تقویم تاریخ؛ از تولد امام سجاد، زین العابدین(ع) تا انعقاد معاهده ترکمنچای

تولد امام سجاد، زین العابدین(ع)؛ امام چهارم شیعیان 

1406 سال پیش در چنین روزی، پنجم شعبان سال 38 هجری قمری:

حضرت «علی بن الحسین» (ع) از نوادگان پاک رسول خدا (ص) در شهر مدینه ، دیده به جهان گشود. آن حضرت به لطف خداوند و به دلیل حضور در کنار پدرش امام حسین (ع) ، نوه پیامبر اسلام (ص)، به زیباترین جلوه های معنویت و اخلاق آراسته شد و از علم و معرفت الهی بهره مند شد. حضرت علی بن الحسین (ع) در علم ، نیایش، تواضع و بردباری ، سرآمد مردم روزگار خویش به شمار می رفت. وی در عبادت و شب زنده داری بسیار کوشا بود و به خاطر سجده های طولانی به درگاه خداوند، «سجاد» ، یعنی بسیار سجده کننده لقب یافت. در واقعه عاشورا که طی آن پدر بزرگوار وی، امام حسین (ع) و بسیاری دیگر از نوادگان پیامبر اکرم (ص) به شهادت رسیدند ، حضرت سجاد (ع) به دلیل بیماری شدید نتوانست در جهاد شرکت کند و شاهد شهادت عزیزانش و بی حرمتی به خاندان پیامبر اسلام (ص) بود. حضرت سجاد (ع) پس از حماسه کربلا، همراه با عمه بزرگوارش حضرت زینب (س) ، به افشای اعمال ظالمانه بنی امیه و معرفی خاندان رسالت پرداخت. ایشان از آن زمان تا پایان عمر پربرکت خویش در سال 94 هجری قمری ، رهبری مسلمانان را برعهده داشت . از جمله یادگارهای ارزشمند امام سجاد(ع) ، ادعیه زیبایی است که وی درمورد تهذیب نفس ، رابطه بنده با خدا ، توجه به آخرت و مسائل اجتماعی و سیاسی بیان کرده و در مجموعه ای به نام «صحیفه سجادیه» گردآوری شده است. ضمن عرض تبریک به مناسبت سالروز میلاد حضرت سجاد (ع) ، سخنی حکیمانه از آن بزرگوار را برای شما نقل می کنیم که فرمود: «چیزی گواراتر از خشمی که انسان فرو برد ، نیست.»

 

 

درگذشت محمد بن زکریای رازی، کاشف الکل 

1131 سال پیش در چنین روزی، پنجم شعبان سال 313 هجری قمری:

«محمد بن زکریای رازی»، پزشک و شیمیدان مشهور جهان اسلام و کاشف الکل ، درگذشت. وی در سال 251 هجری قمری در شهر ری ـ در جنوب تهران امروز - متولد شد. این شیمیدان بزرگ ابتدا شغل زرگری داشت ، سپس به کیمیاگری علاقمند شد و در نهایت به شیمی گرایش پیدا کرد و در سایر علوم چون طب، هندسه، منطق و فلسفه نیز مهارت یافت. او سال های بسیاری از عمر خویش را در تجزیه و ترکیب عناصر و مواد طبیعی صرف سپری کرد و موفق شد اسید سولفوریک را تهیه کند. این دانشمند مسلمان ایرانی ، اولین فردی بود که الکل را کشف کرد. تألیفات رازی را حدود 250 اثر در رشته های مختلف علمی ذکر کرده اند که «الحاوی»، «المنصوری» و «السیرة الفلسفیه» از جمله آنهاست.

 

 

انعقاد عهدنامه ترکمنچای میان ایران و روسیه 

 201 سال پیش در چنین روزی، پنجم شعبان سال 1243 هجری قمری:

به دنبال شکست ایران در دومین جنگ با روسیه، عهدنامه «ترکمانچای» میان دو طرف منعقد شد. این عهدنامه که شرایط سختی را به ایران تحمیل کرد، در زمان فتحعلیشاه قاجار ، حاکم وقت ایران و با دولت روسیه به امضا رسید. به موجب عهدنامه ترکمانچای ، دو ولایت ایرانی ایروان و نخجوان ـ واقع در قفقاز ـ به روسیه واگذار شد و کشتی های روسی اجازه یافتند بار دیگر در دریای خزر در شمال ایران تردد کنند. علاوه بر این، کلیه اتباع روسیه در ایران، از حق قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون) برخوردار شدند و بدین ترتیب به استقلال دستگاه قضایی ایران خدشه وارد شد. دولت روسیه در برابر این همه امتیاز ، تنها ولیعهدی عباس میرزا، از شاهزادگان قاجار، را به رسمیت شناخت.

 

 

تولد ویکتور هوگو، نویسنده مشهور فرانسوی

221 سال پیش، در روز بیست و ششم فوریه سال 1802 میلادی:

«ویکتور هوگو» (Victor Hugo)، شاعر و نویسنده مشهور فرانسوی متولد شد. او ادیبی آزادیخواه و طرفدار اصلاحات اجتماعی به نفع طبقات محروم و رنجدیده بود. هوگو در 25 سالگی به عضویت آکادمی فرانسه پذیرفته شد و همزمان با آن به عنوان یکی از اعضای مجلس مقننه نیز انتخاب شد . وی در زمان حکومت ناپلئون سوم ، به دلیل مخالفت با سیاستهای مستبدانه او از صحنه سیاست کناره گرفت و مدت 20 سال در تبعید به سر برد . در همین سالها بود که ویکتور هوگو آثار با ارزشی را خلق کرد . او را می توان پیشرو مکتب رمانتیسم در این دوره دانست ، زیرا این مکتب به وسیله او به اوج رشد و شکوفایی رسید. از معروفترین آثار این نویسنده فرانسوی می توان به رمان های «بینوایان» ، «گوژپشت نوتردام» ، «مردی که می خندد» و «کارگران دریا» اشاره کرد. ویکتور هوگو در سال 1885 درگذشت.

 

 

درگذشت گاتلینگ، مخترع آمریکایی

120سال پیش ، در روز بیست و ششم فوریه سال 1903 میلادی: 

«ریچارد جردن گاتلینگ» (Richard Jordan Gatling)، مخترع آمریکایی درگذشت. وی در سال 1818 متولد شد. و در مدت فعالیت خود، چند اختراع به ثبت رساند که مهمترین آنها مسلسلی است که به نام وی، « گاتلینگ » خوانده می شود. این مسلسل دارای چند لوله است که پس از شلیک هر کدام، نوبت به دیگری می رسد و به این ترتیب تعداد بیشتری گلوله شلیک می شود. گردش لوله های مسلسل ساخت گاتلینگ با دست بود، ولی اکنون این کار به طور اتوماتیک انجام می شود و تغییرات دیگری نیز در آن داده شده است تا بیشتر و بهتر شلیک کند.

 

 

امضای عهدنامه دوستی میان ایران و شوروی

102 سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم فوریه سال 1921 میلادی: 

عهدنامه دوستی میان ایران و شوروی به امضا رسید . در این عهدنامه که چهار سال پس از پیروزی انقلاب شوروی منعقد شد، مسکو اعلام کرد که از سیاست استعماری روسیه تزاری در مورد ایران پیروی نمی کند. بر همین اساس، شوروی تمام قراردادهایی را که روسیه با ایران بسته بود و به ضرر ایران بود، لغو کرد. همچنین مسکو در عهدنامه دوستی با تهران، قراردادهایی را که روسیه تزاری با دولتهای دیگر علیه ایران امضا کرده بود، بی اعتبار دانست. البته شوروی، اراضی قفقاز و ترکستان در شمال غربی و شرقی ایران را به ایران پس نداد. مهمترین تعهد ایران در این قرارداد، اجازه ندادن به کشورهای دیگر برای فعالیت علیه شوروی از طریق خاک ایران بود ، زیرا در آن زمان شوروی مورد تهدید قدرت های غربی بود.

 

 

درگذشت ویلیام اینگ، نویسنده مشهور انگلیسی

69 سال پیش در چنین روزی، 26 فوریه 1954 میلادی:

 "ویلیام اینْگْ" نویسنده، فیلسوف و کشیش مشهورانگلیسی درگذشت. ویلیام رالْفْ اینْگ (William Ralph Inge)، در ششم ژوئن 1860م در انگلستان به دنیا آمد. پس از تکمیل تحصیلات خود به تدریس در دانشگاه آکسفورد پرداخت و پس از آن به مدت 23 سال رئیس کلیسای جامع سنت پل لندن بود. ویلیام اینگ نسبت به نادانی‌ها و بیدادگری‌های زمانه، نظری انتقادی داشت و از این بابت، غمگین و متنفّر بود، بدین سبب او را رئیس افسرده می ‌نامیدند. وی ضمن بررسی فلسفه‌ های مختلف تاریخ، دو نظریه را رضایت بخش ‌ترین دستور برای زندگی روزانه عنوان کرد: نظریه جذبه فلاسفه نوافلاطونی و تعلیمات حضرت عیسی(ع) در موعظه کوه زیتون. اینگ در کتاب خود با عنوان فلسفه پلوتینوس به تشابه فلسفه تصوری افلاطون و عرفان مسیحیت اشاره کرده و تأکید نموده که ممکن نیست میان فلسفه و دین فرق قائل شد.  از میان آثار معتبر اینگ می‌ توان از کتاب‌های دین و دانش، آزادی، عشق و حقیقت نام برد. ویلیام رالْفْ اینگ سرانجام در 26 فوریه 1954م در 94 سالگی درگذشت.

 

 

درگذشت علامه علی اکبر دهخدا، ادیب مشهور ایرانی

 67 سال پیش در چنین روزی، هفتم اسفند سال 1334 هجری شمسی: 

علامه «علی اکبر دهخدا» ، ادیب و شاعر معاصر ایران درگذشت . او در سال 1258 هجری شمسی، در تهران متولد شد و از اولین دانش آموختگان مدرسه سیاسی قدیم تهران بود . دهخدا پس از پایان تحصیلات مقدماتی به اروپا رفت و مدت 5 سال به تحقیق و تفحص پرداخت . بازگشت وی به ایران ، مصادف با نخستین طلیعه افکار آزادیخواهانه و شروع مبارزات جنبش مشروطیت در ایران بود . دهخدا که با استبداد و مظالم آن زمان به شدت مخالف بود ، به صف مبارزان پیوست و به نگارش مقالات تند و طنزآمیز پرداخت . آثار ادبی و انتقادی دهخدا از نظر سبک و سلیقه ، کم نظیر بود و نوآوری او در طنزنویسی ، مکتبی نوین در زبان و ادبیات فارسی به وجود آورد . در زمینه شعر نیز دهخدا آثار برجسته ای دارد که با بیانی ساده و دلنشین سروده شده است . دهخدا با گردآوری کتاب «امثال و حکم» که مجموعه ای از بیست و چهار هزار ضرب المثل فارسی است ، نخستین فرهنگنامه فولکلوریک را در زبان فارسی تدوین کرد . بزرگترین و آخرین شاهکار علمی و ادبی دهخدا ، «لغت نامه» اوست . لغت نامه دهخدا آنچنان گسترده ، دقیق و غنی است که می توان آن را یکی از شاهکارهای بزرگ زبان فارسی در قرن اخیر دانست . لغت نامه دهخدا در دهها جلد ، گنجینه نفیسی در تاریخ ادبیات و زبان فارسی به شمار می رود.

 

 

درگذشت آیت الله میرزا هاشم آملی، فقیه و عالم بزرگ ایرانی 

30 سال پیش در چنین روزی، هفتم اسفند سال 1371 هجری شمسی:

 آیت ا... «میرزا هاشم آملی» ، فقیه و عالم بزرگ معاصر درگذشت. وی از اهالی آمل ـ از شهرهای شمالی ایران ـ بود و برای تحصیل به حوزه علمیه قم رفت و از محضر اساتید مشهور آن حوزه دانش اندوخت و پس از مدتی کوتاه به درجه اجتهاد رسید. وی سپس برای تکمیل علوم دینی خود ، به حوزه علمیه نجف ـ در عراق ـ رفت و پس از مهارت یافتن در علوم مختلف دینی ، به تدریس روی آورد . حوزه درس آیت ا... آملی مورد توجه فضلا و طلاب علوم دینی قرار داشت و عده بسیاری در محضر ایشان به درجات بالای علمی دست یافتند. این فقیه مسلمان تمام عمر را با کمال زهد ، تقوا ، صدق و عزت نفس گذرانید و به هیچ یک از تجملات دنیوی اعتنایی نداشت. از جمله آثار چاپی آیت ا... آملی می توان به کتاب «کشف الحقایق» اشاره کرد .

 

 

برگزاری اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا 

24 سال پیش در چنین روزی، هفتم اسفند 1377 شمسی:

اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا  در جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و یکی دیگر از بزرگ‌ترین آرمان‌های  ملت مسلمان ایران تحقق یافت. با برگزاری این انتخابات پرشور، نهاد و پایگاه مردمی شوراهای اسلامی شهر و روستا، در عرصه حکومتی، جلوه عملی پیدا کرد. تشکیل بیش از 33 هزار شورای شهری و روستایی در سراسر ایران اسلامی، گامی در جهت ورود و همکاری علنی تمام مردم در عرصه تصمیم‌ گیری ‌های کشوری بود که به لحاظ کثرت جمعیت منتخبان انتخاباتی و نیز خاستگاه اجتماعی و فرهنگی شوراها، این عرصه را از دیگر عرصه ‌های انتخاباتی متمایز و برجسته ساخته است. تمرکززدایی، منطقه‌ گرایی، توزیع قدرت، کاهش تصدی دولت در امور مملکتی، نهادینه کردن مشارکت مردم در عرصه تصمیم‌ گیری ‌ها، تقویت نهادهای مدنی، استفاده هرچه بیشتر از استعدادها و قابلیت‌های توده مردم و بالاخره اجرای کامل اصل هفتم قانون اساسی، مبنی بر تشکیل شوراهای شهر و روستا و... برای تصمیم‌گیری در امور کشور، از جمله اهداف و مطالبات مردمی ایران در جریان انقلاب اسلامی بود که با تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا، بنیانی محکم یافت.