تقویم تاریخ؛ از تیرباران فاطمی تا روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه

تولد مارتین لوتر، اصلاح طلب مذهبی آلمان 

 539 سال پیش در چنین روزی، دهم نوامبر سال 1483 میلادی:

«مارتین لوتر»( Martin Luther) ، اصلاح طلب مذهبی آلمان متولد شد. او در جوانی کشیش شد و در پایان تحصیلات دانشگاهی ، کرسی استادی فلسفه را به دست آورد. دیدگاه های مارتین لوتر درباره دین مسیحیت با بعضی از دیدگاه های پاپ و مقامات بالای کلیسا مغایر بود و از سال 1517 میلادی لوتر قیام خود را علیه ظلم و نابرابری کلیسا آشکار ساخت . وی برخلاف دستور صریح پاپ ، انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرد و سرانجام نهضتی به نام پروتستان در مقابل کلیسای کاتولیک برپا کرد . افکار لوتر منشاء جنگ ها و تحولات سیاسی و مذهبی در اروپا به ویژه آلمان شد. رهبر پروتستان ها در اواخر عمر دچار بیماری شد و درسال 1546 میلادی درگذشت.

 

 

 

کودتای معروف برومر در فرانسه 

223 سال پیش در چنین روزی، دهم نوامبر سال 1799 میلادی:

کودتای معروف "برومر" (Brumaire) در فرانسه رخ داد. برومر نام دومین ماه در تقویم انقلابی فرانسه بود که برابر با ماه نوامبر در تقویم میلادی است. در چنین روزی ناپلئون بناپارت که در شمال آفریقا و مصر سرگرم فتوحات  بود ، به دعوت پنهانی یکی از اعضای هیات مدیره حکومت (دایرکتوار - Directoire) به فرانسه بازگشت. او با اتکا به نیروهای نظامی ، پارلمان و سپس هیات مدیره را منحل کرد و خود رسما قدرت را به دست گرفت. ناپلئون با عنوان کنسول اول ، در رأس مجمعی به نام کنسولا که از سه نفر تشکیل شده بود، قرار گرفت و حکومت خود را آغاز کرد. وی در سال 1802 میلادی به صورت مادام العمر، به عنوان کنسول اول برگزیده شد و دو سال بعد با برچیدن مجمع کنسولا ، خود را امپراتور خواند و این مقام را در خانواده اش موروثی اعلام کرد. به این ترتیب، بار دیگر نظام پادشاهی به فرانسه بازگشت.

 

 

استعمار مراکش توسط فرانسه و اسپانیا

110 سال پیش در چنین روزی، دهم نوامبر سال 1912 میلادی:

کشور مراکش ، تحت استعمار فرانسه و اسپانیا درآمد. قبل از آن مراکش تحت اشغال دولت هایی چون کارتاژ، روم، عثمانی و ایتالیا بود. اسلام در اواخر قرن هفتم میلادی وارد مراکش شد و چون این کشور، غربی ترین سرزمین اسلامی بود ، «مغرب» نامیده شد. در آغاز قرن بیستم میلادی، پس از بروز بحران های متعدد در مراکش و رقابت استعمارگران برای تصاحب این سرزمین ، درسال 1912 میلادی براساس معاهده فاس ، سرزمین مراکش میان فرانسه و اسپانیا تقسیم شد و تحت الحمایه آن دو کشور قرار گرفت. با آغاز استعمار رسمی فرانسه و اسپانیا بر این کشور، مقاومت مسلحانه مردم مراکش علیه استعمارگران شدت یافت و سرانجام پس از سال ها جنگ و خونریزی، مراکش درسال 1956 میلادی ، استقلال خود را به دست آورد.

 

 

 

درگذشت آتاتورک، بنیانگذار جمهوری ترکیه 

 84 سال پیش، در روز دهم نوامبر سال 1938 میلادی: 

«مصطفی کمال پاشا» معروف به «آتاتورک»، بنیانگذار جمهوری ترکیه درگذشت. وی در سال 1881 میلادی در شمال یونان کنونی که در آن زمان بخشی از امپراتوری عثمانی بود ، متولد شد. آتاتورک پس از دبستان وارد مدرسه نظامی شد و دوره های مختلف آموزشی را با موفقیت گذراند . وی در چند جنگ مهم عثمانی با دیگر کشورها ، به ویژه در جنگ جهانی اول شرکت کرد و از خود لیاقت نشان داد. پس از پایان جنگ در سال 1918 و تجزیه امپراتوری عثمانی ، نیروهای متفقین خاک ترکیه کنونی را نیز اشغال کردند ، اما مصطفی کمال پاشا به کمک نیروهای ملی گرا توانست آنها را وادار به عقب نشینی کند . دولت های اروپایی به موجب قرارداد لوزان با تشکیل کشور ترکیه و انحلال حکومت عثمانی موافقت کردند و به این ترتیب، آتاتورک در سال 1923 تأسیس جمهوری ترکیه را به ریاست جمهوری خودش ، اعلام کرد. وی در مدت ریاست جمهوری که تا پایان عمرش به طول انجامید ، تغییرات گسترده ای را برای تبدیل جامعه اسلامی ترکیه به جامعه ای با معیارهای غربی انجام داد. ازجمله وی خط ، لباس ، قوانین و مدارس ترکیه را بر اساس مدل غربی تغییر داد و در این راه از هیچ خشونتی دریغ نورزید. وی همچنین لائیسم و جدایی دین از سیاست را بر کشور حاکم کرد.

 

 

 

تیرباران دکتر فاطمی، وزیر خارجه کابینه مصدق

69 سال پیش در چنین روزی، نوزدهم آبان سال 1333 هجری شمسی:

دکتر «سید حسین فاطمی»، وزیر امور خارجه کابینه دکتر محمد مصدق به دست عوامل رژیم شاه تیرباران شد. وی قبلاً در یک دادگاه نظامی نمایشی در حالی که به شدت بیمار بود، به اعدام محکوم شده بود. دکتر فاطمی پس از کودتای آمریکایی - انگلیسی بیست و هشتم مرداد سال 1332 هجری شمسی در ایران و برکناری دکتر مصدق، تحت تعقیب ماموران رژیم شاه بود و به صورت مخفی زندگی می کرد. اما پس از مدتی، دستگیر و در چنین روزی به دستور شاه اعدام شد.

 

 

 

انتخاب برژنف به دبیر کلی حزب کونیست شوروی 

58 سال پیش، در روز دهم نوامبر سال 1964 میلادی:

«لئونید برژنف» (Leonid Brezhnev) به دبیر کلی حزب کمونیست شوروی برگزیده شد و زمام امور این کشور را در دست گرفت. وی درسال 1931 به عضویت حزب کمونیست شوروی درآمد. برژنف پس از طی مدارج ترقی در این حزب ، در سال 1960 به مقام صدر هیات رئیسه اتحاد جماهیر شوروی برگزیده شد و پس از برکناری خروشچف ، مقام دبیرکلی حزب کمونیست را نیز بر عهده گرفت. برژنف سیاستمداری محتاط بود و با در پیش گرفتن سیاست تنش زدایی ، تلاش کرد از برخورد اتمی با آمریکا اجتناب کند. در عین حال، حمله به چکسلواکی و اشغال افغانستان ، در زمان وی انجام شد. برژنف در داخل شوروی، حاکمیت بدون انعطاف کمونیسم را ادامه داد و از طریق جلب رضایت جناح های درون حکومت ، مدت 18 سال حفظ در قدرت بود. وی در سال 1982 درگذشت.

 

 

 

صهیونیسم معادل نژادگرایی و تبعیض نژادی 

47 سال پیش، در روز دهم نوامبر سال 1975 میلادی: 

مجمع عمومی سازمان ملل متحد، طی قطعنامه 3379 ، «صهیونیسم» را مترادف نژادگرایی و تبعیض نژادی خواند. تصویب این قطعنامه، ضربه ای به اعتبار رژیم صهیونیستی و افشاگری درمورد ماهیت آن بود. قطعنامه سازمان ملل، خشم این رژیم و حامی اصلی آن، آمریکا را برانگیخت. اندیشه صهیونیسم از زمان شکل گیری آن در اواخر قرن نوزدهم ، بر خلاف تعالیم واقعی دین یهود، پیروان این دین را نژاد برتر می داند. حال آنکه اصولاً یهودیان از یک نژاد نیستند و دلیلی بر برتری آنها بر دیگر ملل و اقوام وجود ندارد. بر اساس همین تفکر نژادپرستانه ، صهیونیست ها، فلسطینیان را نژاد پست تر می دانند و آنها را از خانه و کاشانه خود بیرون رانده اند و سرکوب می کنند.

 

 

 

امضای قرارداد تسلیحاتی میان فرانسه و عراق در جریان جنگ تحمیلی

41 سال پیش، در روز دهم نوامبر سال 1981 میلادی: 

در جریان جنگ تحمیلی صدام به ایران، قرارداد تسلیحاتی یک میلیارد دلاری میان فرانسه و عراق به امضا رسید. این قرارداد یکی از قراردادهای متعدد رژیم صدام با فرانسه در جریان حمله ارتش این رژیم به ایران بود. دولت فرانسه از ابتدای این جنگ ، در کنار متجاوز یعنی رژیم بعثی عراق قرار گرفت و دومین صادر کننده اسلحه به عراق ، پس از روسیه بود. این جنگ افزارها شامل هواپیماهای جنگی پیشرفته ، انواع موشک، تانک، توپ و دیگر ادوات جنگی می شد. فرانسه به صدام برای ساختن سلاح شیمیایی نیز کمک می کرد. این دولت همچنین در طول سال های جنگ ، 5 میلیارد دلار وام در اختیار رژیم عراق قرار داد، اما حاضر به بازپرداخت بدهی یک میلیارد دلاری خود به ایران نشد.

 

 

 

روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه 

دهم نوامبر، روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه است.

از سال 2001 یونسکو روز دهم نوامبر را به عنوان روز جهانی «علم در خدمت صلح و توسعه» نامگذاری کرده است. این نامگذاری با هدف بهره‌مندی آحاد جامعه از ثمرات علم، فناوری و نوآوری وایجاد بستر و فضای مناسب گفتمان پیرامون تاثیر علم، فن‌آوری و نوآوری بر زندگی روزمره مردم، صلح و توسعه و معرفی برخی موقعیت‌های نو که موجب ارتقا کیفیت عمومی زندگی می‌شود، در کنفرانس عمومی یونسکو در سال 2001 به تصویب رسید. از آن سال تاکنون یونسکو در تمامی کشورهای عضو همانگونه که فلسفه اصلی تشکیل این سازمان حکم می‌کند در حوزه علم نیز به دنبال ایجاد تفکر صلح در اذهان بشر بوده است.