تقویم تاریخ؛ از آغاز محرم و سال جدید هجری قمری تا جنگ تریاک در چین

آغاز سال 1445 هجری قمری

امروز اول محرم، آغاز سال 1445هجری قمری است.

گاه‌شماری هجری قمری، گاه‌ شماری براساس چرخش ماه است که توسط مسلمانان و نیز در بسیاری از کشورهای اسلامی به عنوان سالنمای مذهبی یا در مواردی سالنمای مدنی استفاده می‌شود. از این سالنما در بسیاری از آیین‌های اسلامی، از قبیل روزه، حج، تعیین ماه‌های حرام، و عزاداری استفاده می‌شود. در زمان خلافت عمر بن خطاب خلیفه دوم مسلمین به توصیه علی بن ابی‌طالب(ع) هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه مبدأ این تقویم قرار گرفت و مدون شد. قبل از جهانی شدن گاهشماری میلادی در بسیاری از کشورهای اسلامی و رسمی شدن گاهشماری هجری خورشیدی در ایران و افغانستان، سالنمای هجری قمری سالنمای اصلی سرزمین‌های اسلامی بود و وقایع تاریخی در اکثر قریب به اتفاق موارد با این گاهشماری ثبت می‌شد. مبدأ گاهشماری هجری قمری مانند گاهشماری هجری خورشیدی، سال هجرت پیامبر اسلام، حضرت محمد(ص) است که در سال ۶۲۲ میلادی از مکه به مدینه رخ داد.

 

 

شکست چین در جنگ تریاک

181 سال پیش در جنین روزی 19 ژوئیه سال 1842 میلادی:

چین در جریان جنگ با انگلستان که به جنگ تریاک معروف است ، شکست خورد. در نیمه اول قرن نوزدهم، انگلیسی ‏‎ها با تسلط کامل بر هند و انحصار بازار چین ، در شمار قدرتهای مسلط استعماری آسیا قرار گرفتند. آن‏چه انگلستان را بیش از دیگران ، به توسعه تجارت با چین برمی‎‏انگیخت ، گسترش فعالیت‏‎های اقتصادی انگلیس با هند و نواحی مجاور آن بود. از جمله کالاهایى که انگلیس به چین وارد می ‏‎کرد تریاک بود. افزایش مصرف تریاک و شمار روز افزون معتادان چینی ، به تدریج دولت چین را به واکنش واداشت و در نهایت واردات و فروش این ماده مخدر را ممنوع کرد. انگلیس که نمی خواست از این تجارت سودآور چشم ‏‎پوشی کند ، به قاچاق این ماده مهلک ادامه داد . در این میان دولت چین با قدرت تمام ، با قاچاق تریاک مقابله کرد. در عوض، انگلیسی‏‎ها به بهانه ضبط و مصادره تریاک‏‎های متعلق به بازرگانان انگلیسی ، جنگی را در اول ژوئیه 1839میلادی علیه چین آغاز کردند که به جنگ تریاک معروف شد. چینی‏‎ها پس از تحمل خسارات فراوان در این جنگ ، سرانجام به شرایط صلح انگلیس گردن نهادند . به موجب قراردادی که در 19 ژوئیه سال 1842میلادی بین دو طرف به امضا رسید ، بندر مهم هنگ ‏کنگ به انگلیس تسلیم شد و پنج بندر بزرگ چین برای تجارت و رفت و آمد کشتی‏‎های خارجی آزاد شد . بندر هنگ‏ کنگ سرانجام پس از بیش از یک‏صد و پنجاه سال ، در اول ژوئیه 1997میلادی به حاکمیت چین بازگشت.

 

 

تولد ولادیمیر مایاکوفسکی، از شعرای روسیه

130 سال پیش، در روز نوزدهم ژوئیه سال 1893 میلادی:

 «ولادیمیر مایاکوفسکی» ( Vladimir Mayakovsky ) از شعرای روسیه، متولد شد. اشعار وی در جریان انقلاب کمونیستی شوروی در سال 1917 در خدمت انقلاب قرار گرفت و به سوگلی ادبیات انقلابی معروف شد. مایاکوفسکی معتقد بود ادبیات باید به زبان توده مردم و گویای زندگی و رنجهای آنها باشد. به همین دلیل اصطلاحات عامیانه را وارد شعر کرد که این نوع شعر به شعر ژورنالیستی مشهور شد. از مایاکوفسکی مجموعه اشعاری چون «روی نی سبک» ، «ستون فقرات» و «بین الملل پنجم» برجای مانده است. وی در سال 1930 درگذشت.

 

 

استقلال لائوس از استعمار فرانسه 

74 سال پیش در چنین روزی 19 ژوئیه سال 1949 میلادی:

لائوس در شرق آسیا، از استعمار فرانسه رها شد و استقلال یافت. این کشور کوهستانی میان ویتنام، کامبوج، تایلند، میانمار و چین قرار گرفته است و پنج میلیون جمعیت دارد. لائوس از دیرزمان دارای حکومت پادشاهی بود. این کشور پس از سال‌ها کشمکش شاهزادگان با یکدیگر، در دسامبر سال 1975 به دست گروه کمونیستی «پاتت لائو» تحت رهبری یک شاهزاده افتاد و دارای نظام سوسیالیستی شد. پایتخت این کشور 237 هزار کیلومتر مربعی ، شهر «وین تیان Vientiane» است که در کنار رود مکونگ قرار دارد. لائوس به دریا راه ندارد و راه آبی آن همین رود مکونگ است.

 

 

درگذشت آیت الله کاشف الغطاء، فیلسوف مشهور ایرانی

69 سال پیش درچنین روزی، بیست و هشتم تیر سال 1333 هجری شمسی: 

آیت ا... «محمد حسین کاشف الغطاء»، چشم از جهان فرو بست. وی در خانواده ای اهل علم و فضیلت در نجف ـ از شهرهای عراق ـ متولد شد و در نوجوانی، مقدمات علوم دینی را فرا گرفت. سپس در محضر اساتید بزرگی همچون آخوند خراسانی ، مدارج علمی را در مدتی کوتاه طی کرد . آیت ا... کاشف الغطاء در طول عمر پربرکت خود با تشکیل جلسات متعدد به تربیت طلاب علوم دینی پرداخت . او همچنین با هدف نشر معارف اسلامی ، به برخی از کشورهای اسلامی سفر کرد و در دانشگاه ها و مراکز علمی مصر، ایران و فلسطین به سخنرانی پرداخت. این عالم گرانقدر، حضور در امور سیاسی و توجه به مسائل مربوط به حکومت را از واجبات می دانست. از اینرو در جنبش ملی عراق ، نقش بسزایی داشت. او با آغاز جنگ جهانی اول، در جهاد آزادیبخش مردم عراق علیه نیروهای اشغالگر انگلیسی ، فعالانه شرکت کرد. آیت ا... کاشف الغطاء با وجود مسئولیت های متعدد و فعالیت های گسترده اجتماعی و سیاسی ، آثار علمی و ادبی بسیاری از خود به یادگار گذاشته است که از میان آنها می توان به «حواشی عین الحیات»، «السیاست الحسینیه» و دیوان شعر وی اشاره کرد.

 

 

استقلال کویت از انگلستان

62 سال پیش در چنین روزی 19 ژوئیه سال 1961 میلادی:

" کویت" از استعمار انگلستان استقلال یافت. کویت از زمان هخامنشیان جزئی از قلمرو ایران بود. در قرن شانزدهم میلادی پرتغالی‏‎ها و در طی دو قرن هجدهم و نوزدهم ، دولت عثمانی بر این منطقه تسلط یافتند . در سال 1899 میلادی ، کویت قراردادی با انگلستان امضاء کرد که به حاکمیت انگلستان براین شیخ‏‌نشین منجر شد. این وضعیت تا بعد از جنگ دوم جهانی ادامه داشت . وجود چاه‌‏های نفت در کویت به گسترش حضور شرکت‏‌های امریکایى و انگلیسی در این منطقه انجامید . با این حال مذاکرات مربوط به استقلال در سال 1961 به نتیجه رسید و در 19 ژوئیه همین سال ، استقلال کویت اعلام شد. کویت در آسیای غربی و در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. مساحتِ کویت اندکی بیش از 17 هزار کیلومتر مربع است و بیش از 85% جمعیت آن مسلمان هستند .

 

 

پیروزی انقلاب نیکاراگوئه علیه سوموزا

44 سال پیش در چنین روزی، نوزدهم ژوئیه سال 1979 میلادی: 

انقلاب مردم نیکاراگوآ علیه سوموزا دیکتاتور این کشور و مورد حمایت آمریکا، به پیروزی رسید. سوموزا، حاکم مستبد و سرسپرده آمریکا در سال 1967 میلادی در نیکاراگوآ به قدرت رسید و از همان زمان ، موج اعتراضات مردمی به تدریج سراسر این کشور آمریکای مرکزی را فرا گرفت. مبارزه مسلحانه چریک های ساندینیست که از سال 1963 به طور پراکنده آغاز شده بود ، در سال های آخر دهه 1970 میلادی اوج گرفت. در چنین روزی با ورود ساندینیست ها به ماناگوآ ، پایتخت این کشور، انقلاب نیکاراگوآ به پیروزی رسید و سوموزا به آمریکا فرار کرد. در جریان انقلاب نیکاراگوآ حدود چهل هزار نفر کشته و بیش از دویست هزار نفر بی خانمان شدند. آمریکا، پس از پیروزی ساندینیست ها ، توطئه علیه دولت نیکاراگوآ را شروع کرد و با ایجاد یک گروه شبه نظامی از ضد انقلابیون نیکاراگوآ ، صدمات زیادی به غیرنظامیان و اقتصاد این کشور وارد ساخت. کشور نیکاراگوآ با مساحت 130700 کیلومترمربع در کنار اقیانوس کبیر و دریای کارائیب، در همسایگی کشورهای هندوراس و کاستاریکا قرار دارد .

 

 

درگذشت استاد جلال الدین همائی، عالم و ادیب ایرانی

43 سال پیش، در روز بیست و هشتم تیر سال 1359 هجری شمسی:

 استاد «جلال الدین همائی» عالم و ادیب ایرانی درگذشت. وی در سال 1278 هجری شمسی در شهر اصفهان ـ در مرکز ایران ـ در خانواده ای فاضل متولد شد. استاد همائی تحصیل را از پنج سالگی نزد پدر آغاز کرد و در فقه تا درجه اجتهاد پیش رفت . وی همچنین در ادبیات ، فلسفه ، اصول و نجوم ، مهارت بسیار یافت . استاد همائی در دوران تحصیل و پس از آن ، شاگردان بسیاری را از دانش خود بهره مند کرد . وی عالمی پرکار بود و علاوه بر آموزش ، تالیفات بسیاری از خود برجای گذاشت. ازجمله کتاب های استاد جلال الدین همایی می توان از «تاریخ ادبیات ایران» ، «صناعات ادبی» و «مثنوی ولد نامه» نام برد. وی همچنین کتاب های زیادی درزمینه ادبیات و معارف اسلامی برای تدریس در مدارس و دانشگاه های ایران به رشته تحریر درآورد.

 

 

درگذشت سید محمد تقی مدرس رضوی، پژوهشگر مشهور ایرانی

37 سال پیش در چنین روزی 28 تیر سال 1365 هجری شمسی:

استاد "سیدمحمدتقی مدرس رضوی" پژوهشگر در 91 سالگی درگذشت. وی پس از اتمام دوران ابتدایی، نزد میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری اول به آموختن علوم قدیمه پرداخت و تا سطوح عالی حوزه را از استادان زمان فرا گرفت. مدرس رضوی در سال 1298 شمسی به تهران رفت و از محضر آقا سید محمد تنکانبی و میرزا محمدطاهر تنکابنی بهره برد و به تکمیل تحصیلات قدیم و جدید خود در مدرسه سپهسالار پرداخت. وی از سال 1310 به تدریس در مدارس تهران روی آورد و پس از تأسیس دانشگاه تهران ، به استادی دانشکده معقول و منقول و دانشکده ادبیات و علوم انسانی انتخاب شد. تصحیح آثار علوی ، احوال و آثار خواجه نصیرالدین طوسی ، تاریخ بخارا و مُجمَلُ‏‎التواریخ ، از جمله آثار پژوهشی و تحقیقی این دانشمند فرهیخته هستند .

 

 

درگذشت خسرو شکیبایی، بازیگر مطرح سینما و تلویزیون ایران

15 سال پیش در چنین روزی، 28 تیر ماه 1387 شمسی:

 خسرو شکیبایی، بازیگر مطرح سینما و تلویزیون ایران درگذشت. خسرو شکیبایی در ۷ فروردین ماه سال ۱۳۲۳ در خیابان مولوی تهران به دنیا آمد. در شناسنامه نامش «خسرو» است ولی خانواده و نزدیکان او را «محمود» صدا می‌کردند. پدر خسرو سرگرد ارتش بود و وقتی او ۱۴ ساله بود بر اثر سرطان از دنیا رفت. او در ۱۹ سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و با درخشش خود بعد از مدتی به صورت کاملا حرفه‌ای بازیگر تئاتر شد. تا پیش از انقلاب فقط در عرصه تئاتر فعالیت داشت و فعالیت حرفه‌ای در عرصه سینما را با بازی در فیلم «خط قرمز» (مسعود کیمیایی - ۱۳۶۱) آغاز کرد. او در نزدیک به ۴۰ فیلم سینمایی بازی کرد. بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون ساختهٔ داریوش مهرجویی یکی از ماندگارترین نقش‌هایی است که ایفا کرده‌است. شکیبایی در ساعت ۴ صبح جمعه ۲۸ تیرماه ۱۳۸۷ در سن ۶۴ سالگی در اثر بیماری عارضه قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا دفن شد. او مدت‌ها از عارضه سرطان کبد رنج می‌برد.