی تحت عنوان «زیج الغ بیگ» یا «زیج گورکانی»، به زبان فارسی به رشته تحریر درآورده است. الغ بیگ در سال 853 هجری قمری درگذشت.

 

 

درگذشت عبدالرحمان سیوطی، لغت شناس مشهور مصری 

 533 سال پیش در چنین روزی، نوزدهم جمادی الاول سال 911 هجری قمری:

«ابوالفضل عبدالرحمان سیوطی» ملقب به جلال الدین، فقیه، محدث و لغت شناس معروف در قاهره درگذشت. او در سال 849 هجری قمری متولد شد و در نوجوانی قرآن کریم را حفظ کرد. سیوطی سال ها در فقه، حدیث، تفسیر، نحو و لغت دانش آموخت و در این علوم بر معاصرین خود برتری یافت. تالیفات او را سیصد تا پانصد عنوان ذکر کرده اند که از بین آنها می توان به «الاقتراح»، «الکتاب الکبیر» و «تاریخ الخلفاء» اشاره کرد.

 

 

کشف انرژی حرارتی زغال سنگ 

217 سال پیش در چنین روزی ، چهاردهم دسامبر سال 1805 میلادی :

انرژی حرارتی زغال سنگ توسط «جورج برانکلون»، آهنگر انگلیسی کشف شد . تا پیش از این تاریخ ، از زغال سنگ تنها به عنوان یکی از مصالح ساختمانی استفاده می شد. اما برانکلون کشف کرد که این ماده هنگام سوختن حرارت زیادی تولید میکند و به این ترتیب منبع عظیمی از انرژی دراختیار بشر قرار گرفت. اولین معدن زغال سنگ که پس از این کشف، آغاز به کار کرد، در بندر پلیموت انگلیس قرار داشت .

 

 

تولد محمود نجم آبادی از پزشکان و محققان ایرانی 

119 سال پیش، در روز بیست و سوم آذر سال 1282 هجری شمسی:

دکتر «محمود نجم آبادی» از پزشکان و محققان برجسته ایرانی متولد شد. وی پس از پایان تحصیلات ابتدایی، به مدرسه طب رفت و فارغ التحصیل شد. دکتر نجم آبادی علاوه بر درمان بیماران ، در دانشگاه نیز تدریس می کرد و علاقه خاصی به مطالعه طب اسلامی ـ ایرانی داشت. در همین راستا، وی کتاب هایی در معرفی مشاهیر پزشکی جهان اسلام و ایران ، بویژه محمد بن زکریای رازی نگاشته و تعدادی از کتابهای آنها را نیز ترجمه کرده است. دکتر نجم آبادی بالغ بر 45 کتاب و رساله منتشر کرده است که از جمله آنها می توان از: «مختصری از طب اسلامی»، «تاریخ طب ایران» و «محمدزکریای رازی، طبیب، فیلسوف و شیمیدان ایرانی» نام برد. وی در سال 1379 ه .ش. درگذشت.

 

 

کشف قطب جنوب 

111 سال پیش در چنین روزی ، چهاردهم دسامبر سال 1911 میلادی :

پس از سال ها تلاش، قطب جنوب کشف شد و برای اولین بار عده ای از کاشفان به این منطقه پا گذاشتند. در این روز، کاپیتان «روآلد آموندسن» (Roald Amundsen) دریانورد و قطب شناس نروژی، در رقابتی که بین وی و کاپیتان «روبرت اسکات» انگلیسی برای رسیدن به قطب جنوب درگرفته بود، پیروز شد و پرچم نروژ را در قطب جنوب به اهتزاز درآورد. اما کاپیتان اسکات و همراهانش به هنگام بازگشت در کولاک برف گرفتارشدند و جان باختند.

 

 

درگذشت ایت الله عبدالله ممقانی، عالم و فقیه وارسته 

90 سال پیش، در روز بیست و سوم آذر سال 1311 هجری شمسی:

 آیت الله «عبدالله مامقانی» عالم و فقیه وارسته درگذشت. وی در سال 1252 ش در شهر مقدس نجف و در خانواده علم و فضیلت متولد شد. پدرش آیت الله «محمد حسن مامقانی» از علمای بزرگ زمان خود بود که در تربیت فرزندش نقش بسزایی داشت. جدیت و پشتکار عبدالله مامقانی باعث شد تا با استفاده از معلومات پدر و دیگر علمای بزرگ نجف، مراحل ترقی را به سرعت طی کند و به یکی از مراجع تقلید مهم شیعه در زمان خود تبدیل شود. وی شاگردان بسیاری تربیت کرد و کتابهای متعددی نگاشت که مهمترین اثرش «تنقیح المَقال فی علم الرجال» در سه جلد است. کتابهای «مقیاس الهدایه فی علم الدرایه»، «مناسک الحج» و «الفوائد الطبیه» از دیگر آثار آیت الله مامقانی است. همچنین وصیتنامه مفصل وی به فرزندش که به زبانهای مختلف چاپ شده حاوی مطالب ارزنده ای ، بویژه توصیه به زیارت و عزاداری امام حسین (ع) است.

 

 

اشغال جولان 

41  سال پیش درچنین روزی ، چهاردهم دسامبر سال 1981 میلادی:

پارلمان رژیم صهیونیستی موسوم به کنست، بلندی های جولان را رسماً به خاک فلسطین اشغالی ضمیمه کرد. این رژیم در جنگ سال 1967 با اعراب، این قسمت از خاک سوریه را اشغال کرد. الحاق بلندیهای جولان به فلسطین اشغالی با اعتراض شدید ساکنین آن ، سوریه، اعراب ومسلمانان جهان مواجه شد. با وجود مصوبه پارلمان رژیم صهیونیستی مبنی بر ضمیمه کردن بلندیهای جولان به خاک فلسطین اشغالی، این تصمیم از نظر حقوقی ازسوی اعراب و جامعه جهانی، مردود اعلام شده و در مذاکرات به اصطلاح صلح خاورمیانه نیز بازگشت این منطقه استراتژیک به سوریه، از مهمترین موانع دست یابی به توافق بوده است.

 

 

درگذشت آندره ساخاروف، پدر بمب هسته ای شوروی 

33 سال پیش در چنین روزی، 14 دسامبر 1989 میلادی:

 "آنْدْره ساخاروف"(Andrei Sakharov) فیزیک‌دان برجسته و پدر بمب هسته ‌ای شوروی درگذشت.  ساخاروف، در 21 مه سال 1921م در مسکو به دنیا آمد. دوران کودکی او مصادف با یک دوره فقر و قحطی ناشی از دوران نقاهت پس از انقلاب روسیه بود. او تحصیلاتش را در شرایط سخت اقتصادی آغاز کرد و پس از فراغت از تحصیل در رشته استخراج فلزات صنایع دفاعی، در یک کارخانه مهمات ‌سازی مشغول به کار شد. ساخاروف به مطالعه تئوری‌های فیزیک علاقه بیشتری داشت و تمایلی به بزرگان مکاتب مارکسیسم و کمونیسم نشان نمی ‌داد. به همین سبب در کنار کارهای روزمره خود در رشته فیزیک نیز، تحصیلاتش را ادامه داد و از آکادمی علوم شوروی فارغ‌ التحصیل گردید. پس از بمباران هسته‌ ای هیروشیمای ژاپن، از سوی کمیته حزب کمونیست شوروی، هیأتی مأمور مطالعه در زمینه ساخت بمب‌های هسته ‌ای شد که با ابتکار ساخاروف، در سال 1953م، اولین بمب هیدروژنی شوروی، تولید و آزمایش شد. اما پس از آزمایش‌های پی در پی این سلاح خطرناک و آشکار شدن اثرات مخرب آن بر محیط زیست، انتقادات ساخاروف از دولت شوروی افزایش یافت و او را به یک ناراضی سیاسی تبدیل کرد. این مخالفت‌ها در اواخر عمر استالین و در تمام طول زمام‌داری خروشچف ادامه داشت که در نهایت به دلیل حمایت وی از خلع سلاح هسته‌ ای و مبارزه در راه آزادی و حقوق بشر، جایزه صلح نوبل، در سال 1975م به او تعلق گرفت.  وی که بعدها از اختناق، نژادپرستی و استبداد داخلی کشور و مجموعه سیاست‌های مسکو به طور علنی انتقاد می‌ کرد، توسط مقامات حکومتی به شهری واقع در 400 کیلومتری شرق مسکو تبعید شد و مدت هفت سال در تبعید ماند. با روی کار آمدن گورباچف و ایجاد فضای باز سیاسی در شوروی، ساخاروف از تبعید بازگشت و در مسکو به عضویت پارلمان این کشور درآمد.سرانجام در 14 دسامبر سال 1989م در سن 68 سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت.

 

 

تایید توافقنامه صلح بوسنی موسوم به پیمان دیتون 

27 سال پیش در چنین روزی ، چهاردهم دسامبر سال 1995 میلادی:

توافقنامه صلح بوسنی موسوم به پیمان دیتون ( Daiton ) در اجلاسی در پاریس مورد تایید نهایی قرار گرفت . پیمان دیتون در محلی به همین نام در آمریکا، با فشار مقامهای این کشور در 21 نوامبر 1995 ، به امضای روسای جمهوری وقت بوسنی هرزگوین، صربستان و کرواسی رسید. تنها دستاورد این پیمان برای مسلمانان، پایان یافتن قتل عام وحشیانه آنان توسط صربها بود که تا آن زمان 250 هزار کشته برجای گذاشته بود. اما صربها و کرواتها از پیمان دیتون امتیازات سیاسی خوبی به دست آوردند. بر اساس قرارداد دیتون، باوجود اکثریت نسبی مسلمانان بوسنی، این جمهوری به دو بخش فدراسیون مسلمان - کروات و جمهوری صرب بوسنی ( صربسکا ) تقسیم شد و این دو بخش تحت نظارت دولت مرکزی ضعیفی در سارایوو - پایتخت بوسنی - قرار گرفتند. بر اساس این پیمان ، دولت مرکزی بوسنی، متشکل از یک شورای سه نفره ریاست جمهوری از رهبران سه نژاد ساکن در بوسنی است .