تقویم تاریخ؛ از پایان بحران موشکی کوبا تا اعتراض امام به طرح سازش با اسرائیل

درگذشت جان لاک، بنیانگذار فلسفه حکومت دموکراتیک

318 سال پیش در چنین روزی بیست و هشت اکتبر سال 1704 میلادی:

"جان لاک" (John Locke) فیلسوف و نظریه ‌پرداز معروف انگلیسی و بنیان‌گذار فلسفه حکومت دموکراسی درگذشت. وی تحصیلات خود را در آکْسْفورد به پایان رساند و پس از آن به تدریس زبان یونانی، معانی بیان و فلسفه پرداخت. وی در سال‌ های بعد به تفکر درباره دستگاه فلسفی خود که اساس دموکراسی جهان است، پرداخت. کلید فلسفه لاک شاملِ دو کلمه "توافق قراردادی" است. وی اعلام داشت که تمام حکومت‌ ها، روابط انسانی و همه زندگی را باید به مثابه داد و ستد تلقی کرد. لاک، ذهن انسان به هنگام تولد را هم‌چون لوحه سفیدی می‌ دانست که تجارب حسی، مانند متن کتاب، از آغاز تولد تا زمان مرگ، بر لوح ذهن نوشته می ‌شود. لاک درباره حکومت عادلانه می‌ گفت که باید مبتنی بر رضایت اکثریت مردم باشد. به مردمْ، آزادی بیان، آزادی فکر، آزادی انتخاب و آزادی دین بدهد و برای آن که کار به خودکامگی نکشد، لازم است که سه قوه مقنّنه، مجریه و قضائیه وجود داشته باشند. از آثار عمده‌ ای که لاک در آن‌ها به تشریح عقاید فلسفی خویش پرداخته است، می ‌توان از کتب رساله درباره فهم بشر، اندیشه ‌هایی در باب تعلیم و تربیت و معقولیّت دین مسیح(ع) نام برد. جان لاک در 72 سالگی درگذشت.

 

 

 

شهادت آیت الله علس فومنی رشتی در انقلاب مشروطیت

117 سال پیش، در روز دوم ربیع الثانی سال 1327 هجری قمری: 

آیت الله «علی فومنی رشتی» عالم و مبارز ایرانی به شهادت رسید. وی در سال 1268 ق در شهر رشت در شمال ایران متولد شد و مقدمات علوم اسلامی را نزد پدر و برخی دیگر از عالمان این شهر آموخت. آیت الله فومنی رشتی بیست ساله بود که برای تکمیل معلومات خود به کربلا و سپس نجف رفت و در فقه و فلسفه و منطق تبحر یافت و به درجه اجتهاد رسید و در سال 1312 ق به رشت بازگشت. وی در این شهر به ترویج آموزه های اسلامی پرداخت و در جریان انقلاب مشروطیت، خواستار حاکمیت قوانین الهی بود. اما مخالفین آیت الله فومنی رشتی دیدگاه های وی را برنتافتند و وی را به شهادت رساندند.

 

 

 

استقلال چکسلواکی از امپراتوری اتریش مجارستان 

104 سال پیش، در روز بیست و هشتم اکتبر سال 1918 میلادی:

کشور چکسلواکی استقلال خود را اعلام کرد. قوم چک و قوم اسلاو که مردم این کشور را تشکیل می دادند، از دیرباز روابط نزدیکی داشتند و در قرن نهم میلادی با یکدیگر، یک امپراتوری تشکیل دادند. با فروپاشی این امپراتوری در قرن دهم میلادی، چک ها و اسلاوها تحت حاکمیت امپراتوری اتریش-مجارستان قرار گرفتند. این وضعیت تا پایان جنگ جهانی اول که این امپراتوری شکست خورد و تجزیه شد، ادامه داشت. در این هنگام نواحی چک و اسلوواکی مستقل شدند و پس از مدت کوتاهی کشور چکسلواکی را تشکیل دادند. این کشور پس از جنگ جهانی دوم، تحت نفوذ شوروی در بلوک کمونیسم قرار گرفت. اما پس از تحولات اواخر دهه 1980 در شوروی و پایان سلطه حزب کمونیست بر کشورهای بلوک شرق، از جمله چکسلواکی، دو قوم اصلی تشکیل دهنده این کشور نیز خواهان استقلال شدند. در ژوئیه 1992 طی یک همه پرسی، مردم به تجزیه چکسلواکی رای دادند و دو کشور چک و اسلواکی، به وجود آمدند.

 

 

 

درگذشت آیت الله زرآبادی قزوینی از علمای ایرانی 

91 سال پیش، در روز دوم ربیع الثانی سال 1353 هجری قمری:

 آیت الله «سید موسی زرآبادی قزوینی» عالم فرهیخته ایرانی درگذشت. وی در سال 1294 ق در شهر قزوین در شمال ایران به دنیا آمد و به تحصیلات علوم اسلامی پرداخت. آیت الله زرآبادی در جوانی به تهران رفت تا بر دانش خود در فلسفه و عرفان بیفزاید. او پس از بازگشت به قزوین به تربیت شاگردان و تألیف کتاب و بویژه خودسازی و عبادت پرداخت. این عالم بزرگوار در جریان نهضت مشروطه، ابتدا طرفدار آن بود، اما پس از مشاهده انحراف در مشروطه خواهان، از آن کناره گیری کرد. از جمله تألیفات آیت الله زرآبادی می توان از «رساله اعتقادات»، «رساله اصول دین» و «حاشیه بر کفایة الاصول» نام برد.

 

 

 

قتل عام فلسطینی ها در روستای الدوایمه 

74 سال پیش، در روز بیست و هشتم اکتبر سال 1948 میلادی:

در حالی که جنگ اول رژیم صهیونیستی با اعراب جریان داشت، سربازان این رژیم اهالی روستای «الدوایمه» (al-Dawayima) را در فلسطین اشغالی، قتل عام کردند. صهیونیست ها با حمله به مسجد این روستا، 75 مسلمان فلسطینی را درحال نماز به شهادت رساندند. نظامیان صهیونیست همچنین 35 خانواده را که به غاری در خارج از دهکده پناه برده بودند، قتل عام کردند. سربازان ارتش رژیم اشغالگر قدس پس از آنکه تمامی اهالی روستای الدوایمه را کشتند، این روستا را با خاک یکسان کردند. در سال 1984 هنگامی که مسئولان سازمان ملل از نماینده رژیم صهیونیستی در این سازمان، درباره حوادت روستای الدوایمه سوال کردند، وی به منظور پنهان کردن جنایت های انجام گرفته، حتی وجود این روستا را منکر شد.

 

 

 

پایان بحران موشکی کوبا

60 سال پیش، در روز بیست و هشتم اکتبر سال 1962 میلادی:

درپی دستور نیکیتا خروشچف (Nikita Khrushchev) رهبر وقت شوروی مبنی بر بازگشت کشتی های حامل موشک های اتمی این کشور، بحران موشکی کوبا خاتمه یافت. شوروی با ایجاد چند پایگاه موشک های حامل کلاهک های هسته ای در کوبا در 90 مایلی آمریکا، بحران موشکی را موجب شد که جهان را تا مرز یک جنگ هسته ای پیش برد. آمریکا که از این موشک ها به شدت احساس خطر کرده بود، ضمن محاصره دریایی کوبا به شوروی اخطار داد که اگر کشتی های حامل موشک های اتمی را بازنگرداند علیه این کشور و کوبا دست به حمله هسته ای خواهد زد. شوروی نیز آمریکا را تهدید به اقدام متقابل کرد. به این ترتیب، جهان در آستانه جنگ اتمی قرار گرفت و مردم، بویژه در آمریکا، اروپا و شوروی شدیداً هراسناک شدند. سرانجام شوروی علیرغم موضع کوبا و چین، در بیست و هشتم اکتبر 1962 دستور بازگشت کشتی های حامل موشک های هسته ای را صادر کرد و پایگاه های موشکی خود را در کوبا نیز برچید.

 

 

 

درگذشت طه حسین، نویسنده توانای مصر 

49 سال پیش در چنین روزی بیست و هشت اکتبر سال 1973 میلادی :

طه حسین نویسنده توانای مصر درگذشت. او در سال 1889 میلادی در یکی از روستاهای مصر متولد شد. او که هفتمین فرزند خانواده اش بود، در سه سالگی قدرت بینایی‌اش را از دست داد اما خداوند به او هوش و استعدادی وافر اعطا کرد که همین هوش او را زبانزد خاص و عام کرد. او در مدت زمان کوتاهی توانست قرآن را از حفظ کند. طه حسین در سن 14 سالگی توانست در آزمون ورودی الازهر قبول شود و با برادرش به فراگیری علوم دینی و زبان خارجی پرداخت. وی در سال 1914 توانست از پایان نامه دوره دکترای خود دفاع و با نمره عالی قبول شود. آن زمان دانشگاه ملی مصر تصمیم گرفت تا هیاتی از اساتید را برای تدریس علوم تاریخی شرق به فرانسه بفرستد، از آنجایی که او به زبان فرانسه تسلط داشت، توانست نام خود را در این لیست بگنجاند. در مدت اقامت در پاریس، او ضمن فراگیری تاریخ یونان و رم قدیم، توانست زبان یونانی را نیز فرا گیرد. طه حسین در سال 1959 به خاطر تلاش‌های ادبی اش موفق به دریافت جایزه ملی مصر شد. او در سال 1973 چشم از جهان فرو بست. طه حسین، کتاب‌های زیادی در زمینه‌های گوناگون از جمله ادبیات، علوم سیاسی و تاریخ دارد. او همچنین کتاب‌های معروف فرانسه از جمله «اندر روماک » اثر زاسین، روح تربیت لوبون را به زبان عربی ترجمه و منتشر کرد.

 

 

 

اعتراض امام خمینی به طرح سازش با اسرائیل

41 سال پیش در چنین روزی ششم آبان سال 1360 هجری شمسی:

امام خمینی(ره) نسبت به طرح "فهد" درباره صلح فلسطین و اسرائیل واکنش شدیدی نشان دادند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و پس از امضای قرار داد کمپ دیوید بین دولت مصر و رژیم غاصب اسرائیل با میانجی‌گری آمریکا، رژیم ‌های خود فروخته منطقه هر کدام به نوعی راه رژیم حاکم بر مصر را در پیش گرفتند. در این میان فهد بن عبدالعزیز، ولیعهد وقت عربستان سعودی، در 18 مرداد 1360 طرحی را پیشنهاد نمود که به طرز زیرکانه ‌ای رسمیت شناختن اسرائیل را در پی داشت و باعث ایجاد مخالفت ‌هایی در جهان اسلام گردید. حضرت امام خمینی(ره) در واکنش به این طرح در ششم آبان 1360طی سخنانی عنوان فرمودند: "بر ما و هر مسلمانی واجب است طرح ‌هایی از قبیل طرح سادات و فهد را رد کند. بر ما واجب است که این‌گونه طرح‌ ها را که به نفع مستضعفین نیست محکوم نماییم. امروز از خطرناک‌ترین امور، طرح کمپ دیوید و طرح فهد است که اسرائیل و جنایات او را تحکیم می‌ کند. این طرح‌ها موجب اختلاف شد و راه را برای اسرائیل باز کرد." مخالفت صریح امام و حمایت سراسری مسلمانان جهان از موضع حضرت امام باعث شد تا طرح فهد از سوی بسیاری از دولت‌ ها نیز رد گردد. زمان در سال‌های بعد نشان داد که رژیم صهیونیستی به هیچ وجه حاضر نیست طرحی که این دولت اشغالگر را به تعهدی درباره فلسطینیان وادارد بپذیرد و از ادعاهای بی‌ اساس خود عقب ‌نشینی کند. این وقاحت به حدی رسید که در پیمان‌ ها و اجلاس ‌های مشترک صلح بین اعراب و اسرائیل، رژیم صهیونیستی تنها راه حل مشکل فلسطینیان را از بین بردن آنان عنوان کرده و تصمیم جدی اتخاذ نمود که از ورود آوارگان فلسطینی به سرزمین ‌های اشغالی، به شدت جلوگیری کند.

 

 

 

درگذشت آیت الله سید تقی طباطبایی قمی از مراجع تقلید شیعه 

6 سال پیش در چنین روزی، ششم آبان 1395هجری شمسی:

آیت الله سید تقی طباطبایی قمی از مراجع تقلید شیعه درگذشت. سید تقی طباطبایی قمی (مشهور به حاج آقا تقی قمی) در اسفند ماه سال ۱۳۰۱ شمسی، در شهر مشهد به دنیا آمد. پدر او سید حسین طباطبایی قمی از مراجع بزرگ تقلید بود که در پی ابراز مخالفت با فرمان رضا شاه مبنی بر کشف حجاب اجباریزنان در سال ۱۳۱۴ خورشیدی (۱۹۳۶ میلادی) ناچار به ترک ایران و اقامت در عراق شد. سید تقی مقدمات را نزد پدر خود فرا گرفت و در عراق از محضر آیات عظامی چون مرحوم سید محمدهادی میلانی، سید عبدالهادی شیرازی، حسین حلی، محمدکاظم شیرازی، محمدعلی کاظمینی بروجردی و به خصوص سید ابوالقاسم خویی استفاده کامل نمود و به درجه اعلای علم، فقاهت، حکمت، فلسفه و رجال دست یافت.بر طبق اسناد موجود آیت‌الله‌ العظمی سید ابوالقاسم خویی در زمان حیات و با وجود داشتن شاگران زیاد، تنها برای سه نفر از شاگردانشان اجازه کتبی اجتهاد صادر کردند. نخستین اجازه به میرزا علی فلسفی و دومین اجازه به آیت‌الله العظمی سیستانی داده شد. اجازه سوم نیز برای آیت‌الله تقی قمی نوشته شد.

آیت الله قمی در پی اخراج تعداد کثیری از روحانیان بزرگ توسط رژیم بعث عراق از نجف، در سال ۱۳۵۹ به شهر قم رفت و مشغول به تدریس فقه و اصول در حوزه علمیه قم شد.ایشان در سن ۹۴ سالگی قم را به قصد زیارت عتبات عالیات ترک کرد. او پس از زیارت شهرهای نجف، کاظمین و سامرا؛ رهسپار کربلا شد و در این شهر در روز ششم آبان 1395 شمسی دعوت حق را لبیک گفت. پیکر وی برای تشییع به نجف منتقل شد و در غرفه ۳۰ حرم علی بن ابی‌طالب امام اول شیعیان به خاک سپرده شد.