تقویم تاریخ؛ از تشکیل پلیس جنوب تا قطع روابط سیاسی ایران و انگلیس

درگذشت سید مرتضی علم الهدی، فقیه بزرگ شیعه 

1008 سال پیش در چنین روزی بیست و پنجم ربیع الاول سال 436 قمری :

 

فقیه بزرگ شیعه "سیدمرتضی علم الهدی" شاگرد معروف شیخ مفید در سن هشتاد سالگی درگذشت. سیدمرتضی عَلَم الهدی که نَسب وی با پنج واسطه به امام هفتم(ع) می ‏رسد، در رجب سال 355 ق در بغداد به دنیا آمد. وی که با رؤیای صادقه‏ شیخ مفید، به مکتب درس آن شیخ بزرگوار راه یافته بود، به همراه برادرش سیدرضی، خوشه چین معرفت استاد گردید. از جمله ویژگی‏ های حوزه‏ درسی سیدمرتضی علم الهدی این بود که، همه گونه افراد با هر عقیده ‏ای می ‏توانستند در محضر او حضور یابند و از علوم مختلفی که وی تدریس می‏ کرد استفاده نمایند. همچنین او اولین کسی است که خانه‏ اش را دارالعلم قرار داد و برای مباحثه و مناظره آماده کرد و کتابخانه‏ وی دارای هشتاد هزار جلد کتاب بوده است. تالیفات فراوان سید مرتضی را بیش از 85 اثر شمرده ‏اند و بر اثر کوشش فراوان در نشر احکام و علوم اسلامی، وی را مجدّد مکتب و احیاگر دین و رونق بخش معارف الهی در قرن چهارم هجری دانسته ‏اند.

 

 

درگذشت پل سزان، نقاش معروف قرن نوزدهم 

116 سال پیش در چنین روزی بیست و دوم اکتبر سال 1906 میلادی:

 

"پُل سِزان" (Paul Cézanne) نقاش معروف قرن نوزدهم فرانسه در سن 67 سالگی درگذشت. وی از کودکی علاقه وافری به نقاشی داشت ولی بنا به اصرار پدرش، وارد دانشکده حقوق شد. بالاخره در 24 سالگی پدرش به او اجازه داد برای تحصیل نقاشی به پاریس برود. در ابتدا از تابلوهای سزان کمترین استقبالی به عمل نیامد و کارهای او با انتقادهای شدید مواجه شد. این دوره تا پنجاه سالگی سزان ادامه یافت تا اینکه وی با فروش تابلوهای خود، کم کم شهرت پیدا کرد. سزان با کار پیگیرانه و کنکاش‏ های سرسختانه ‏اش، نقاشی اروپایی را از قید تابعیت قوانین رؤیت رهانید و در پژوهش ‏های خود به تعالی دقیقی میان واقعیت و انتزاع رسید. پل سزان به سبب تجربه‏ های نو و دست ‏آوردهای ارزش‏مند هنری‏ اش به عنوان پدر نقاشی مدرن شناخته شد. پل سزان در اواخر عمر شهرت فراوان یافت و قیمت آثار او در سال‏ های پس از مرگ، به طرز شگفت ‏آوری، افزایش یافت.

 

 

 

تشکیل پلیس جنوب در ایران 

111 سال پیش در چنین روزی سی مهر سال 1290 هجری شمسی:

سپاهیان انگلیسی و هندی به جنوب ایران اعزام شده و پلیس جنوب را تشکیل دادند. در زمان صدارت مستوفی الممالک که دولت درصدد اعاده امنیت و ایجاد رفاه برای مردم بود، دولت انگلیس با تبانی دولت روسیه اخطاریه شدیدی برای دولت ایران فرستاد و با اشاره به ناامنی‌ ها و دستبردها به قافله‌ ها و اموال بازرگانان انگلیسی و هندی متذکر شد که با این روند، دولت انگلستان خود را ناگزیر می ‌بیند تا در جنوب ایران و فارس، قوای نظامی تشکیل دهد و سازمانی شبیه قزّاقخانه که روس ‌ها در شمالِ کشور اداره می‌ کنند، در جنوب سازماندهی کنند. در این اخطاریه آمده بود که هزینه نگهداری این قشون را دولت ایران باید از محل سود گمرک جنوب و مالیات فارس تأمین کند. هر چند مجلس در برابر این خواست نامشروع، انگلیسی ‌ها مقاومت کرد ولی با شروع جنگ جهانی اول، استعمارگر پیر، خود را به ایران تحمیل نمود و پس از مدتی، پلیس جنوب را در این منطقه تشکیل داد.

 

 

 

درگذشت آیت الله ملاعلی زنجانی، فقیه بزرگ شیعه 

111 سال پیش در چنین روزی سی مهر سال 1290 هجری شمسی:

فقیه بزرگ «آیت اللَّه ملاعلی زنجانی» درگذشت. ملاعلی زنجانی از علما و فقهای قرن سیزدهم هجری قمری و از پرورش یافتگان حوزهٔ درس شیخ محمدتقی، صاحب «هدایةُالمسترشدین» و از معاصران شیخ مرتضی انصاری بوده و برخی از بزرگان چون میرزا حبیب‌اللَّه رشتی از شاگردان وی می‌باشند. او در کنار تدریس، به رفع نیازهای دینی و دنیوی مردم نیز اهتمام می‌ورزید. برخی از آثار به جای ماندهٔ وی عبارتند از: تفسیر قرآن، جوامع الاصول، السؤال و الجواب، الصّید و الذِّباحة، معدَنُ الاسرار، نوامیسُ الاُصول و وسیلةُالنّجاة و...

 

 

 

قطع روابط سیاسی ایران و انگلیس 

70 سال پیش در چنین روزی، سی ام مهر سال 1331 هجری شمسی:

دکتر «حسین فاطمی»، وزیر امور خارجه دولت مصدق، نخست وزیر وقت ایران، قطع روابط سیاسی ایران و انگلیس را اعلام کرد. این تصمیم پس از تصویب هیات وزیران، تسلیم کاردار سفارت انگلیس در تهران شد. دکتر فاطمی، علت قطع رابطه ایران با انگلیس را بی اعتنایی این دولت به خواست های ملت ایران در احقاق حقوق خود، به ویژه در زمینه ملی کردن صنعت نفت، دانست و به مقامات لندن خاطر نشان کرد که سیاست خود را در قبال ایران تغییر دهند. البته مدتی قبل از اعلام این خبر، مصدق در مورد قطع روابط سیاسی ایران با انگلیس، به این کشور هشدار داده بود.

 

 

 

درگذشت آرنولد توین بی، مورخ انگلیسی 

47 سال پیش، در روز بیست و دوم اکتبر سال 1975 میلادی:

«آرنولد توین بی» (Toynbee)، مورخ انگلیسی درگذشت. وی در سال 1889 متولد شد. توین بی در دانشگاه لندن در رشته تاریخ بین الملل به تدریس پرداخت. وی تالیفات متعددی در زمینه تاریخ دارد که مهمترین آنها کتاب «تحقیقی در تاریخ» است که تمدن های دیرینه تاریخی را مورد بررسی قرار می دهد.

 

 

 

درگذشت آلبرت سنت گیورگی، اندام شناس اهل مجارستان 

36 سال پیش در چنین روزی، 22 اکتبر 1986 میلادی:

آلبرت سنت گیورگی (Albert Szent-Györgyi) اندام‌شناس اهل مجارستان درگذشت. وی در ۱۶ سپتامبر ۱۸۹۳ در بوداپست متولد شد و تحصیلاتش را در ۱۹۱۱ در دانشگاه شِمِلوِئیش (Semmelweis University) ادامه داد ولی خیلی زود از کلاس‌های درس خسته شد و تصمیم گرفت مطالعاتش را در آزمایشگاه کالبدشناسی ادامه دهد. در سال ۱۹۱۴ او را به عنوان پزشک ارتش در جنگ جهانی اول به جنگ فرستادند و مطالعات او متوقف شد. او در ۱۹۱۶، بیزار از جنگ، تیری به دست خود شلیک کرد و وانمود کرد که در جنگ از سوی دشمن تیر خورده است؛ در نتیجه به دلیل پزشکی او را به خانه فرستادند. پس از آن توانست دوران آموزشی خود را تمام کند و موفق به دریافت مدرک پزشکی یا MD در سال ۱۹۱۷ شود. پس از جنگ، کارهای تحقیقاتی خود را با تمرکز بر روی شیمی در زمینهٔ تنفس سلولی ادامه داد. مطالعات او در این زمینه باعث شد تا بتواند به عنوان نماینده از سوی موسسهٔ راکفلر در دانشگاه کمبریج انتخاب شود. او مدرک دکتری خود با عنوان «اسید هگزورونیک» از بافت غدهٔ آدرنال را در سال ۱۹۲۷ از دانشگاه کمبریج دریافت کرد و در ۱۹۳۰ در دانشگاه سِگِد مشغول به کار شد. در این دانشگاه، به اتفاق همکارش جوزف اسویربلی دریافتند که اسید هگزورونیک در حقیقت همان ویتامین ث است. اعتبار او نیز در جامعه علمی به دلیل کشف ویتامین ث و اجزا و واکنش‌های چرخهٔ اسید سیتریک است. آلبرت سنت گیورگی به خاطر همین تلاش هایش در سال 1937 برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد. . او بعدها و بعد از جنگ جهانی دوم به جرگه سیاستمداران مجارستان پیوست و نهایتاً در سن 93 سالگی در اکتبر 1986 درگذشت.

 

 

 

درگذشت سلطان بن عبدالعزیز آل سعود، ولیعهد پادشاه عربستان 

11 سال پیش در چنین روز، 22 اکتبر 2011 میلادی:

سلطان بن عبدالعزیز آل سعود ولیعهد پادشاه عربستان، فوت کرد. وی پانزدهمین فرزند ذکور “ملک عبدالعزیز” محسوب می شد که مادرش “حصه بن احمد السدیری” است. این افراد در عربستان موسوم به سدیری ها هستند. رسانه‌های عربستانی از مرگ ولیعهد پادشاه عربستان در یکی از بیمارستان‌های نیویورک خبر دادند. سلطان بن عبدالعزیز آل سعود در سن ۸۵ سالگی به‌علت انتشار بیماری سرطان در نقاط مختلف بدنش، در یکی از بیمارستان های نیویورک جان سپرد.

 

 

 

روز ملی واتیکان 

22 اکتبر روز ملی واتیکان، کوچکترین کشور جهان است.

واتیکان با وسعتی کمتر از نیم کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود هزار نفر در جنوب قاره اروپا، به دور از دریای آزاد، در کشور ایتالیا و در قسمت غربی شهر رم واقع شده است. زبان رسمی کشور کوچک واتیکانْ ایتالیایی و زبان رسمی کلیسا، لاتین است. مردم واتیکان پیرو مذهب کاتولیک بوده و واحد پول آن یورو است. حکومتِ واتیکان مذهبی است و تحت نظر رهبر کاتولیک‌های جهان، اداره می‌شود. در حقیقت، واتیکان، مرکز سازمانِ جهانی کاتولیک‌های جهان است. استقلال واتیکان در سال 1929 از ایتالیا به دست آمد. نوع حکومت در کشور واتیکان پاپ‌ نشین است. 22 اکتبر سال‌روز انتخاب پاپ ژان پل دوم در سال 1978 روز ملی واتیکان نام‌گذاری شده است.