تقویم تاریخ؛ از کشف عامل بیماری مالاریا تا درگذشت فیدل کاسترو

تولد لویه وگا، ادیب و نویسنده مشهور اسپانیایی

460 سال پیش در چنین روزی بیست و پنجم نوامبر سال 1562 میلادی:

"لوپه وگا" (Lope de Vega) ادیب و نویسنده شهیر اسپانیایی در مادرید متولد شد. او کودکی بود اعجاب ‌انگیز، پرتحرک و پر حادثه؛ چنان‌که گفته‌ اند از پنج سالگی به زبان لاتینی چون زبان اسپانیایى می‌ نوشت و می‌ خواند. وگا در چهارده سالگی در آکادمی سلطنتی و دبیرستان مذهبی به تحصیل پرداخت. در سال‌ های بعد، پس از وقوع حوادث متعدد، نمایش‌نامه‌ های خود را بر روی صحنه برد و در تمامی شهرهای مهم اسپانیا با استقبال مواجه شد. وگا هم‌چنین در سال‌ های پایانی قرن شانزدهم، رمان آرکاریا را منتشر کرد که این رمان منثورْ به عنوان یکی از شاه‌کارهای وگا است. به طور کلی آثار ادبی لوپه دو وگا در انواع گوناگونِ نمایشی، داستانی، شعر حماسی و ارشادی، حماسه مسخره ‌آمیز و انواع شعر غنایى است. آثار او را حدود یک هزار و هشت‌صد نمایش‌نامه، چند صد شعر و داستان مذهبی ذکر کرده‌ اند. وگا راباید بنیان‌گذار تئاتر ملی اسپانیا دانست. نمایش‌نامه‌ های وگا، او را هنرمندی کامل و صنعت‌گری ماهر معرفی می‌کند که در تئاترْ موضوع و شیوه‌ ای را برمی‌ گزیند که مورد توجه و علاقه توده وسیعی از مردم باشد. لوپه فلیکس دو وگا سرانجام در 27 اوت 1635م در 63 سالگی درگذشت.

 

 

 

کشف عامل مولد بیماری مالاریا

142 سال پیش در چنین روزی، بیست و پنجم نوامبر سال 1880 میلادی:

عامل مولد بیماری مالاریا توسط یک پزشک فرانسوی به نام «شارل لاوران» (Charles Laveran) کشف شد. دکتر لاوران با کشف عامل این بیماری، راه را برای ریشه کن کردن آن هموار کرد. دکتر لاوران به پاس تحقیقاتش در علم پزشکی در سال 1907 موفق به کسب جایزه نوبل در این رشته شد.

 

 

 

ویران شدن ساختمان بانک استقراضی روس در ایران 

117سال پیش در چنین روزی چهارم آذر سال 1284 هجری شمسی:

ساختمان بانک استقراضی روس در ایران به دست مردم تهران ویران شد. به دنبال تاسیس بانک شاهنشاهی ایران توسط انگلیسی‌ها، روس‌ها نیز کوشیدند امتیاز تاسیس بانک را به دست آورند. آنان پس از کسب امتیاز تاسیس بانک استقراضی درصدد برآمدند ساختمانی برای انجام امور بانکی بنا کنند. از این رو، زمین موقوفه و متروکه‌ای جنب یک امامزاده و مدرسه را که گورستانی نیز در آن قرار داشت و به تازگی، دولت از دفن مردگان در آن جلوگیری می‌کرد، برای این کار مناسب دیدند. روس‌ها در اثنای کار، استخوان‌ها و اجساد تازه مردگان را کشف کردند ولی با بی‌اعتنایی آنها را در چاهی ریختند. به دنبال آن، یکی از روحانیان در حین سخنرانی در ماه مبارک رمضان، مردم را به بازداشتن کار ساخت بانک تحریک کرد تا این‌که در ادامه این شورش، کارکنان امامزاده و طلاب علوم دینی به همراه مردم به ساختمان یورش برده و بنای نیمه ساز آن را با خاک یکسان نمودند. حادثه انهدام بانک روس، پس از واقعه مربوط به موسیو نوژ بلژیکی و اهانت او به روحانیان شیعه و نیز تنبیه تجار تهران به دست حاکم شهر، از تحولات مهمی بود که سرانجام به رویداد مشروطیت در ایران انجامید.

 

 

 

رد شدن قرار داد الحاقی کمپانی نفت ایران و انگلیس

72 سال پیش در چنین روزی ، چهارم آذر سال 1329 هجری شمسی:

کمیسیون نفت مجلس شورای ملی ایران، قرارداد الحاقی کمپانی نفت ایران و انگلیس را رد کرد . این قرارداد در بحبوحه تضادهای آمریکا و انگلیس بر سر چپاول منابع نفتی ایران و در زمانی که حرکت ملی شدن نفت در ایران، درحال گسترش بود، تنظیم شد. قرارداد مذکور به منظور تحکیم موقعیت و افزایش اختیارات انگلیس در بهره برداری از نفت جنوب ایران منعقد شد و تهدیدی علیه حاکمیت و منافع ملی ایران به شمار می رفت. قرارداد الحاقی کمپانی نفت ایران و انگلیس در مجلس پانزدهم مورد تایید قرار نگرفت و بررسی آن به مجلس شانزدهم موکول شد. در مخالفت با این قرارداد و افشای دسیسه های استعمار انگلیس، نیروهای مذهبی به رهبری آیت ا... کاشانی و نیروهای ملی به رهبری مصدق، نقش فعالی داشتند. سرانجام با حمایت پرشور مردم، مبارزه به ثمر رسید و صنعت نفت ایران در 29 اسفند ماه سال 1329 هجری شمسی، ملی اعلام شد.

 

 

 

درگذشت حکیم فرزانه، فیلسوف مشهور ایرانی 

57 سال پیش در چنین روزی چهارم آذرسال 1344 هجری شمسی:

حکیم و فیلسوف برجسته "محمدهادی فرزانه" معروف به "حکیم فرزانه" در 81 سالگی درگذشت. حکیم و فیلسوف عالی‌قدر، شیخ محمدهادی فرزانه معروف به حکیم فرزانه، در سال 1263ش (1302ق) در شهرضای اصفهان به دنیا آمد. وی مقدمات علوم اسلامی و معارف دینی را در زادگاه خود سپری کرد و سپس برای تکمیل تحصیلات خویش، راهی اصفهان گردید. ایشان از میان رشته‌ های گوناگون علمی، بیشتر به حکمت و فلسفه تمایل داشت و در راه کسب معلومات در این زمینه، زحمات فراوانی را بر خود هموار نمود به طوری که در اواخر عمر، او را در زمره حکمای بزرگ قلمداد می‌ کردند. حکیم فرزانه از آن پس در زادگاه خود، شهرضا، به تدریس حکمت و فلسفه پرداخت و شاگردان فرهیخته ‌ای تربیت نمود. زندگی ایشان در کمال سادگی و قناعت بود و زر و زیور دنیا، او را نفریفت.

 

 

 

کودتای موبوتو سه سه سکو در کنگو 

57 سال پیش در چنین روزی بیست و پنجم نوامبر سال 1965 میلادی:

ژنرال "موبوتو سه سه سکو" (Mobutu Sese Seko) در کشور افریقایی کنگو با کودتایی خونین به قدرت رسید. ژنرال ژوزف موبوتو سه‌ سه ‌سکو از مبارزان استقلال کنگو بود که پس از استقلال کشورش در سال 1960م، به نخست‌ وزیری کنگو رسید. او پس از به دست گرفتن قدرت، پاتریس لومومبا، قهرمان ملی این کشور را به کشتن داد و موجی از نفرت علیه خود ایجاد کرد. موبوتو در طی سال‌ های بعد قدرت خود را افزایش داد تا اینکه در 25 نوامبر 1965م طی کودتایى، رئیس جمهور قانونی کشور را سرنگون کرد و از آن پس، به عنوان رئیس جمهور کنگو بر کشور حکمرانی نمود. وی در این دوران، با حذف پست نخست‌ وزیری، کل اختیارات کشور را در دست گرفت و با در پیش گرفتن روش خودکامگی و استبداد، هرگونه مخالفتی را سرکوب نمود. موبوتو در 27 اکتبر 1971، نام رسمی کشور را از جمهوری دموکراتیک کنگو به جمهوری زئیر تغییر داد و به تقلید از رهبران چین، دست به انقلاب به اصطلاح فرهنگی زد. دوران به ظاهر آرام حکومت موبوتو از اوایل دهه 1990م به اغتشاش و ناآرامی کشیده شد و حکومت وی مورد اعتراض شدید مردم قرار گرفت. در این میان تلاش‌ های موبوتو برای کنترل اوضاع به ثمر نرسید و شورشیان به رهبری لوران کابیلا به جنگ با حکومت مرکزی پرداختند. در نهایتْ علی‌رغم انجام مذاکرات و میانجی‌گری ‌های بین ‌المللی، نتیجه مطلوب حاصل نشد و موبوتو سه ‌سه‌ سکو پس از شکست از شورشیان، پس از 37 سال زمام‌داری، در 16 مه 1997م از کشور گریخت

 

 

 

درگذشت جبار باغچه بان، بنیانگذار مدارس استثنایی در ایران 

56 سال پیش در چنین روزی چهارم آذر سال 1345 هجری شمسی:

"جبار باغچه ‌بان" بانی مدارس استثنایی در ایران درگذشت. جبار باغچه‌ بان در سال 1264 ش در قفقاز به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات، در یک مدرسه در ایروان به تدریس مشغول شد. پس از مدتی به ایران آمد و در سال 1303 شمسی اولین کودکستان ایرانی را به نام "باغچه اطفال" در تبریز تأسیس کرد. در همان سال سه کودک ناشنوا نیز در این مدرسه ثبت‌ نام کردند و این آغازی بود برای تلاش باغچه ‌بان تا بتواند سخن گفتن را به این کودکان بیاموزد. او برای تعلیم خواندن و نوشتن برای کودکان و نوسوادان، روش تعلیم الفبا را که امروزه در سراسر کشور رایج است به وجود آورد. او همچنین اولین مدرسه کودکان ناشنوا را در سال 1312 در تهران تأسیس کرد. جبار باغچه‌ بان برای هموار کردن راه زبان آموزی کودکان ناشنوا راهی را انتخاب کرد که در سراسر جهان با نام الفبای گویای باغچه‌ بان به عنوان مترقی‌ ترین روش شناخته شده است. باتلاش این مبتکر پرتلاش بود که ناشنوایان کشور نیز توانستند با دنیای اطراف خود و انسان‌های دیگر تماس برقرار کنند. همچنین اختراع تلفنی برای استفاده کر و لال‌ ها و تاسیس مکتب نسوان برای آموزش دختران نیز از دیگر ابتکارات او است.وی همچنین در سال 1322 جمعیت حمایت از کودکان کرولال را تأسیس کرد و کتاب‌ هایی از قبیل اسرار تعلیم و تربیت، الفبای آسان، برنامه کار آموزگار، زندگانی کودکان و رباعیات باغچه‌ بان را به نگارش درآورد. سرانجام وی در 4 آذر سال 1345ش در 81 سالگی در تهران دار فانی را وداع گفت.

 

 

 

استقلال سورینام از هلند 

47 سال پیش در چنین روزی، بیست و پنجم نوامبر سال 1975 میلادی:

کشور سورینام ـ در آمریکای جنوبی - استقلال کامل خود را از هلند اعلام کرد. سورینام از اوایل قرن شانزدهم میلادی زیر سلطه انگلیس بود، اما انگلیس در یک معامله استعماری در اوایل قرن هفدهم، سورینام را به هلند واگذار کرد و در مقابل، برخی مستعمرات هلند را در آمریکای شمالی، تحت کنترل خود درآورد. در سال 1954 سورینام به خودمختاری داخلی دست یافت، ولی استقلال کامل این کشور، دراین روز و درسال 1975 به دست آمد. سورینام با حکومت جمهوری، در همسایگی کشورهای برزیل، گویان و گویان فرانسه قرار دارد و در سواحل اقیانوس اطلس واقع شده است

 

 

 

درگذشت آیت الله میرزا احمد سرایی، فقیه و مجتهد شیعه 

41 سال پیش در چنین روزی چهارم آذر سال 1360 هجری شمسی:

فقیه و مجتهد بزرگوار ایرانی، آیت اللَّه "میرزا احمد سرایی" درگذشت. این عالم وارسته مقدمات علوم را از 14 سالگی از علمای تبریز فرا گرفت. سپس به قم رفت و در حلقه درس حضرات آیات سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و میرزا جوادآقا ملکی تبریزی، به تقویت بنیه علمی خویش همت گماشت. میرزا احمد سرایی از آن پس راهی نجف گردید و از محضر عالمان نامداری بهره‌ها برد تا به مدارج عالیه علمی و اجتهاد دست یافت. این فقیه بزرگوار از آن پس به وطن بازگشت و به تدریس و ترویج دین و تبلیغ احکام پرداخت. ایشان علاوه بر اهتمام در ساخت بناهای عام المنفعه، به بحث، مناظره و مجادله حسنه با منحرفین اعتقادی، مسافرت به ممالک مختلف اسلامی برای تبلیغ و ارشاد و تربیت مبلغ و طلاب علوم دینی مشغول بود. این عالم ربانی سرانجام در هفتاد سالگی درگذشت.

 

 

 

درگذشت آیت الله فقیه امامی، عالم برجسته اصفهان

29 سال پیش در چنین روزی جهارم آذر سال 1372 هجری شمسی:

آیت اللَّه "سیداحمد فقیه امامی" عالم برجسته اصفهان درگذشت. آیت‌اللَّه سیداحمد فقیه امامی اصفهانی در سال 1312 ش در اصفهان به دنیا آمد. وی پس از اتمام مقدمات در زادگاه خود راهی قم شد و از حضرات آیات سید محمد باقر سلطانی طباطبایی، سید حسین بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی بهره جست. آیت‌اللَّه امامی سپس در اصفهان به تدریس روی آورد و سالیانی طولانی به پرورش طلاب علوم دینی همت گماشت. از جمله خدمات ایشان تأسیس کتابخانه عظیم الزهرا (س) در اصفهان با بیش از 60 هزار جلد کتاب می‌باشد. همچنین آیات معجزه آسای قرآن، بشر و رسالت او، چرا جمهوری اسلامی و روش رهبران انقلابی ما، از جمله تالیفات ایشان است. این عالم ربانی سرانجام در 4 آذر 1372 ش در 60 سالگی دارفانی را وداع گفت .

 

 

 

درگذشت واسیلی الکسیف، قهرامان وزنه برداری روسیه 

11 سال پیش در چنین روزی، 25 نوامبر 2011 میلادی:

واسیلی الکسیف،(Vasiliy Ivanovich Alekseyev) اسطوره وزنه برداری روسیه و جهان درگذشت. آلکسیف در بازیهایالمپیک 1972 مونیخ و ۱۹۷۶ مونترال به مدال‌های طلای المپیک دست یافته بود. این وزنه بردار روس در دوران قهرمانی اش هشتاد بار رکورد جهانی را شکست. او اولین وزنه برداری بود که در مجموع 3 حرکت(زمانی که حرکت پرس سینه نیز جزو وزنه برداری بود)توانست با ثبت رکورد ۶۴۵ کیلوگرم از مرز ۶۰۰ کیلوگرم بگذرد. واسیلی آلکسیف در سال ۱۹۹۳ از سوی فدراسیون وزنه برداری جهان به عنوان یکی از بزرگترین وزنه برداران تاریخ وزنه برداری برگزیده شد. وی در سن ۶۹ سالگی در آلمان در اثر ناراحتی قلبی درگذشت.

 

 

 

درکذشت فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کوبا 

6 سال پیش در چنین روزی، 25 نوامبر 2016:

 فیدل کاسترو با نام کامل فیدِل آلخاندرو کاسترو روث( Fidel Alejandro Castro Ruz)، رهبر انقلاب کوبا درگذشت. وی در ۱۳ اوت سال ۱۹۲۶ در شهر بیران متولد شد. و تحصیلات خود را در دانشکده حقوق دانشگاه هاوانا به اتمام رساند. کاسترو در سال 1947 و در همان دوران دانشجویى به یک فعال سیاسى تبدیل شد. در سال 1951 فیدل به عضویت حزب اصلاح طلب ارتدوکس درآمد و از طرف حزب خود وارد انتخابات براى حضور در مجلس عوام شد و درست پیش از انتخابات، ژنرال "فولجنیکو باتیستا"، طی یک کودتای خونین قدرت را در دست گرفت. بسیاری از گروه‌های سیاسی کوبا برای مخالفت و براندازی دیکتاتوری باتیستا بسیج شدند که در این میان فیدل رهبری ۱۶۰ شورشی را بر عهده داشت. محاسبات کاسترو در این شورش درست از کار درنیامد. فیدل و یارانش دستگیر و به جرم اقدام براندازانه علیه حکومت کوبا محاکمه شدند. و به ۱۵ سال زندان محکوم و سپس به مکزیک تبعید شد. دو سال بعد، باتیستا، دستور عفو عمومی داد و زندانیان سیاسی از جمله فیدل کاسترو از زندان آزاد شدند. کاسترو به همراه برادرش "رائول" به مکزیک رفتند و جنبش ۲۶ جولای را به راه انداختند و به همراه "ارنستو چه گوارا" انقلابی آرژانتینی، ارتش انقلاب را سازماندهی و شروع به عضوگیری کردند. کاسترو سرانجام در1959 توانست نظام فالگنسیو باتیستا را شکست دهد و حکومت در کوبا را در دست گیرد. وی علاوه بر رهبری انقلاب کوبا، از سال 1959 تا 1976 به عنوان نخست وزیر کوبا و سپس به عنوان رئیس جمهور این کشور از سال 1976 تا 2008 مشغول فعالیت بود.

کاسترو یکی از نمادهای انقلاب کمونیستی در آمریکای لاتین به شمار می‌رفت. در دوران زمامداری وی در کوبا صنایع و تجارت ملی‌سازی شد و اصلاحات سوسیالیستی دولت در سراسر جامعه به اجرا درآمد. کاسترو هم‌چنین دو دوره دبیر کل جنبش عدم تعهد بود. کاسترو صبح  روز شنبه 26 نوامبر 2016  در اثر بیماری و کهولت سن در 90 سالگی درگذشت.

 

 

 

درگذشت مارادونا، فوتبالیست سرشناس آرژانتینی

2 سال پیش در چنین روزی، 25 نوامبر 2020:

دیگو آرماندو مارادونا (Diego Armando Maradona) سرمربی و  بازیکن فوتبال آرژانتینی درگذشت. مارادونا یکی از بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال به‌شمار می‌رفت و همواره شماری از بازیکنان و مربیان سرشناس، کارشناسان، مجلات تخصصی فوتبال و نیز هواداران این رشته ورزشی، او را برترین بازیکن تمام ادوار فوتبال می‌دانند.مارادونا که متولد اکتبر 1960 میلادی بود، تیم ملی آرژانتین را با درخشش خود در جام جهانی 1986 به قهرمانی رساند. استعداد، تکنیک، چابکی، دید قوی، پاس‌های دقیق، مهارت در کنترل  توپ و دریبل زنی  مهار نشدنی مارادونا باعث شده‌ بود تا با وجود قامت کوتاهی که دارد، در فوتبال سرآمد باشد و به او لقب پسر طلایی را بدهند. دیگو مارادونا در تاریخ ۲۵ نوامبر ۲۰۲۰، بر اثر  حمله قلبی درگذشت.