تقویم تاریخ؛ از تاسیس یونیسف تا شهادت آیت الله دستغیب

درگذشت ابوحنیفه دینوری، ادیب، منجم و ریاضیدان مسلمان

1163 سال پیش، بنا بر اقوال تاریخی در چنین روزی، شانزدهم جمادی الاول 281 قمری:

"ابوحنیفه‌ دینوری" ادیب، منجم و ریاضی‌دان مسلمان درگذشت. ابوحنیفه، احمد بن داود دینوری از فلاسفه و حکما و ریاضی‌دانان قدیمی مسلمان می ‌باشد که در دینور در کرمانشاه در حدود سال 222 قمری متولد شد. او دانشمند مشهور عصر سامانیان است که در نحو، لغت، منطق، نجوم، هیئت، حساب، هندسه، تاریخ و... یگانه‌ زمان بود.  دینوری، گیاه‌شناس، مورخ، جغرافی دان، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان، نحوی و لغت‌شناس بوده و به‌علوم هند آشنائی داشته است. یکی از آثار معروف او «کتاب‌النبات» است که به‌شناخت گیاهان اختصاص داشته و به‌تأیید کارشناسان این رشته، دینوری اطلاعات مندرج در این کتاب را براساس تحقیق و تتبع خود استخراج نموده است.. الاَخبارُ الطِّوال، الفَصاحَه، الشّعرُ و الشُّعَراء و البُلدان از دیگر آثار اوست.

 

 

تولد آلفرد موسه، شاعر و ادیب فرانسوی

212 سال پیش در چنین روزی یازدهم دسامبر سال 1810 میلادی:

"آلفرد موسه" (Alfred de Musset) شاعر و نویسنده برجسته فرانسوی در خانواده ای با فرهنگ در پاریس متولد شد. موسه در 19 سالگی اولین دیوان شعر خود به نام قصه‌‌های اسپانیایى و ایتالیایى را انتشار داد که به سبب رهایى از قواعد بیان و به کار بردن لحن مسخره‌‌آمیز و گستاخانه مورد سرزنش قرار گرفت. اما موسه پس از انتشار این دیوان مقامی خاص در جامعه ادبی فرانسه یافت. موسه در عالم تئاتر نیز با اولین نمایش‌نامه‌‌هایش غوغاها برانگیخت. وی در نمایش‌نامه‌‌های اولیه خود که در 22 سالگی بر صحنه برد، برجسته‌‌ترین اندیشه‌‌های ادبی و اطلاعاتی درباره الهام شاعرانه که پیش از او کسی درباره آن چیزی ننوشته بود، عرضه کرد. نمایش‌نامه‌‌های اخلاقی و معنوی موسه و استقلال اندیشه او موجب شد که از پایدارترین نویسندگان نیمه اول قرن نوزدهم به شمار آید. در میان آثار نمایشی آلفرد موسه، کمدیِ با عشق شوخی نمی‌‌کنند، لوران ساتچو و شمعدان قابل توجه‌‌اند و قطعه شب‌‌ها، امید به خداوند و یادگار از آثار مهم منظوم وی می‌‌باشند. آلفرد دو موسه سرانجام در دوم مه 1857میلادی در 47 سالگی درگذشت.

 

 

تولد رابرت کخ، کشف میکروب سل

179 سال پیش در چنین روزی یازدهم دسامبر سال 1843 میلادی :

"رابرت کُخ"(Robert Koch) پزشک و میکروب‌ شناس آلمانی وکاشف میکروب "سِل" متولد شد. رابرت کُخ، پس از اتمام تحصیلات در رشته پزشکی، در شهرهای مختلف آلمان به معالجه بیماران پرداخت. در همین زمان بود که بیماری سیاه زخم در میان احشام پدید آمد و نگرانی زیادی ایجاد کرد. کُخ پس از تحقیقات بسیار به این نتیجه رسید که باسیل‌ های بسیار کوچکی در خون گوسفند یا حیوان مریض وجود دارد. او عاقبت توانست با پرورش و نگهداری این باسیل، نظریه خویش را اثبات کند و سِرُم این مرض را بسازد. با عضویت کخ در شورای سلطنتی بهداشت برلین، وی امکانات بیشتری برای مطالعه بر روی امراض به دست آورد و از آن پس تحقیقات خود را برای کشف میکروب سل آغاز نمود. در نهایت در 24 مارس 1882م کُخْ، موفق به کشف میکروب سل گردید و در سال بعد اعلام کرد که با تلقیح سرم، همه جان‌داران را می‌ توان از بروز امراض مصون داشت. کخ سفرهای زیادی به افریقا نمود و پس از پژوهش‌های فراوان، دریافت که مرض خواب که هزاران افریقایى را به کام مرگ کشیده بود در اثر نیش پشه ‌ای به نام تسه تسه می ‌باشد. در اثر تلاش بی حد و حصر کخ در پیشرفت علم، آکادمی سوئد در سال 1905م با اهدای جایزه نوبل پزشکی به کخ، از وی قدردانی کرد. کخ که در اثر فعالیت زیاد و ناراحتی‌ های ناشی از آن مریض و ضعیف شده بود، سرانجام بر اثر ابتلا به سل در 27 مه 1910م در 67 سالگی درگذشت.

 

 

خروج ایتالیا از جامعه ملل

85 سال پیش در چنین روزی یازدهم دسامبر سال 1937 میلادی:

ایتالیا از جامعه ملل خارج شد. جامعه ملل بعد از جنگ جهانی اول و در ابتدای سال 1920م پا به عرصه وجود گذاشت تا نخستین تلاش و برنامه ‌ریزی جهانی در قرن بیستم، برای برقراری صلح بین‌ المللی صورت عمل به خود گیرد. اما عدم عضویت امریکا در آن و نبودِ ضمانت اجرایى برای تصمیمات این جامعه، باعث شد تا مواضع و تحرکات کشورهای عضو، اگرچه مغایر با اهداف جامعه جهانی باشد با واکنش عملی مواجه نشود. با این وضعیتْ هر کشور برای آن که در عملیات تجاوزکارانه خود مورد توبیخ قرار نگیرد به آسانی از جامعه ملل خارج می ‌شد. به عنوان نمونه، در اوائل سال 1933م، ژاپن از این جامعه کناره گرفت و دو سال پس از آن، هجوم ایتالیا به شمال افریقا که بحران حبشه نام گرفت، با پاسخ مناسبی از سوی جامعه ملل مواجه نشد. در نتیجه در آخرین ماه سال 1937 موسولینی، دیکتاتور ایتالیا که به همراه هیتلر پیشوای آلمان نازی، پی‌ ریزی نظام جدیدی در عرصه بین‌ المللی را در اندیشه داشت، مسئله خروج ایتالیا از جامعه ملل را مطرح کرد و آن را در یازدهم دسامبر آن سال، عملی نمود. گرچه جامعه ملل تا زمان شکل‌ گیری "سازمان ملل متحد" در سال 1946م به حیاتِ اداری خود ادامه داد اما در حقیقت از چند سال قبل از آغاز جنگ جهانی دوم دچار مرگ واقعی شده بود.

 

 

تاسیس سازمان یونیسف

76 سال پیش در چنین روزی، یازدهم دسامبر سال 1946 میلادی:

سازمان یونیسف ( صندوق کمک های اضطراری بین المللی سازمان ملل متحد برای کودکان ) ، با تصویب اکثریت اعضای سازمان ملل متحد تاسیس شد . این سازمان زیر نظر شورای اجتماعـی سازمان ملل فعالیت خود را بطور رسمی آغاز کرد. یونیسف در ابتدای کار ، مسئولیت رسیدگی به وضعیت کودکان آسیب دیده از جنگ جهانی دوم را به عهده داشت . اما بعدها وظایف این سازمان توسعه یافت و تامین وسایل زندگی، تغذیه، تحصیل و تربیت کودکان محروم جهان را نیز دربر گرفت. مقر این موسسه در نیویورک است .

 

 

شهادت آیت الله دستغیب توسط گروهک منافقین

41 سال پیش در چنین روزی ، بیستم آذر سال 1360 هجری شمسی:

آیت ا... «سید عبدالحسین دستغیب»، از علمای بزرگوار و معلم اخلاق اسلامی ، در حالی که عازم محل نماز جمعه بود، به دست یکی از عوامل گروهک تروریستی منافقین، به شهادت رسید. وی در سال 1292 هجری شمسی در شهر شیراز ـ از شهرهای جنوبی ایران ـ متولد شد. این عالم مجاهد ، پس از فراگیری مقدمات علوم دینی، عازم حوزه علمیه نجف در عراق شد و تا درجه اجتهاد تحصیلات خود را ادامه داد. آیت ا... دستغیب همچون دیگر علمای آگاه و مبارز ایران ، در کنار تعلیم علوم اسلامی، به مبارزه علیه رژیم شاه پرداخت و بارها دستگیر و زندانی شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آیت ا... دستغیب به عنوان نماینده مردم شیراز در مجلس خبرگان برای تدوین قانون اساسی، حضور یافت و سپس از جانب امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی، به امامت جمعه شهر شیراز منصوب شد. از این عالم بزرگوار اسلام، تالیفات ارزشمند متعددی همچون «گناهان کبیره»، «معاد» و تفسیر تعدادی از سوره های قرآن مجید، به یادگار مانده است.

 

 

درگذشت آیت الله شیخ عبدالحسین غروی، عالم بزرگوار ایرانی

28 سال پیش در چنین روزی ییستم آذر سال 1373 هجری شمسی:

عالم بزرگوار ایرانی، آیت‌ اللَّه "شیخ عبدالحسین غروی" درگذشت. وی پس از طی دوران ابتدایی در شهر نجف به فراگیری علوم حوزوی روی آورد . آیت ‌اللَّه غروی در 22 سالگی راهی استان آذربایجان ایران و سپس قم شد و به مدارج والای علمی دست یافت. ایشان همچنین در مبارزات ضد استبدادی شاهنشاهی مردم تبریز شرکت فعال داشت. آیت ‌اللَّه غروی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سوی مردم استان آذربایجان شرقی به عضویت مجلس خبرگان برگزیده شد و سرانجام در بیستم آذر 1373ش در 84 سالگی درگذشت.

 

 

درگذشت آیت الله میرزا کاظم تبریزی، فقیه و عالم برجسته

27 سال پیش در چنین روزی بیستم آذر سال 1374 هجری شمسی:

فقیه و عالم برجسته حوزه های علمیه آیت ‌اللَّه "میرزا کاظم تبریزی" درگذشت. وی پس از گذراندن دروس مقدمات و سطح در 21 سالگی برای تکمیل مطالعات علوم اسلامی عازم شهر نجف شد. آیت‌ اللَّه تبریزی به مدت بیست سال از محضر درس فقه، اصول، رجال و تفسیر آیت‌اللَّه سید ابوالقاسم خویی استفاده کرد و از برترین شاگردان وی محسوب می ‌شد. این عالم وارسته در سال 1349 ش به قم آمد و یکی از پر بارترین مجالس درسی حوزه را تشکیل داد. آیت ‌اللَّه تبریزی بر علوم مختلف همچون: فقه، اصول، حدیث، رجال، تفسیر، تاریخ، ادبیات، ریاضیات، هیئت، هندسه، کلام، فلسفه و منطق تسلط فراوان داشت و با زبان‌ های انگلیسی و فرانسه نیز آشنا بود. برخی از تالیفات فراوان او عبارتند از: شرح عروةُالوثقی در 150 جلد، القواعد الفقهیه در 50 جلد، تطبیقاتُ الوسایل در 20 جلد، الاصول الجدیده در 10 جلد، الفقه المُیسَّر و شرح اسفار. این عالم بزرگ سرانجام در 20 آذر 1374 برابر با 18 رجب 1416 ق در 75 سالگی درگذشت.

 

 

درگذشت احمد منزوی، فهرست نویس نسخ خطی

7 سال پیش در چنین روزی، 20 آذر 1394 شمسی:

 احمد منزوی، فهرست‌نویس نسخ خطی ایران درگذشت. استاد احمد منزوی متولد 1304 در شهر سامرا و فهرست‌نویس و محقق در حوزه علوم اسلامی بود. وی پسر دوم حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی، دانشمند و عالم شیعی و مؤلف کتاب الذریعه الی تصانیف الشیعه بود. استاد منزوی مدت 16 سال در پاکستان زندگی کرد و حاصل کارش در پاکستان، نگارش و چاپ چهار مجلد فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه گنج‌بخش بود که تنها نسخه‌های فارسی را دربر می‌گرفت. از دیگر کارهای وی در این دوره، می‌توان از نگارش و چاپ سعدی بر مبنای نسخه‌های خطی پاکستان به مناسبت هشتصدمین سالگرد تولد سعدی، نگارش و چاپ 14 مجلد فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان و پایه‌گذاری نگارش فهرستواره کتاب‌های فارسی، نام برد. استاد منزوی در سال 1369 به ایران بازگشت و مدتی سرپرست بخش کتاب‌شناسی و فهرست‌نگاری مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.ایشان در سال 1383 به عنوان چهره ماندگار ایران انتخاب شد. همچنین بابت نگارش فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در دو جلد برندۀ جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی در سال 1385 شد. استاد منزوی پس از عمری تلاش و کوشش علمی 20 آذر ماه 1394 درگذشت.

 

 

روز ملی بورکینافاسو

یازدهم دسامبر روز ملی و اعلان جمهوری کشور آفریقایی "بورکینافاسو" است:

منطقه غربی افریقا از قدیم ‌الایام مسکونی بوده و بعد از قرن یازدهم، حکومت‌ هایى در آن شکل گرفته است. این وضعیت تا نیمه قرن نوزدهم ادامه داشت تا این که این منطقه به تصرف استعمار فرانسه درآمد. رفتار خشونت بار و غیرانسانی استعمارگران فرانسوی باعث شد تا بسیاری از ساکنین افریقای غربی به نواحی مجاور کوچ نمایند. در قرن بیستم این ناحیه تجزیه گردید و بین ساحل عاج، مالی و نیجر تقسیم شد. اما پانزده سال بعد در سال 1947م بار دیگر مناطق تجزیه شده یک پارچه شدند. و سرزمین ولتای علیا را شکل دادند. در سال 1958م به این کشور خودمختاری داده شد و 2 سال بعد در 5 اوت 1960 به استقلال و عضویت در سازمان ملل رسید. ولتای علیا پس از استقلال شاهد کودتاهایى چند بود تا این که در چهارم اوت 1983 توماس سانکارا در پی یک کودتا به قدرت رسید و به علت اجرای برنامه‌ های اصلاحی و تغییر نام ولتای علیا به بورکینافاسو (به معنی سرزمین مردم نیکوکار و فساد ناپذیر) میان مردم محبوبیت یافت اما پس از چهار سال وی نیز در پی یک کودتا سرنگون گردید.

 

 

روز جهانی ارتباطات کودک و تلویزیون

یازدهم دسامبر از سوی سازمان یونیسف به عنوان روز جهانی ارتباط کودک و تلویزیون نامگذاری شده است:

امروزه وسایل ارتباط جمعی، نقش مهم و تعیین کننده‌ای در روابط بین جوامع و گروه‌های موجود در آن‌ها دارند و به میزان زیادی در هدایت و جهت‌ دهی افکار عمومی سهیم هستند. در این میان، تلویزیون به عنوان رسانه ‌ای دیداری و شنیداری، با حضور بلامنازع خود در خانه‌ ها، بیشترین تاثیر را روی خانواده ‌ها به ویژه کودکان و نوجوانان می‌ گذارد. با ورود تلویزیون به خانه، خانواده بُعد جدیدی یافته، آن را از محلی صرفاً برای استراحت، صرف غذا و... خارج کرده و به سازمانی تبدیل نموده که می ‌توان در آن آموخت، جهان را تماشا کرد و نیازهای فرهنگی را برآورده ساخت. در این میان، کودکان تأثیر بیشتری از تلویزیون می ‌گیرند و این رسانه مهم و با نفوذ می‌ تواند آگاهی‌ های متنوعی را به کودکان منتقل سازد. روز جهانی کودک و تلویزیون، تلاشی است برای پیوند دادن مثبت بین کودکان جهان با این جعبه جادویی و زمینه‌ ای برای ارتباط بیشتر این دو با هم.