تقویم تاریخ؛ از درگذشت مولوی تا امضای قانون اساسی مشروطه

درگذشت ابوالحسن مهیار دیلمی، شاعر و نویسنده ایرانی 

1016سال پیش در چنین روزی، پنجم جمادی الثانی سال 428 هجری قمری:

«ابوالحسن مهیار دیلمی»، شاعر و نویسنده مشهور ایرانی درگذشت. او ابتدا زرتشتی بود ، اما تحت تاثیر ارشادها و راهنمایی های استادش، سید رضی که از علمای گرانقدر آن عصر بود، به دین اسلام گروید و مسلمان شد . دیلمی مدتها نزد سید رضی به فراگیری علم و دانش و  شاعری پرداخت . وی چندی بعد، از بزرگترین شاعران زمان خود شد و اشعار بسیاری در مدح پیشوایان دین اسلام سرود. از آثار مهیار دیلمی می توان به دیوان اشعار او اشاره کرد که چهار جلد و به زبان عربی است.

 

 

درگذشت ابن قدامه مقدسی، فقیه و محدث مسلمان 

824 سال پیش در چنین روزی، پنجم جمادی الثانی سال 620 هجری قمری:

«ابن قدامه مقدسی»(Ebn-e Ghodameh Maghdesi)، فقیه و محدث مسلمان در دمشق درگذشت. او تحصیلات مقدماتی را در دمشق به پایان رساند و در همین شهر ، قرآن و حدیث را آموخت. وی سپس به بغداد رفت و از دانش علمای آن دیار نیز بهره جست. از ابن قدامه مقدسی تألیفات متعددی برجای مانده است که از آن میان می توان به کتاب «روضة الناظر» درباره علم اصول فقه اشاره کرد.

 

 

تولد ابن داوود حلی، فقیه و ادیب معروف

797 سال پیش، در پنجم جمادی الثانی سال 647 هجری قمری:

«حسن بن علی بن داوود حلی» معروف به «ابن داوود حلی» ، فقیه و ادیب معروف در شهر حلّه در مرکز عراق متولد شد. وی از کودکی در زادگاه خود که در آن زمان کانون علم و دانش بود ، به فراگیری علوم اسلامی از دانشمندان بزرگی چون محقق حلی و سید بن طاووس پرداخت و در علوم فقه و اصول ، تفسیر، ادبیات ، اصول عقاید و منطق تبحر یافت . ابن داوود حلی در هر یک از این رشته ها کتاب هایی به رشته تحریر درآورد و شاگردان متعددی از وی بهره بردند . مهمترین کتاب این عالم برجسته ، «الرجال» در معرفی راویان حدیث است. از دیگر کتاب های ابن داوود حلی می توان به «اُرجوزة فی الکلام» ، «تحصیل المنافع» و «جواهر الکلام فی الاشباه و النظائر» اشاره کرد. درگذشت وی را پس از سال 707 ه.ق ذکر کرده اند.

 

 

درگذشت مولوی، شاعر مشهور ایرانی 

772 سال پیش در چنین روزی، پنجم جمادی الثانی سال 672 هجری قمری:

مولانا «جلال الدین محمد بلخی» معروف به «مولوی» ، یکی از برجسته ترین شاعران ایران زمین ، در قونیه - از شهرهای ایران قدیم واقع در جنوب ترکیه امروزی - درگذشت. مولوی از بزرگترین و تواناترین شعرای قرن هفتم هجری قمری و از متفکران و عرفای برجسته جهان اسلام به شمار می رود. او در سال 604 هجری قمری در بلخ - در شمال افغانستان امروزی - متولد شد. مولوی پس از مدتی به اتفاق پدر به قونیه رفت و درپی فوت پدر، برای ادامه تحصیل راهی حلب و دمشق شد . این شاعر نامدار پس از بازگشت به قونیه به تدریس ، وعظ  و خطابه پرداخت تا اینکه درسال 642 هجری قمری با شمس تبریزی ، عارف مشهور آن عصر دیدار کرد. این آشنایی و دیدار، انقلابی عظیم در روح مولانا جلال الدین پدید آورد و او یکباره کرسی تدریس را رها کرد و از آن پس به تهذیب نفس پرداخت و آثار جاودانه خود را نیز در همین دوران خلق کرد . مهمترین اثر مولوی ، «مثنوی معنوی» است. همچنین «فیهِ ما فیه»، «مکتوبات مولانا» و «رباعیات» از دیگر آثار این شاعر و عارف بزرگ ایرانی است.

 

 

امضای قانون اساسی مشروطه 

116 سال پیش در چنین روزی، هشتم دی ماه سال 1285 هجری شمسی:

قانون اساسی مشروطه که توسط اولین مجلس شورای ملی ایران تهیه و تدوین شده بود، به امضای پادشاه وقت ایران، مظفرالدین شاه قاجار، رسید. این قانون دارای 51 ماده بود که بعدها 107 ماده دیگر به عنوان متمم به آن افزوده شد. شایان ذکر است که قانون اساسی مشروطه در طول سالهای متمادی بویژه در دوره رژیم دیکتاتوری پهلوی دستخوش تغییر و تحول بسیار شد، به طوری که در زمان محمدرضا پهلوی چندین بار اصول آن تغییر یافت و یا موادی به آن اضافه شد. اصول حذف شده معمولاً به ضرر حاکمیت مردم و اسلام بر کشور بود و اصول اضافه شده نیز در جهت تثبیت سلطه استبدادی پهلوی بود. دگرگونی اصول مهم قانون اساسی اولیه، از عوامل انحراف نهضت مشروطیت بود.

 

 

درگذشت ریلکه، شاعر برجسته آلمانی

96 سال پیش در چنین روزی، 29 دسامبر 1926 میلادی:

 "رایْنِر ماریا ریلْکه" (Rainer Maria Rilke) بزرگترین شاعر آلمانی قرن بیستم درگذشت. ریلْکِه، در چهارم دسامبر 1875م در پراگ پایتخت کشورچکسلواکی از پدر و مادری آلمانی به دنیا آمد. و در 21 سالگی در دانشگاه مونیخ به تحصیل در رشته فلسفه و تاریخ هنر پرداخت. ریلکه در سال 1906م اولین اثر خود را با نام کتاب ساعت‌ها منتشر ساخت و نخستین مجموعه اشعارش را به نام اشعار نو، انتشار داد.  وی در سال 1913م قسمت اول قطعه بسیار معروف خود با نام الیژی را سرود اما به قول خودش، الهام شاعرانه او در نیمه راه او را ترک کرد و درست ده سال طول کشید تا ریلکه توانست در سال 1922م، قسمت دوم این قطعه را تحت تاثیر الهامی تازه بسراید. این اثر شاعرانه او بسیار عالی، ولی فوق العاده پیچیده و مشکل است؛ زیرا در آن غالباً یک فکر فلسفی و عمیق در چند کلمه خلاصه شده است. به سبب سبک خاص وی در ادبیات و شعر، او را شاعر اندیشه‌ های والا لقب داده ‌اند. راینر که ده‌ها سال، یکه تاز ادبیات آلمان بود، به عنوان بزرگ‌ترین شاعر این کشور در قرن بیستم نیز شناخته شده است، به طوری که هیچ شاعر آلمانی بعد از نیچه، شهرت و مقام ریلکه را ندارد. ماینر ماریا ریلکه سرانجام در 29 دسامبر 1926م در 51 سالگی درگذشت.

 

 

درگذشت تئودور نولدکه، خاورشناس مشهور آلمانی 

92 سال پیش در چنین روزی بیست و نهم دسامبر سال 1930 میلادی:

"تئودور نولْدْکِه" (Theodor Nöldeke)خاورشناس برجسته آلمانی درگذشت. وی تحصیلات خود را در رشته الهیات و فلسفه و کلیه زبان ‌های سامی تا مقطع دکتری به پایان رساند و در پایان نامه خود با عنوان تاریخ قرآن در دو بخش، به تاریخ ادبی قرآن، با استفاده از منابع اسلامی و تحقیقات خاورشناسان اروپایى پرداخت. نولدکه از 25 سالگی به تدریس در دانشگاه روی آورد و سالیان متمادی به این کار مشغول بود. تسلط او بر زبان ‌های گوناگون از جمله فارسی، عربی، ترکی، یونانی، اسپانیایى و ایتالیایى باعث پدید آمدن آثاری شد که هم از لحاظ کمّی و هم از حیث کیفی فراوان است. هرچند نولدکه نسبت به ایران چندان نظر خوبی نداشت و به یونان توجه بیشتری نشان می‌ داد اما کتاب‌ هایى درباره ایران نگاشته است که تاریخ ساسانیان و حماسه ملی ایران از آن جمله است. تئودور نولدکه در آلمان به عنوان پیرِ خاورشناسانِ آلمانی معروف است. تلاش پایدار و درخشش ذهن و آگاهی گسترده‌اش به ادبیات یونانی و شناخت کاملش از سه زبان سامی شامل عربی، سریانی و عبری، همراه با عمر طولانی، به او امکان داد تا این جایگاه را نه تنها در میان خاورشناسان آلمان، بلکه در میان تمام خاورشناسان به دست آورد. تئودور نولدکه سرانجام پس را عمری کار و تحقیق در بیست و نه دسامبر 1930م در 94 سالگی درگذشت.

 

 

امضای قرارداد استقلال جمهوری ایرلند و انگلیس

85 سال پیش در چنین روزی، بیست و نهم دسامبر سال 1937 میلادی:

قرارداد استقلال جمهوری ایرلند به امضای رهبران جمهوریخواه ایرلند و دولت انگلیس رسید، اما به دلیل آغاز جنگ جهانی دوم، دولت انگلیس از اجرای این قرارداد خودداری کرد. پس از جنگ، در سال 1949 میلادی، جمهوری ایرلند جنوبی رسماً استقلال خود را از انگلیس اعلام کرد. استقلال جمهوری ایرلند، نتیجه 8 قرن مبارزه جمهوریخواهان ایرلند با انگلیس بود. گفتنی است سال ها قبل از استقلال ایرلند جنوبی، دولت انگلیس برای پایان دادن به مبارزات ایرلندی ها، اختیاراتی در زمینه اداره امور داخلی به کاتولیک های جمهوریخواه این کشور داد. اما 6 ایالت شمالی ایرلند که اکثریت جمعیت آن را پروتستان های طرفدار انگلیس تشکیل می دادند، همچنان زیر حاکمیت مستقیم لندن باقی ماندند. به همین دلیل اقلیت کاتولیک ایرلند شمالی به تلاش برای خروج انگلیس از ایرلند شمالی و وحدت دو ایرلند، ادامه داد.کشور ایرلند جنوبی با بیش از 70 هزار کیلومتر مربع مساحت ، بخش اعظم جزیره ایرلند را تشکیل می دهد که با فاصله کمی در غرب انگلیس قرار دارد .

 

 

تاسیس صندوق بین المللی توسعه کشاورزی آیفاد

45 سال پیش در چنین روزی، 29 دسامبر 1977 میلادی:

 صندوق بین المللی توسعه کشاورزی یا آیفاد(The International Fund for Agricultural Development) وابسته به سازمان ملل متحد تأسیس شد. نخستین اقدام برای تأسیس صندوق بین ‌المللی توسعه کشاورزی در جریان کنفرانس جهانی خواربار در رُم ایتالیا در سال 1974م صورت پذیرفت. سه سال بعد در 29 دسامبر 1977م، با تصویب مجمع عمومی و شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل، بین ‌المللی توسعه کشاوری صندوق موسوم به ایفاد، به عنوان یکی از کارگزاری‌های تخصصی سازمان ملل تأسیس گردید. از جمله اهداف ایفاد، مبارزه با گرسنگی و فقر روستاییان در کشورهای در حال توسعه از طریق ارائه وام و کمک‌های بلاعوض به منظور رشد و توسعه امور کشاورزی در این‌گونه کشورها عنوان شده است. منابع مالی این صندوق توسط بانک جهانی، بانک‌های عمران منطقه‌ای و سایر مؤسسات وابسته به سازمان ملل متحد و هم‌چنین کمک‌های داوطلبانه برخی کشورها، باز پرداخت وام‌ها و درآمد حاصل از سرمایه ‌گذاری‌های صندوق تامین می‌شود. مقر این صندوق در شهر رُم پایتخت ایتالیا است. اعضای صندوق در سه دسته قرار گرفته ‌اند: کشورهای پیشرفته صنعتی، کشورهای عضو اوپک و کشورهای در حال توسعه. این صندوق دارای یک شورای حکام، یک هیأت مدیره و رئیس دبیرخانه می‌باشد و هیأت مدیره صندوق مسئول عملیات کلی صندوق می‌باشد.

 

 

درگذشت تارکوفسکی، کارگردان و فیلمساز روسی 

36 سال پیش در چنین روزی، 29 دسامبر 1986 میلادی:

 آندری تارکوفسکی(Andrei Tarkovsky) کارگردان و فیلمساز معروف روسی درگذشت. تارکوفسکی در ۴ آوریل ۱۹۳۷ در روستایی در استان کوستروما به دنیا آمد و کودکی‌اش را در منطقه ایوانوونای شوروی گذارند. پدرش شاعر برجسته آرسنی تارکوفسکی و مادرش ماریا ایوانووا ویشنیاکووا بود. پیش از نام نویسی در مدرسه فیلم در دو رشته موسیقی و عربی تحصیل می‌کرد. وی با ساخت اولین فیلم بلند خود با عنوان کودکی ایوان در سال ۱۹۶۲ موفق به دریافت پانزده جایزه بین‌المللی از جمله شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز و جایزه بزرگ جشنواره سان فرانسیسکو شد. دید تلخ شاعرانه و ذهنیت بی نظیر او در نخستین فیلم بلندش متجلی است. بعد از این فیلم در سال ۱۹۶۶ آندره روبلوف را کارگردانی کرد. سولاریس فیلم بعدی این کارگردان است که در سال ۱۹۷۲ ساخته شد. تارکوفسکی آینه (فیلم) را در سال ۱۹۷۴ ساخت. می‌توان گفت که مضمون آینه (۱۹۷۵) نیز همین است. وی در ۲۹ دسامبر ۱۹۸۶به دلیل سرطان ریه در پاریس در گذشت.