تقویم تاریخ؛ از تشکیل حزب رستاخیز ایران تا انفجار در مراسم عزاداری امام حسین

درگذشت ابن براج طرابلسی، از فقهای مشهور مصر

963 سال پیش در چنین روزی، نهم شعبان سال 481 هجری قمری:

«ابن براج طرابلسی» ( Ebn-e Barraj )، از فقها و علمای مشهور مصر، چشم از جهان فرو بست. وی در مصر متولد شد. اما به دلیل آنکه مدت زمانی، منصب قضاوت را در شهر طرابلس ـ واقع در شمال لبنان کنونی ـ به عهده داشت، به طرابلسی معروف شد. وی از محضر علمایی چون سید مرتضی و شیخ طوسی بهره برد. ابن براج از دانشمندان مشهور اسلام است که آراء و دیدگاه های او مورد توجه فقهای بزرک بوده است. او از جمله نویسندگانی است که به نوشتن کتاب هایی در فقه و کلام همت گماشت. اثر معروف ابن براج، مجموعه ای به نام «الجوامع الفقیه» است. در این کتاب حدود 820 پرسش و پاسخ درباره مسـائل فقهی آمده و یکی از کتب معتبر علوم دینی به شمار می رود.

 

 

درگذشت ابن انباری، فقیه و لغت شناس بغدادی

867 سال پیش در چنین روزی، نهم شعبان سال 577 هجری قمری:

ابوالبرکات عبدالرحمن بن محمد مشهور به «ابن انباری»، فقیه و لغت شناس بغدادی درگذشت. او تحصیلات خود را در مدرسه نظامیه بغداد به پایان رسانید و به دلیل کسب مدارج عالی و سطح بالای معلوماتش، در همان مدرسه به تدریس مشغول شد. از این فقیه والامقام، کتب و رسالات بسیاری برجای مانده است که از بین آنها می توان به کتاب «الاسرار العربیه» اشاره کرد.

 

 

تولد تئودور نولدکه، خاورشناس مشهور آلمانی

187 سال پیش در چنین روزی دوم مارس سال 1836 میلادی:

"تئودو نولد که"(Theodor Nöldeke)، خاور سناس برجسته آلمانی و متخصص تاریخ و تمدن اسلامی ، در آلمان به دنیا آمد. نولدکه از 25 سالگی به تدریس در دانشگاه پرداخت و سالیان متمادی به این کار مشغول بود . تسلط او بر زبان‌ های گوناگون از جمله فارسی، عربی، ترکی، یونانی، اسپانیایى و ایتالیایى باعث پدید آمدن آثاری شد که هم از لحاظ کمّی و هم از حیث کیفی ، فراوان و معتبر است. هرچند نولدکه درباره ایران چندان نظر خوبی نداشت و به یونان توجه بیشتری نشان می‌ داد ، اما کتاب‌ هایى هم درباره ایران نوشته که تاریخ ساسانیان و حماسه ملی ایران از آن جمله است. تئودور نولدکه در آلمان به عنوان پیرِ خاورشناسانِ آلمانی معروف است. تلاش پایدار و درخشش ذهن و آگاهی گسترده‌ اش از  ادبیات یونانی و شناخت کاملش از سه زبان سامی شامل عربی ، سریانی و عبری ، همراه با عمر طولانی ، به او امکان داد تا این جایگاه را نه تنها در میان خاورشناسان آلمان ، بلکه در میان تمام خاورشناسان به دست آورد. تئودور نولدکه پس را عمری کار و تحقیق در بیست و پنج دسامبر 1930م در 94 سالگی درگذشت.

 

 

کشف خاصیت رادیواکتیو 

127 سال پیش در چنین روزی دوم مارس سال 1896 میلادی:

خاصیت "رادیو اکتیویته" توسط "هانری بکرل"(Henri Becquerel)، دانشمند فرانسوی کشف شد. هانری بِکرِل فیزیک‌دان فرانسوی، پس از پی بردن به وجود تشعشات برخی عناصر، تحقیقات وسیعی برای کشف خاصیت تشعشع مواد رادیواکتیویته انجام داد. پس از مشاهده تصویری که به کمک اشعه ایکس برداشته شده بود ، اندیشه کشف ماده‌ ای در ذهن بکرل نقش بست که تحت تأثیر نور ساده ، از آن اشعه ایکس صادر کنند. بکرل در دوم مارس 1896م این خاصیت را در اورانیوم که یکی از مواد رادیو اکتیویته است ، مشاهده کرد . او با ادامه تحقیقات خود در 30 ژوئن همان سال، موفق به کشف عناصر رادیواکتیو اورانیوم نیز شد . اهمیت کارهای علمی بکرل باعث شد در سال 1902جایزه فیزیک نوبل را دریافت کند . این کشف سبب شد مقدمات ایجاد عصر تازه ‌ای به نام عصر اتم فراهم آید و به همین دلیل ، هانری بکرل را پدر علم فیزیک جدید می نامند . رادیو اکتیو از سلسله ‌ای از هسته ‌ها تشکیل شده است که هر عضو آن، در نتیجه تلاش رادیواکتیو به عضو ما بعد خود تبدیل می ‌شود تا سرانجام ، هسته ‌ای پایدار پدید آید . هم‌چنین ذراتی که از مواد رادیواکتیوِ در حال تجزیه ، پرتاب می‌ شوند ، گرچه بسیار ریزند ولی به سبب سرعت زیادی که دارند ، دارای انرژی مهیبی هستند .

 

 

درگذشت دیوید هربرت لارنس، داستانسرای مشهور انگلیسی

93 سال پیش در چنین روزی دوم مارس سال 1930 میلادی:

"دیوید هربرت لارنس" (David Herbert Lawrence )داستان‌سرای معروف انگلیسی درگذشت. این نویسنده بزرگ در 11سپتامبر 1885 در ناتینگهام انگلستان به دنیا آمد. دیوید لارنس پس از طی تحصیلات اولیه و اتمام دروس دانشگاهی در لندن، به تدریس پرداخت و از همان زمان به نویسندگی روی آورد. او در سال‌ های بعد درصدد برآمد از زندگی صنعتی انگلستان بگریزد و گوشه عزلت اختیار کند. از این رو پس از سفر به ایتالیا و استرالیا، کشور مکزیک را برای اقامت خود مناسب یافت. طی سال‌ های بعد، لارنس با نوشتن رمان فرزندان و دلدادگان که کمابیش زندگی خود اوست به شهرت رسید. این رمان ازنظر ترسیم زندگی معدنچیان انگلیس، شخصیت‌ سازی زنده و گیرا و وصف شاعرانه طبیعت، در شمار بهترین آثار نویسندگان زمان جای دارد. از جمله دیگر آثار لارنس، می‌ توان به قوس و قزح، کفش‌دوزک، مردی که مرده بود و طاووس سفید اشاره کرد. دیوید هربرت لارنس در دوم مارس 1930م بر اثر بیماری سل در 45 سالگی درگذشت.

 

 

تولد مرتضی حناننه از موسیقیدانان معاصر ایران 

100 سال پیش در چنین روزی، یازدهم اسفند سال 1301 هجری شمسی:

«مرتضی حنّانه»، از موسیقیدانان معاصر ایران ، متولد شد . حنانه پس از پایان دوره ابتدایی وارد هنرستان موسیقی شد. وی مدتی رهبر ارکستر سمفونیک تهران بود و پس از چندی همکاری خود را با رادیو ایران آغاز کرد . حنانه از استادان مسلم موسیقی ایران بود که پس از 67 سال زندگی ، در سال 1368 هجری شمسی درگذشت. ازجمله آثار و نوشته های استاد حنانه می توان به ترجمه و تفسیر کتاب «مقاصد الالحان»، یکی از کتاب های ارزشمند موسیقی ایران، تالیف عبدالقادر مراغی، «صبر و ظفر» و نیز تالیف کتاب «گام های گمشده» اشاره کرد.

 

 

درگذشت هوارد کارتر، باستان شناس مشهور انگلیسی

84 سال پیش در چنین روزی دوم مارس سال 1939 میلادی:

"هوارد کارتر"(Howard Carter) باستان ‌شناس معروف انگلیسی درگذشت. وی در سال 1874م در لندن به دنیا آمد و از 17 سالگی راهی مصر شد. کارتر پس از چندی در اداره باستان‌شناسی مصر مشغول کار شد و با پیشرفت در این اداره ، به عنوان بازرس کل اداره باستان‌شناسی مصر انتخاب شد. او طی سالیان متمادی اقامت در مصر ، موفق به کشف مقبره ‌های فرعون‌ های مصر باستان شد و شهرت فراوانی یافت. اما مهم‌ترین کار کارتر، کشف مقبره توت غَنْخ‌آمون ، دوازدهمین فرعون از سلسله هجدهم فراعنه مصر بود که در 1350 سال قبل از میلاد مسیح(ع) درگذشت . این مقبره که پس از شش سال کاوش در سال 1923 رسماً گشایش یافت ، علاوه بر پیکر مومیایى توت غنج‌آمون که در سه تابوت تو در تو قرار داشت ، مجموعه ‌ای پر از اشیای زرین ، جواهرات گوناگون ، پارچه‌ های الوان و ظروف گران‌قیمت را در برمی ‌گرفت . جسد مومیایى شده این فرعون ، پس از گذشت حدود 33 قرن همچنان تازه و قابل شناسایى بود. کارتر علاوه بر این اکتشافات ، چندین کتاب در زمینه کاوش ‌های خود به نگارش درآورد . حضور افرادی نظیر هوارد کارتر گرچه زمینه جست و جوهای باستانی را فراهم  ساخت اما راه را برای انتقال این گنجینه ‌های ارزش‌مند به کشورهای اروپایی مهیا  کرد و در این گذر ، بسیاری از آثار قدیمی و گران‌بها سر از موزه‌ های اروپا درآوردند . هوارد کارتر در دوم مارس 1939م در 65 سالگی درگذشت.

 

 

استقلال مغرب (مراکش)

67  سال پیش درچنین روزی، دوم مارس سال 1956 میلادی:

«مغرب» (مراکش)، یکی از قدیمی ترین کشورهای آفریقایی به استقلال رسید. این کشور در شمال آفریقا در کرانه دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس واقع شده و با الجزایر و صحرای غربی هم مرز است. مغرب در اواخر قرن هفتم میلادی توسط مسلمانان فتح شد و چند سلسله پادشاهی بر آن حکومت کردند. تجاوز دولت های اروپایی به مغرب از قرن پانزدهم میلادی آغاز شد، اما این کشور تا سال 1912 که به موجب قرارداد فاس رسما تحت الحمایه فرانسه و اسپانیا قرار گرفت ، کم و بیش از استقلال عمل برخوردار بود . از سال 1912 به بعد قیام مسلحانه قبایل مغرب به رهبری «عبدالکریم ریفی» در کوهستان های ریف علیه نیروهای استعمارگر اسپانیایی و سپس فرانسوی شروع شد و تا اعلام حکومت جمهوری در قسمتی از مغرب ادامه یافت . البته این قیام بزرگ و مردمی در سال 1926 با حملات همه جانبه استعمارگران شکست خورد. با وجود این شکست و علیرغم فشار نیروهای استعماری ، مردم مسلمان مغرب به مبارزه با استعمارگران ادامه دادند و در دوم مارس سال 1956 میلادی ، استقلال مغرب اعلام شد. مغرب در ساحل اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه قرار دارد و نزدیک به 500 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.

 

 

تشکیل حزب رستاخیز توسط محمدرضا پهلوی

48 سال پیش، در روز یازدهم اسفند سال 1353 هجری شمسی:

به دستور محمد رضا، آخرین شاه سلسله پهلوی، حزب «رستاخیز ملت ایران» تشکیل شد. به این ترتیب ایران رسماً به یک کشور تک حزبی تبدیل شد و معدود احزابی هم که زیر نظر رژیم فعالیت می کردند ، منحل شدند. حزب رستاخیز ابزاری در دست شاه برای تحقق اهداف نامشروع  به ویژه تحکیم دیکتاتوری وی و کنترل بیشتر مردم از طریق عضویت آنها در این حزب بود . به دلیل مخالفت مردم ، عوامل رژیم استبدادی پهلوی آنها را با تهدید و اجبار به عضویت حزب رستاخیز درمی آورند و به کسانی که از این کار خودداری می کردند ، تهمت وطن فروشی می زدند . اما حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران که در تبعید بودند ، طی پیامی ، مردم را به مخالفت با دیکتاتوری حزب رستاخیز فراخواندند و تأکید کردند : « ... درباره این حزب به اصطلاح رستاخیز ملی ایران باید گفت این عمل با این شکل تحمیلی ، مخالف قانون اساسی و موازین بین‌المللی است و درهیچ یک از کشورهای عالم نظیر ندارد.» تشکیل حزب رستاخیز به قدری موجب نارضایتی مردم ایران شد که تنها حدود سه سال و نیم دوام آورد و در جریان قیام مردم ایران ، منحل شد. برخی تحلیل گران ، تأسیس و عملکرد این حزب را یکی از دلایل وقوع انقلاب اسلامی می دانند.

 

 

انفجار در مراسم عزاداری امام حسین

19 سال پیش، در روز دوم مارس سال 2004 میلادی:

چندین انفجار قوی در مراسم عزاداری امام حسین (ع) در شهرهای مقدس کربلا و کاظمین در عراق، باعث شهادت و مجروح شدن صدها انسان بی گناه شد. در این سال، مردم مسلمان عراق پس از سال ها ممنوعیت عزاداری امام حسین (ع) توسط رژیم صدام حسین دیکتاتور سابق عراق، این مراسم حزن انگیز را با شور و هیجان اجرا می کردند . انفجارهای تروریستی کربلا و کاظمین در ادامه ناآرامی هایی روی داد که از زمان اشغال عراق توسط آمریکا و انگلیس در آوریل سال 2003 آغاز شده بود. به همین دلیل با آنکه مسببان حادثه تروریستی روز عاشورا در عراق مشخص نشدند، اما مردم عراق و افکار عمومی جهان ، آمریکا را به عنوان اشغالگر و مسئول حفظ جان مردم عراق، در این فاجعه مقصر شناختند.