تقویم تاریخ؛ از تولد توماس مور تا مرگ شاه حسین اردنی

درگذشت ابن خیرون، محدث شهیر مسلمان 

905 سال پیش در چنین روزی برابر با 16 رجب 539 ه.ق:

«اِبْن‌ِ خَیْرون‌» ، محدث شهیر مسلمان درگذشت . ابومنصور محمد بن عبدالملک بن حسن بن ابراهیم عطار ، معروف به ابن خیرون ، محدث و استاد علم قرائت در خاندانى از رجال حدیث و قرائت ، در سال 454 ق در بغداد به دنیا آمد. وى علم قرائت را از مشایخ معروف زادگاه خود مانند ابوالبَرکات و عبدُالسّیّد فرا گرفت. از جمله آثار او المِفتاح و المُوَضّح در باره قرائت های دهگانه است که نسخه اى از آنها در دسترس نیست. ابن خیرون در حدیث نیز دستى داشته و مورد وثوق بزرگان حدیث مى باشد . ابن خیرون در شانزدهم رجب سال 539 ق در 85 سالگى در بغداد درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.

 

 

تولد توماس مور، فیلسوف و متفکر مشهور انگلیسی 

545 سال پپیش در چنین روزی هفتم فوریه سال 1478 میلادی:

 "توماس مور"(Thomas More) فیلسوف و متفکر شهیر انگلیسی متولد شد. وی در ابتدا علم حقوق خواند و پس از آن که وارد پارلمان شد مورد توجه پادشاه وقت انگلستان قرار گرفت و از شاه، درجه لُردی گرفت. با این وجود، توماس مور سال ‌ها در رؤیاهایش دنیایى را مجسم می ‌ساخت که حکمرانی داناتر و عاقل‌تر و مردمی شریف‌تر داشته باشد. از این رو در سال 1518م نتیجه این رؤیاها را در داستانی فلسفی به رشته تحریر کشید و نامش را اُتوپیا یا مدینه فاضله نهاد. مدینه فاضله مور، مملکتی بود که بر اساس تعلیمات مسیح(ع)، که مخالف جمع ثروت و اشتغال به جنگ بود شکل می‌ گرفت و کوششی بود برای نزدیک‌تر کردن مسیحیان به مسیح(ع). مور اظهار می‌ دارد که در مدینه فاضله از توطئه توانگران برای چاپیدن بی‌نوایان و از نفرت، بغض، قمار و غرورِ بیش از اندازه اثری نیست. در این مملکتِ تصوری، فقط یک دین وجود دارد و آن، دین مهربانی و محبت است اما طریق پرستش برای هر کس آزاد است. مور در نتیجه پافشاری ‌های سرسختانه ‌اش در مخالفت با بیدادگری‌ های پادشاه انگلستان راهی زندان شد و محکوم به مرگ گردید. و سرانجام در ششم ژوئیه 1535م در 57 سالگی اعدام شد.

 

 

تولد چارلز دیکنز، رمان نویس و ادیب انگلیسی 

 211 سال پیش در چنین روزی هفتم فوریه سال 1812 میلادی:

 "چارْلْزْ دیکِنْزْ"(Charles Dickens) رمان ‌نویس و ادیب بلندآوازه انگلیسی متولد شد. وی از نوجوانی به نگارش روی آورد و سلسله مقالاتی هجوآمیز از زندگی روزانه مردم انگلیس منتشر کرد. در کتاب‌ های اولیه دیکنز، خرده‌ گیری شدیدی از جامعه عصرملکه ویکتوریا وجود دارد که باعث شهرت پا برجای او شد. هم‌چنین در آثار او، سهل‌ انگاری فراوانی نسبت به اصول و قواعد ادب و زبان دیده می‌ شود که با قدرت استادیش در ظرافت و بذله ‌گویى برطرف شده است. وی به سبب انعکاس حقایق موجود در جامعه در آثار خود، به عنوان بنیان‌گذار سبک رئالیسم شناخته می‌ شود که در آن، حقیقت‌ جویى و واقع‌ بینی به جای خیال ‌پردازی و خیال‌ پرستی مطرح می‌ گردد. دیکنز علاوه بر واقع‌ بینی، لحنی پرجاذبه و مردم پسند دارد و سبک نوشته‌ هایش، نافذ، مطایبه‌ آمیز، عرفانی، انسانی و خیال‌ انگیز است. وی توانسته است به صورتی قانع کننده، بی‌ عدالتی‌ ها و ستمگری‌ هایی را که از طرف بزرگترها بر کودکان وارد می ‌شود، در نظر خواننده مجسم سازد.  از آثار دیکنز می‌توان دیوید کاپرفیلد، آرزوهای بزرگ، الیور تویست و داستان دو شهر را نام برد. چارلز دیکنز سرانجام در نهم ژوئن 1870م در 58 سالگی درگذشت.

 

 

تولد ادوارد براون، خاورشناس انگلیسی

161 سال پیش در چنین روزی هفتم فوریه سال 1862 میلادی:

 "ادوارد براون"(Edward Browne) خاورشناس، محقق و ادیب انگلیسی در شهر نیوکاسل متولد شد. وی تحصیلات خود را در رشته پزشکی در دانشگاه کمبریج به پایان رسانید اما علاقه فراوانش به ادبیات مشرق زمین باعث شد تا در 25 سالگی به ایران عزیمت کند. نتیجه این سفرش به ایران، در کتاب یک سال در میان ایرانیان تشریح گردید. براون زبان فارسی را وسیله‌ ای برای انتقال تفکر و تمدن ایرانیان می ‌دانست. از این رو کتاب‌ های متعددی اعم از تالیف و تصحیح در مورد تاریخ و ادبیات این مرز و بوم از خود به یادگار گذاشت. وی علاوه بر تدریس، به تالیف و تصنیف درباره موضوعات ادبی و تاریخی ایرانی و اسلامی و نشر کتب از روی نسخه ‌های دست‌نویس می‌ پرداخت و در این راه تلاش فراوانی از خود نشان داد. کتاب های تاریخ ادبیات ایران در 4 جلد به عنوان اولین و کامل‌ترین تاریخ ادبیات فارسی، تاریخ پزشکی عرب شامل چهار خطابه درباره جایگاه علم طب در میان اعراب قبل از اسلام تا چند قرن پس از آن و نیز کتاب انقلاب ایران درباره واقعه نهضت مشروطه از جمله‌ آثار او هستند. ادوارد براون سالیان طولانی به تدریس زبان فارسی و عربی در دانشگاه کمبریج مشغول بود تا این‌که در هفتم ژوئیه 1926م در 54 سالگی درگذشت.

 

 

تولد سینکر لوئیس، نویسنده برجسته آمریکایی 

138 سال پیش در چنین روزی هفتم فوریه سال 1885 میلادی: 

"سینکلر لوئیس" (Sinclair Lewis) نویسنده برجسته آمریکایی در یکی از شهرهای کوچک ایالت مینه‌ سوتا متولد شد. وی پس از طی دروس متوسطه وارد دانشگاه ییل شد و از همان زمان به سبب عقاید تازه و فعالیت‌ های ادبی، توجه دیگران را به خود جلب کرد. لوئیس در ابتدا رمان خیابان اصلی را به عنوان هجو نامه ‌ای انتقادی از واقعیات زندگی در امریکا به نمایش گذاشت و در آثار بعدی خود نظیر اروشمیت، پزشکانی را که شرافت علم پزشکی و کمال انسانیت در خدمت به همنوع را فدای اهداف تجاری و حسادت بین یک‌دیگر می‌ کنند مورد انتقاد قرار داد. این اثر در سال 1926م برنده جایزه پولیتزِر شد اما لوئیس آن را رد نمود تا مانع آزادی فکر و فعالیت نویسنده نشود. سینکلر لوئیز در سال 1930م به عنوان نخستین امریکایى، به دریافت جایزه ادبی نوبل نائل آمد. سینکلر لوئیز سرانجام در تاریخ 25 اوت 1951م در 66 سالگی درگذشت.

 

 

استقلال گرانادا

49 سال پیش در چنین روزی، هفتم فوریه سال 1974 میلادی:

 کشور کوچک «گرانادا» واقع در آمریکای مرکزی به استقلال رسید. این جزیره در سال 1498 میلادی توسط کریستف کلمب کاشف اسپانیایی کشف و ضمیمه این کشور شد. اما با افول امپراتوری اسپانیا، فرانسه و انگلیس بر سر تسلط بر گرانادا به منازعه برخاستند که منجر به حاکمیت فرانسه بر گرانادا در سال 1674 شد. حدود یک قرن بعد در سال 1783، انگلیسی ها گرانادا را مستعمره خود کردند و این وضعیت نزدیک به دو قرن ادامه یافت. سرانجام گرانادا در سال 1974 با حکومت فرمانداری کل به استقلال رسید. پنج سال بعد، موریس بیشاب با کودتایی آرام، دولتی سوسیالیستی در گرانادا تشکیل داد و مناسبات نزدیکی با کشورهای سوسیالیست، به خصوص کوبا برقرار کرد. آمریکا که از این وضعیت ناخشنود بود، درسال 1982 کشور کوچک گرانادا را اشغال کرد و موریس بیشاب درجریان این تهاجم به قتل رسید. آمریکا تا قبل از خروج از گرانادا، دولتی دست نشانده را در گرانادا بر سرکار آورده بود.

 

 

مرگ غلامعلی اویسی، عامل کشتار مردم در جریان انقلاب اسلامی

39 سال پیش در چنین روزی هجدهم بهمن سال 1362 هجری شمسی: 

«غلامعلی اویسی» عامل کشتار مردم در جریان انقلاب اسلامی به قتل رسید. اویسی از عاملان کشتار مردم در  سال 1963 و در سال 1978 در بحبوحه انقلاب اسلامی بود. او یک ماه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و قبل از شاه از ایران فرار کرد. اویسی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش کرد سلطنت طلب های ضد انقلاب را گردهم آورده و تحرکاتی را در جهت ضربه زدن به انقلاب اسلامی انجام داد. اما همه تلاش های او ناکام ماند و درنهایت در پاریس به قتل رسید.

 

مرگ شاه حسین اردنی، پادشاه پیشین اردن 

24 سال پیش در چنین روزی هفتم فوریه سال 1999 میلادی:

 "شاه حسین اردنی" پادشاه پیشین اردن مرد. وی به دنبال ترور پدربزرگش ملک عبداللَّه و حکومت چند ماهه پدر خود، امیر طلال، در سال 1953م در 18 سالگی به سلطنت رسید. او پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967م به همراه عبدالناصر، یک جبهه واحد علیه رژیم صهیونیستی تشکیل داد. ملک حسین در ابتدا در جنگ ‌های ضد صهیونیستی شرکت می ‌کرد ولی کم کم از مقابله و رویارویی با این رژیم پرهیز کرد و علاوه بر شرکت نکردن در جنگ چهارم اعراب و اسرائیل، حتی روابط خود را با مصر و سوریه که در تضاد با صهیونیسم قرار داشتند کاهش داد. شاه حسین از این پس، همواره از ضرورت به رسمیت شناختن اسرائیل در صورت عقب‌ نشینی این رژیم از اراضی اشغال شده پس از جنگ شش روزه در سال 1967م، و نیز طرح تشکیل یک دولت خودمختار فلسطینی در کرانه باختری رود اردن حمایت می‌ کرد، به طوری که در دنیای عرب به عنوان رهبری محافظه‌ کار و طرفدار نظریه هم‌زیستی مسالمت‌ آمیز با رژیم صهیونیستی شناخته شد. وی در کودتای سال 1979م صدام حسین، همراه و متحد سیاسی و نظامی او بود و از رژیم بعثی عراق در طول جنگ تحمیلی علیه جمهوری اسلامی ایران، حمایت گسترده ‌ای به عمل آورد. وی در شرایط سیاسی خاص پس از جنگ اول خلیج فارس، برای خروج از تنگناهای سیاسی و اقتصادی بخاطر حمایت از صدام در حمله به کویت، تز هم‌زیستی مسالمت ‌آمیز خود با رژیم صهیونیستی را عینیت بخشید و در 25 ژوئیه 1994م از ادعای ارضی خود علیه صهیونیست‌ها چشم ‌پوشی کرد و رسماً اسرائیل را به رسمیت شناخت. این امر، خشم مسلمانان و دولت‌های اسلامی را برانگیخت و حسین اردنی را بیشتر از قبل، منفور نمود. شاه حسین مدت کوتاهی قبل از مرگ، برادرش حسن‌بن طلال را که سال‌ ها ولی‌عهد وی بود، از این سمت برکنار کرد و فرزند ارشدش، عبداللَّه دوم را به ولی‌عهدی برگزید. ملک حسین بن طلال سرانجام در هفتم فوریه 1999م پس از 46 سال سلطنت در 64 سالگی پس از یک دوره بیماری، به کام مرگ فرو افتاد.