تقویم تاریخ؛ از غزوه تبوک تا آغاز مک کارتیسم در آمریکا

غزوه تبوک

1435 سال پیش در چنین روزی در 19 رجب سال نهم هجری قمری:

غزوه‏ "تبوک" میان مسلمانان و لشگر روم رخ داد . غزوه‏ تبوک از آخرین جنگ های پیامبر اسلام(ص) به شمار می‏ رود . دلیل آغاز غزوه‏ تبوک، آن بود که کاروان تجاری شام به پیامبر اسلام خبر داد که پادشاه روم لشگری مجهز کرده و عازم مدینه است. از این رو رسول خدا فرمان داد مسلمانان از دور و نزدیک آماده‏ جنگ شوند. با وجود دوری راه، فصل گرما ، دوره‏ برداشت محصول و سختی مسیر، اکثر مسلمانان برای جنگ آماده شدند. سرانجام لشگر سی هزار نفری اسلام به میدان جنگ رسیدند ولی از سپاه روم اثری نیافتند. در این غزوه هرچند جنگی رخ نداد ولی شوکت اسلام، فداکاری مسلمین و آمادگی آنها در برابر کفر به نمایش درآمد . همچنین به این جنگ، غزوى «فاضِحِه» (به معنى رسوا کننده) نیز گفته مى شود زیرا جمعى منافقِ مسلمان نما در این سفر رسوا شدند.

 

 

درگذشت سلیمان بن خلف مالکی از فقهای مسلمان

970 سال پیش درچنین روزی، نوزدهم رجب سال 474 هجری قمری:

«ابوالولید سلیمان بن خلف مالکی» از فقهای قرن پنجم هجری قمری در آندلس ـ در اسپانیای امروز ـ درگذشت. او حافظ و مفسر قرآن، ادیب و شاعری چیره دست بود. ابوالولید ابتدا در آندلس و سپس در مکه و بغداد به تدریس فقه و نشر احادیث پیامبر اکرم (ص) پرداخت. کتب و رسالات «تفسیرالقرآن»، «الناسخ و المنسوخ» و «الاشاره» ازجمله آثار با ارزش ابوالولید به شمار می روند.

 

 

درگذشت شاه اسماعیل صفوی

514 سال پیش در چنین روزی 19 رجب سال 930 هجری قمری:

"شاه اسماعیل صفوی" درگذشت و "شاه طهماسب" بر تخت سلطنت نشست . شاه اسماعیل صفوی در هنگام مرگ 38 ساله بود و 24 سال از پادشاهی وی می‏ گذشت . جسد اسماعیل اوّل را به اردبیل آوردند و در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی به خاک سپردند . شاه اسماعیل به محض آنکه بر تخت سلطنت نشست ، مذهب تشیع را در ایران، کیشِ رسمی قرار داد و دولتی نیرومند به وجود آورد . پس از مرگ شاه اسماعیل ، پسرش طهماسب اول که یازده سال داشت بر اریکه‏ قدرت تکیه زد.

 

 

امضای قرارداد شوم پاریس

260 سال پیش در چنین روزی، دهم فوریه سال 1763 میلادی:

 قراردادی میان انگلیس و فرانسه در پاریس به امضا رسید که فرانسوی ها آن را قرارداد شوم پاریس خواندند. زیرا به موجب این قرارداد، فرانسه پس از سال ها جنگ و کشمکش با انگلیس، از همه ادعاها و منافع استعماری خود در هند و کانادا چشم پوشید . دلیل عقد این قرارداد ، آن بود که فرانسه در این زمان به خاطر جنگ های متعدد در داخل اروپا تضعیف شده بود و از نظر نظامی و اقتصادی ، توان تداوم جنگ با انگلیس را نداشت. قرارداد پاریس باعث شد تا جنگ های استعماری فرانسه و انگلیس پایان یابد و لندن با دست بازتری به غارت منابع مستعمرات خود به ویژه در آسیا بپردازد.

 

 

درگذشت سید دلدار علی نقوی، از عالمان مسلمان

209 سال پیش در چنین روزی 19 رجب سال 1235 هجری قمری:

"سید دلدار علی نَقَوی" از عالمان مسلمان هندی در 69 سالگی درگذشت. وی از علمای بزرگ هند و نخستین شخصیتی است که توانست شریعت شیعه جعفری را در هندوستان استوار سازد . آثار گرانقدری از این عالم جلیل القدر بر جای مانده است. سید دلدار ریاست مذهبی هندوستان را برعهده داشت.

 

 

درگذشت سوفیا کروکوفسکی، ریاضیدان روسی

132 سال پیش، در روز دهم فوریه سال 1891 میلادی:

«سوفیا کروکوفسکی» (Sophia Krukovsky) ریاضی دان روسی درگذشت. وی در سال 1850 در مسکو متولد شد . وی با وجود علاقه به ریاضیات ، چون زن بود نتوانست وارد دانشگاه شود و به همین دلیل به آلمان رفت و به تحصیل ریاضی و فیزیک پرداخت. اما همچنان ورود کروکوفسکی به دانشگاه با مشکل مواجه بود . وی ناگزیر به طور خصوصی نزد «کارل وایراشتراوس» استاد ریاضی، این رشته را مشتاقانه فراگرفت. در سال 1874 دانشگاه گوتینگن آلمان به طور غیابی به خانم کروکوفسکی ، دکترای فیزیک اعطا کرد. وی در سال 1888 نیز جایزه معتبر آکادمی فرانسه را دریافت کرد . این ریاضی دان روسی از سال 1884 تا زمان مرگش در 1891 به تدریس ریاضیات یعنی رشته مورد علاقه اش در دانشگاه استکهلم پرداخت.

 

 

امضای قرارداد صلح میان متحدین و متفقین در جنگ جهانی دوم

76 سال پیش در چنین روزی، دهم فوریه سال 1947 میلادی: 

قرارداد صلح میان دولت های متحدین و متفقین در جنگ جهانی دوم، امضا شد. در این روز آمریکا، شوروی، انگلیس و فرانسه با شکست خوردگان این جنگ شامل ایتالیا، فنلاند، لهستان، مجارستان، رومانی و بلغارستان قرارداد صلح امضا کردند و به این ترتیب این شش کشور بار دیگر استقلال خود را به دست آوردند. البته چهار کشور لهستان، مجارستان، رومانی و بلغارستان که در سال پایانی جنگ توسط ارتش شوروی اشغال شده بودند ، اجباراً تحت نظام های کمونیستی قرار گرفتند. متفقین در مورد دو کشور آلمان و ژاپن، جداگانه تصمیم گیری کردند.

 

 

آغاز جریان مک کارتی در آمریکا

73 سال پیش، در روز دهم فوریه سال 1950 میلادی: 

سناتور جمهوریخواه آمریکایی «جوزف مک کارتی» (Mc Carthy) با ارائه یک فهرست 205 نفره از کارمندان وزارت خارجه این کشور، آنها را به طرفداری از کمونیسم و جاسوسی برای شوروی متهم کرد. این اقدام ، آغاز جریانی به نام «مک کارتیسم» در آمریکا بود که براساس آن بسیاری از روشنفکران ، هنرمندان و مقام های دولتی به اتهام گرایش به کمونیسم و جاسوسی برای شوروی تحت تعقیب قرار گرفتند. کمیسیون مک کارتی که از حمایت تبلیغاتی وسیعی برخودار بود ، حدود دو هزار تن از کارمندان دولت را اخراج و تعداد زیادی از اهل هنر و قلم را به بهانه های واهی ، زندانی و یا منزوی کرد. از جمله چارلی چاپلین و آلفرد هیچکاک از فیلمسازان نامدار و اوون لاتیمور ، محقق آمریکایی با این اتهامات افراطی مواجه شدند. سرانجام ، دموکرات های سنای آمریکا ادعاهای مک کارتی را اغراق آمیز خواندند و در دسامبر سال 1954 ، مجلس سنا اقدامات مک کارتی را تقبیح کرد و برای جامعه آمریکا زیان آور تشخیص داد . به این ترتیب جریان مک کارتیسم ظاهراً پایان یافت، اما تا مدت ها به اشکال دیگری پی گیری شد.

 

 

درگذشت اقبال آشتیانی، محقق مشهور ایرانی

67 سال پیش در چنین روزی بیست و یکم بهمن سال 1334 هجری شمسی: 

«عباس اقبال آشتیانی»‌، محقق، نویسنده، لغت شناس و مورخ معاصر ایرانی درگذشت. وی در سال 1275 هجری شمسی متولد شد و پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در ایران، درسال 1304 هجری شمسی موفق به دریافت مدرک لیسانس از دانشگاه سوربن فرانسه شد و پس از بازگشت به ایران، در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. از مهمترین کارهای این نویسنده ایرانی می توان به انتشار مجله یادگار و درج مقالات انتقادی در مورد اوضاع نابسامان مردم ایران در دوره رژیم شاه اشاره کرد. همچنین کتب «خدمات ایرانیان به تمدن عالم» و «تاریخ ایران از صدر اسلام تا استیلای مغول» از آثار با ارزش این استاد گرانقدر ایرانی است.

 

 

درگذشت آیت الله خالصی زاده از علمای مشهور اسلام

61 سال پیش درچنین روزی، نوزدهم رجب سال 1383 هجری قمری:

آیت الله شیخ «محمد خالصی» معروف به خالصی زاده، در بغداد درگذشت. او به سرعت مراتب علمی را طی کرد و به موازات فعالیتهای فرهنگی و دینی، به مبارزه با نفوذ و دخالت استعمارگران در کشورهای اسلامی پرداخت و در برانگیختن مردم عراق به قیام علیه نیروهای انگلیسی که کشورشان را اشغال کرده بودند، نقش داشت . فعالیت های آیت الله خالصی زاده علیه استعمار باعث شد که وی دستگیر و به ایران تبعید شود. از آیت الله خالصی زاده کتب متعددی برجای مانده است که از جمله آنها می توان به «مظالم انگلیس در بین النهرین» و «خدا در طبیعت» اشاره کرد.

 

 

افزایش حکومت نظامی در تهران

44 سال پیش در چنین روزی، بیست و یکم بهمن سال 1357 هجری شمسی:

 ژنرال های رژیم شاه ، مدت حکومت نظامی را در تهران افزایش دادند. آنها با این اقدام قصد داشتند از کمک نیروهای مردمی به پرسنل انقلابی نیروی هوایی، که توسط نیروهای گارد شاهنشاهی مورد تهاجم قرار گرفته بودند ، جلوگیری کنند و احتمالاً امام خمینی (ره) و جمعی از افراد موثر در انقلاب را دستگیر کنند یا به قتل برسانند . اما رهبر کبیر انقلاب اسلامی با تیزبینی و موقع شناسی ، از مردم خواستند مقررات حکومت نظامی را نادیده بگیرند. مردم انقلابی نیز با آگاه شدن از فرمان حضرت امام خمینی (ره) ، به خیابان ها ریختند و دامنه درگیری ها گسترده تر شد و به سایر مراکز نظامی رژیم پوسیده شاه در تهران و دیگر شهرها تعمیم یافت . البته نظامیان نیز حاضر به مقابله با مردم نبودند و بسیاری از آنها به انقلاب پیوستند . از طرف دیگر، شاپور بختیار ، نخست وزیر رژیم شاه ، که کنترل اوضاع را از دست داده بود ، آخرین تلاش های خود را برای بقای رژیم و همچنین دولت غیرقانونی خود انجام داد. وی با ارائه لایحه هایی به مجلس سنا برای انحلال سازمان امنیتی مخوف شاه موسوم به «ساواک» و محاکمه وزیران غارتگر بیت المال ، تلویحاً به وجود حکومت ترس و وحشت و فساد گسترده در رژیم شاه اعتراف کرد.