تقویم تاریخ؛ از شهادت نواب صفوی تا آغاز نهضت سوادآموزی

کشف اکسیژن 

248 سال پیش در چنین روزی برابر با 28 دسامبر 1774 میلادی:

 اکسیژن توسط "ژوزف پریسْتْلی"(Joseph Priestley) شیمی‌دان انگلیسی کشف شد.ژوزف پریسْتْلی، طی آزمایش‌های خود موفق شد در 28 دسامبر 1774م، گاز اکسیژن را کشف کند. اکسیژن گازی بی‌رنگ ، بی بو و نامرئی است که نزدیک به نیمی از اتم‌های جهان را در بر می گیرد . پریستلی، از گرما دادن اکسید جیوه قرمز به وجود اکسیژن پی برد ، اما به اهمیت آن واقف نشد و بعدها دانشمندان دیگر آن را اکسیژن نامیدند. اکسیژن نقش مهمی در حیات آدمی ایفا می‌ کند زیرا هنگام تنفسْ، به درون بدن می ‌رود و با غذا ترکیب می ‌شود. حاصل این عمل ، تولید انرژی است که برای زنده ماندن و کار کردن مصرف می‌ شود . اکسیژن موجود در هوا باعث می ‌شود اشیاء هنگام گرم شدن بسوزند ، حتی بدن انسان از سوختن خفیف اکسیژن نیرو می‌ گیرد و توان کار پیدا می ‌کند. هیچ چیزبدون وجود اکسیژن آتش نمی ‌گیرد و با شعله ‌ور شدن، گازهای حاصل از آن با اکسیژن موجود در هوا ترکیب می ‌شوند که در نتیجه، نور و روشنایی به وجود می ‌آید.

 

 

درگذشت توماس باینگتن، مورخ انگلیسی 

163 سال پیش در چنین روزی، بیست و هشتم دسامبر سال 1859 میلادی:

«توماس بابینگتن ماکولی» (Thomas Babington Macaulay) مورخ انگلیسی، درگذشت. او در سال 1800 متولد شد و پس از پایان تحصیلات خود در رشته علوم سیاسی ، وارد صحنه سیاست شد. این مورخ انگلیسی در مشاغلی چون وکالت به کار پرداخت و پس از چندی وزیر جنگ شد. لرد ماکولی همچنین نویسنده کتاب «تاریخ انگلیس از آغاز سلطنت جیمز دوم» است.

 

 

اولین نمایش عمومی فیلم توسط برادران لومیر 

127 سال پیش در چنین روزی، بیست و هشتم دسامبر سال 1895 میلادی:

برای اولین بار در تاریخ سینما، یک فیلم داستانی به نمایش عمومی درآمد. این فیلم توسط برادران «لومیر»، مخترعین معروف فرانسوی و بنیانگذاران صنعت فیلمسازی ، تهیه شده بود و محل نمایش آن نیز زیرزمینی در شهر پاریس بود. در سال های بعد، دستگاه های پیشرفته ای برای فیلمبرداری و نمایش آثار سینمایی ساخته شد و به تدریج سینماهای متعددی با استانداردهای نوین، در کشورهای مختلف دایر شد.

 

 

شهادت سید مجتبی نواب صفوی از مبارزان دوره رژیم پهلوی 

69 سال پیش در چنین روزی چهارم جمادی الثانی سال 1375 هجری قمری:

 "سیدمجتبی نواب صفوی"، رهبر جمعیت فداییان اسلام و یارانش به شهادت رسیدند. سید مجتبی نواب صفوی در سال 1303ش در خانی‌ آباد تهران به دنیا آمد و پس از اتمام دروس ابتدایی ، به آبادان سفر کرد. سید مجتبی سپس برای ادامه تحصیل به نجف اشرف مهاجرت کرد و در آن‌جا از محضر مدرسین حوزه علمیه نجف اشرف بهره ‌مند شد . وی پس از چهار سال اقامت در نجف به دستور آیت‌ اللَّه سیدابوالحسن اصفهانی برای مبارزه به ایران آمد و با تشکیل "جمعیت فداییان اسلام" ، به مبارزه با بدخواهان و بداندیشان پرداخت. ترور وابستگان استعمار  مانند احمد کسروی ، عبدالحسین هژیر ، علی رزم ‌آرا و حسین علاء ، از جمله فعالیت‌های این جمعیت است . این مجاهد خستگی ‌ناپذیر به همراه سه تن از همرزمانش به نام‌های خلیل طهماسبی ، مظفر علی ذوالقدر و سیدمحمد واحدی ، در دادگاه نظامی رژیم پهلوی محکوم و در صبحگاه چهارم جمادی الثانی سال 1375 قمری ، تیرباران شدند و به خیل شهدا پیوستند. بدین ترتیب ، ده سال فعالیت سیاسی و اجتماعی جمعیت فداییان اسلام پایان یافت و جنایت دیگری در پرونده سیاه خاندان پهلوی ثبت شد.

 

 

شهادت آیت الله حسین غفاری، از روحانیون مبارز 

48 سال پیش در چنین روزی، هفتم دی سال 1353 هجری شمسی:

«آیت ا... حسین غفاری»، از روحانیون مبارز و فداکار ایران ، در زندان رژیم شاه به شهادت رسید. این روحانی والامقام که در کمال سادگی و قناعت زندگی می کرد ، به خاطر ظلم و ستم رژیم وابسته پهلوی ، با انتشار مجله و تالیف کتب متعدد به مبارزه با رژیم شاه پرداخت. وی همچنین با سخنرانی های خود ، مظالم و مفاسد رژیم شاه را فاش می کرد . آیت ا... غفاری به دلیل همین مبارزات ، بارها توسط ماموران رژیم شاه دستگیر و زندانی شد ، تا اینکه سرانجام در چنین روزی، پس از تحمل شکنجه های بسیار در زندان به شهادت رسید.

 

 

راهپیمایی گسترده مردم قزوین علیه شاه 

44 سال پیش، در روز هفتم دی سال 1357 هجری شمسی:

درپی اوج گرفتن قیام مردم مسلمان ایران علیه رژیم دیکتاتوری پهلوی، مردم قزوین در شمال ایران، راهپیمایی های گسترده در مخالفت با رژیم شاه برگزار کردند. در این روز آنها شهدای خود را تشییع کردند که خود به یک تظاهرات بزرگ در مخالفت با نظام پهلوی تبدیل شد. مأموران رژیم سرکوبگر شاه، این حرکت اعتراضی را به خاک و خون کشیدند و 20 نفر را به شهادت رساندند. مردم قزوین که خواستار سرنگونی رژیم سلطنتی بودند، روز بعد بار دیگر برای تشییع جنازه شهدای خود راهپیمایی پرشکوهی برگزار کردند که البته بازهم با تیرندازی و سرکوب نظامیان روبرو شدند . چند روز ناآرامی و کشتار در قزوین موجب تحریک احساسات مردم سایر شهرهای ایران و تشدید اعتراضات و تظاهرات ضد رژیم شاه شد.

 

 

صدور فرمان نهضت سوادآموزی توسط حضرت امام خمینی(ره)

 43 سال پیش در چنین روزی، هفتم دی سال 1358 هجری شمسی:

حضرت امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی، فرمان بسیج عمومی را در ایران برای مبارزه با بیسوادی و تشکیل نهاد «نهضت سوادآموزی»  صادر کرد. در این فرمان به همه مردم ایران توصیه شد در این نهضت مردمی شرکت کنند و در باسواد کردن افراد بی سواد بکوشند. در بخشی از این فرمان تاریخی حضرت امام (ره) آمده است: «اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشریفات خسته کننده ، برای مبارزه با بی سوادی به طور ضربتی و بسیج عمومی قیام کنیم تا انشاء الله درآینده نزدیک هرکس نوشتن و خواندن ابتدایی را آموخته باشد.» برای اجرای فرمان حضرت امام (ره)، نهاد «نهضت سوادآموزی» در ایران شکل گرفت و امروز پس از گذشت سال ها از تاسیس آن، شاهد آثار پربار این نهاد هستیم . اکنون میزان باسوادی در ایران به طور چشمگیری افزایش یافته است، به نحوی که براساس شاخص های سازمان علمی ـ فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، ایران اسلامی از ردیف کشورهای بی سواد جهان خارج شده و جزو کشورهای باسواد قرار گرفته است.

 

 

درگذشت آیت الله سید محمد باقر موسوی همدانی، عالم برجسته

22 سال پیش، در روز هفتم دی ماه سال 1379 هجری شمسی:

آیت الله «سید محمد باقر موسوی همدانی» عالم برجسته درگذشت. وی در سال 1304 ش در شهر باستانی همدان در غرب ایران متولد شد و پس از تحصیلات ابتدایی ، آموزش علوم دینی را آغاز کرد . شانزده سال داشت که برای تکمیل معلومات خود به حوزه علمیه قم رفت و با اساتید و روحانیون انقلابی ، به ویژه امام خمینی (ره) آشنا شد. به همین دلیل وی در جریان نهضت مردم ایران، همواره در کنار امام  و مورد علاقه و اعتماد آن بزرگوار بود . آیت الله موسوی همدانی از اوایل جوانی نویسندگی را آغاز کرد و کتاب های متعددی برای نشر معارف اسلام نوشت و ترجمه کرد . مهمترین اثر او ، ترجمۀ تفسیر گرانقدر «المیزان» نوشته علامه محمد حسین طباطبایی به زبان فارسی در طول بیست سال بود. از آیت الله موسوی همچنین کتاب هایی چون «درس هایی از اصول عقاید»، «علیٌ فی کتب اهل السنه» و «ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی» بر جای مانده است.

 

 

درگذشت میشل دئون، نویسنده فرانسوی

6 سال پیش در چنین روزی، 28 دسامبر سال 2016 میلادی:

 میشل دئون(Michel Déon)، نویسنده فرانسوی در ۹۷ سالگی درگذشت. این نویسنده نامدار که از اعضای آکادمی فرانسه بود، در جهان انگلیسی زبان با ترجمه دو کتابش شناخته می‌شد: رمان «امشب کجای می‌میری؟» که کتابی زندگینامه‌ای و داستانی از زندگی مردی در فرانسه در سال ۱۹۸۱ بود و رمان دیگر وی به نام  «پسر سرراهی» که سال ۱۹۷۵ منتشر شد و با طنزی قوی داستان «تام جونز» هنری فیلدینگ را به دهه ۱۹۳۰ فرانسه برده است. این کتاب در  سال ۲۰۱۳ به انگلیسی ترجمه شد. دئون ۴ آگوست ۱۹۱۹ در پاریس به دنیا آمده و تنها فرزند خانواده‌اش بود. دئون با نوشتن «مردم شب» در سال ۱۹۵۸ به طیف پیشتاز رمان‌نویسان پس از جنگ ملحق شد و چشم‌اندازی از دیدگاه‌های شبانه پاریس را ارایه کرد. در رمان «اسب‌های مینیاتوری وحشی» در سال ۱۹۷۰ نیز که یکی از مشهورترین رمان‌های فرانسوی است او از آرزوهای بلندپروازانه اجتماعی صحبت کرد. همچنین کتاب «تاکسی بنفش» وی جایزه گرند پری را دریافت کرد. او کتاب‌های متعددی نیز برای کودکان نوشته بود که «توماس و بی‌نهایت» در سال ۱۹۷۵، کتاب سفر منحصر به فرد «صفحات یونانی» در سال ۱۹۹۳ و کتاب «اسب سوار» در سال ۲۰۰۵ درباره ایرلند از جمله آنها هستند.