تقویم تاریخ؛ از ملی شدن صنعت نفت تا حمله نیروهای متحد به عراق

تولد ابن فندق از دانشمندان بزرگ مسلمان

954 سال پیش درچنین روزی، بیست و هفتم شعبان سال 490 هجری قمری:

«ابوالحسن علی بن زید» مشهور به «ابن فندق» (Ebn-e Fondoq) از دانشمندان بزرگ اسلام در شهر بیهق ـ در شمال شرقی ایران ـ متولد شد. او در علوم مختلف از جمله حدیث، فقه، ادبیات، ریاضیات و حکمت از دانش و مهارتی بسیار برخوردار بود و از محضر دانشمندان زمان خود چون حکیم عمر خیام ، دانش اندوخته بود. «تاریخ بیهق» مهمترین کتاب فارسی ابن فندق است . او در این کتاب به ذکر اوضاع جغرافیایی و تاریخی و شرح حال رجال و خاندان های معروف بیهق، پرداخته است. این کتاب از جمله منابع مهم تاریخ در قرن ششم هجری قمری و از نمونه های خوب نثر فارسی است . از دیگر آثار ابن فندق ، «لباب الانساب»، «تفسیر نهج البلاغه» و «قواعد علوم الطب» است. وی در سال 565 هجری قمری درگذشت.

 

 

 درگذشت ابن عراقی، فقیه و قاضی مسلمان مصری

618 سال پیش درچنین روزی، بیست و هفتم شعبان سال 826 هجری قمری:

«ابن عراقی»، فقیه و قاضی مسلمان مصری، در شهر مکه چشم از جهان فرو بست. او در سال 762 هجری قمری متولد شد و از کودکی در محضر پدرش که عالمی مشهور در علم حدیث بود ، این علم را فراگرفت. ابن عراقی سپس با بهره گیری از اساتید برجسته، به تکمیل معلوماتش پرداخت و پس از چندی در ردیف علمای مشهور عصر خود قرار گرفت و تدریس فقه و حدیث را آغاز کرد. از این فقیه مصری ، تالیفاتی به زبان عربی برجای مانده است.

 

 

درگذشت اسحاق نیوتن، کاشف جاذبه زمین

 

 296 سال پیش در چنین روزی، بیست مارس 1727 میلادی:

 "اسحاق نیوتن" (Isaac Newton) دانشمند مشهور انگلیسی درگذشت. وی در 25 دسامبر سال 1642م دریکی از روستاهای انگلستان به دنیا آمد. در 18 سالگی وارد دانشگاه کمبریج شد و به تحصیل ریاضیات پرداخت. او پس از چندی، قوانین اصلی مکانیک را کشف کرد و از آن‌ها در مورد اجرام آسمانی استفاده کرد . نیوتن به پیروی از قوانین اصلی مکانیک ، قانون جاذبه عمومی را نیز کشف کرد. نیوتن را به دلیل مطالعه آثار ریاضی‌دانان بزرگ به ویژه پایه ‌گذاری اساس حساب جبر و آنالیز ، یکی از بنیادگذاران اصول ریاضیات عالی می‌ دانند. نیوتن پس از تحقیقاتی که درباره نور انجام داد ثابت کرد که نور خورشید یا نور سفید از ترکیب رنگ ‌های گوناگون به وجود آمده و با یک منشور ساده ، قابل تجزیه است. نتیجه این تجربه باعث ایجاد مفهوم طیف یا نوار رنگ شد و پایه طیف ‌شناسی را به وجود آورد . نیوتن در 26 سالگی به استادی ریاضی دانشگاه کمبریج رسید و پس از چندی نوع جدیدی از تلسکوپ را ساخت که به جای عدسی ، در آن، آینه به کار رفته بود . آینه این تلسکوپ که بازتابنده بود می‌ توانست نور ستارگان را از مسافت ‌های دور بگیرد و در کانون متمرکز سازد. نیوتن در ادامه تحقیقات خود ، جرم زمین و خورشید را تعیین کرد و از همین راه ، به دلیل فرو رفتگی زمین در قطب‌ ها و برآمدگی آن در خط استوا پی برد . نیوتن آثار متعدد علمی نوشت ، از جمله کتاب مبانی ریاضی فلسفه طبیعی که درباره حرکات اجسام صحبت می ‌کند ، حاصل سال‌ها کار و تلاش و تحقیق اوست. نیوتن در این اثر جالب، ثابت می‌ کند که حرکات اجسام چه در روی زمین و چه در آسمان‌ها، از قوانین واحدی پیروی می‌ کنند. وی علاوه بر علوم فیزیک، ریاضی و اخترشناسی، به باستان‌ شناسی و تاریخ نیز علاقه ‌مند بود و به مسائل مذهبی تعلق خاطر داشت. نیوتن در سال 1705م به ریاست انجمن سلطنتی انگلستان رسید و در بیستم مارس 1727م در 84 سالگی درگذشت.

 

 

عدام سید علی محمد شیرازی، موسوم به باب، مدعی دروغین نبوت

 

178سال پیش، در روز بیست و هفتم شعبان سال 1266 هجری قمری:

«سید علی محمد شیرازی» موسوم به «باب» ، مدعی دروغین نبوت و مهدویت ، اعدام شد. وی در سال 1235 ه.ق در شیراز متولد شد و از زمان مدرسه با برخی عقاید انحرافی از جمله شیخیه آشنا شد . پیروان شیخیه ، معاد جسمانی را قبول نداشتند و ظهور امام زمان (عج) را بسیار نزدیک می دانستند . از این رو زمانی که سید علی محمد باب با وجود سواد اندک ، خود را واسطه حضرت مهدی (ع) خواند ، او را به رهبری پذیرفتند . علی محمد باب به این ادعای واهی بسنده نکرد و مدتی بعد خود را امام زمان خواند . وی که از حمایت پیروان جاهل و عوامل مشکوک خارجی نیز برخوردار بود، پس از چندی خود را پیامبر خواند و مدعی شد دین اسلام را نسخ کرده است. این ادعاهای گزاف و آشوب های طرفداران باب، مردم، علما و حکومت را واداشت تا دروغ های وی را فاش و او را تنبیه کنند. علی محمد باب با وجود چند بار توبه، همچنان به اقدامات خلاف شرع خود ادامه داد تا آنکه امیر کبیر صدر اعظم معروف قاجار، دستور محاکمه و اعدام او را صادر کرد. فرقه «بابیه» و برخی فرقه های مشکوک دیگر در زمان نفوذ استعماری انگلستان و روسیه در کشورهای اسلامی ، با هدف تضعیف اعتقادات دینی مردم و ایجاد اختلاف میان آنها، به وجود آمدند.

 

 

درگذشت آیت الله مجتهد خراسانی،عارف و شاعر مشهور مسلمان

 

117 سال پیش، در روز بیست و هفتم شعبان سال 1327 هجری قمری:

آیت الله میرزا «حبیب الله مجتهد خراسانی» عالم، عارف و شاعر وارسته درگذشت. وی در سال 1266 ه.ق در شهر مقدس مشهد (در شمال شرقی ایران) متولد شد و پس از تحصیلات مقدماتی، فقه و اصول را آموخت. میرزا حبیب الله سپس برای تکمیل تحصیلات خود به عراق رفت و به درجه اجتهاد رسید. وی پس از بازگشت به مشهد، به مدت 15 سال، با لیاقت و کاردانی، رسیدگی به مسائل شرعی شهر را برعهده گرفت. آنچه شخصیت آیت الله مجتهد خراسانی را برجسته تر می کرد، مراتب عرفان و تهذیب نفس وی بود، به طوری که ده سال آخر عمر خود را به تهجد، تفکر و عبادت در یکی از روستاهای اطراف مشهد گذراند. این عالم پارسا، اشعار عرفانی بسیار زیبایی سروده که در دیوان وی جمع آوری شده است. اشعار موزون و پرمحتوای آیت الله خراسانی تأثیر بسزایی در سروده های شعرای بعد از او داشته است.

 

 

درگذشت اشرف الدین حسینی، روحانی آزادیخواه و شاعر انقلابی

 

89 سال پیش، در روز بیست و نهم اسفند سال 1312 هجری شمسی:

 «اشرف الدین حسینی»، روحانیِ آزادیخواه و شاعر انقلابی درگذشت. وی در سال 1250 ش در قزوین متولد شد و شش ماه بیشتر نداشت که پدرش را از دست داد و با تنگدستی بزرگ شد. در جوانی به کربلا و نجف رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت و سپس  تحصیلاتش را در تبریز در شمال غرب ایران ادامه داد . اشرف الدین سپس به رشت در شمال ایران رفت و با افکار مشروطه خواهان آشنا شد که نتیجۀ آن ، انتشار روزنامۀ معروف « نسیم شمال » توسط وی بود. حسینی در این روزنامه اشعار طنزی را در انتقاد از اوضاع سیاسی و اجتماعی آن زمان ایران و دفاع از مشروطه و آزادی منتشر می کرد . پس از فتح تهران توسط آزادیخواهان در سال 1288 ش ، اشرف الدین حسینی نیز روزنامه نسیم شمال را در تهران به چاپ رساند. اشعار وی به دلیل مردمی بودن و دفاع از حقوق مردم و استقلال ایران با استقبال گسترده مردم رو به رو می شد و روزنامه نسیم شمال از محبوبیت بسیاری برخوردار بود. «گلزار ادبی» و «عزیز و غزال» دو اثر این روحانی آزادیخواه است که به چاپ رسیده است.

 

 

ملی شدن صنعت نفت ایران

 

 72 سال پیش درچنین روزی، بیست و نهم اسفند سال 1329 هجری شمسی:

در پی مبارزات پرفراز و نشیب ملت ایران با استعمار انگلیس و رژیم دست نشانده شاه، دو مجلس شورای ملی و سنای ایران ، ماده واحده ای را مبنی بر ملی شدن صنعت نفت ایران تصویب کردند. تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ، نقطه عطفی در نهضت ضد استعماری مردم ایران بود و روند تکامل این نهضت را تسریع کرد. در پی تصویب قانون ملی شدن نفت ، دکتر محمد مصدق با حمایت مردم و رهبران مذهبی به ویژه آیت الله کاشانی ، به نخست وزیری ایران برگزیده شد و اجرای این قانون ، در سرلوحه برنامه های دولت قرار گرفت . کشورهای غربی خرید نفت از ایران را تحریم کردند و انگلیس به خاطر قطع منافع نامشروع خود از نفت ایران ، به دادگاه لاهه شکایت کرد ، اما این دادگاه به نفع ایران رای داد . قانون ملی شدن صنعت نفت ایران علیرغم توطئه و کارشکنی های دولت انگلیس و دربار شاه ، با پشتوانه مردم به اجرا درآمد و در 29 خرداد سال 1330 هجری شمسی ، منجر به خلع ید کامل شرکت نفت انگلیس از صنایع نفتی ایران شد .

 

 

روز ملی تونس

 

67 سال پیش در چنین روزی برابر با بیستم مارس 1956 میلادی:

 کشور افریقایی تونس استقلال یافت و این روز به عنوان روز ملی و استقلال این کشور نامگذاری شد. تونس، کوچکترین کشور شمال آفریقا است و در میان کشورهای لیبی والجزایر قرار گرفته ودریای مدیترانه از شمال و شرق ، آن را احاطه کرده است. وسعت این کشور، 163/610 کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود 10 میلیون نفر است. قریب به 99% مردم آن، مسلمان اند و زبان رسمی کشور، عربی است. پایتخت این کشور، بندر تونس است که در ساحل خلیج تونس در کنار دریای مدیترانه قرار دارد. تونس تاریخ کهنی دارد و مرکز یکی از قدیمی‌ ترین تمدن ‌های جهان به شمار می ‌آید. این کشور که از قدیم ‌الایام جزئی از امپراتوری وسیع اسلامی بود، در قرن شانزدهم میلادی تحتِ سیطره عثمانی درآمد اما از نوعی خودمختاری داخلی برخوردار بود. دخالت دول اروپایى در این منطقه از قرن نوزدهم آغاز شد و در اواخر این قرن ، تونس تحت ‌الحمایه فرانسه شد . بعد از جنگ جهانی دوم، مبارزات مسلحانه مردمی علیه استعمار اوج گرفت که در 20 مارس 1956 به استقلال تونس انجامید.

 

 

تحریم عید نوروز توسط امام خمینی

 59 سال پیش، در روز بیست و نهم اسفند سال 1342 هجری شمسی:

 حضرت امام خمینی (ره)  طی یک سخنرانی از مردم ایران خواست66ند در اعتراض به اقدامات غیرقانونی و غیر شرعی حکومت پهلوی، مراسم نوروز سال 1342 هجری شمسی را برگزار نکنند. نوروز، عید ملی ایرانیان است که در ابتدای هر سال ایرانی در آغاز بهار ، برگزار می شود. در سال 1341 ش ، رژیم استبدادی شاه اقدامات مختلفی انجام داد تا پایه های خود را محکم کند و رضایت حامیان خارجی رژیم ، به ویژه آمریکا را جلب کند . اما امام خمینی با تیزبینی و آینده نگری و همراهی دیگر علما، عید نوروز را عزای عمومی اعلام کرد تا تبلیغات رژیم پهلوی برای توجیه اقدامات خیانت آمیز شاه خنثی شود. به این ترتیب ، مردم و روحانیون در نقاط مختلف ایران مجالس عزاداری برگزار کردند. این ابتکار امام خمینی چنان مؤثر بود که مأموران رژیم در دومین روز فروردین به تجمع طلاب علوم دینی در قم که مجلس عزا برپا کرده بودند ، حمله و تعدادی از آنها را شهید و مجروح کردند.

 

 

درگذشت سید  ریاضی، شاعر ایرانی

39 سال پیش ، در 66۶۶۶۶6روز بیست و نهم اسفند سال 1362 هجری شمسی:

«سید محمد علی ریاضی یزدی» شاعر معاصر ایرانی درگذشت. وی در سال 1290 ش در شهر یزد در مرکز ایران متولد شد و پس از تحصیلات ابتدایی ، چند سال به فراگیری علوم دینی پرداخت . ریاضی یزدی سپس به اصفهان و تهران رفت و لیسانس خود را در رشته علوم تربیتی از دانشکده الهیات تهران دریافت کرد. وی در سرودن شعر در همه قالبهای شعری توانا بود ، اما به مثنوی علاقه بیشتری داشت. محمد علی ریاضی به سرودن اشعار مذهبی ، به ویژه در مدح اهل بیت (ع) ، معروف بود و برخی از این سروده ها زینت بخش مساجد و اماکن مقدس از جمله حرم حضرت معصومه (س) از اهل بیت پیامبر در قم است. مجموعۀ اشعار وی در کتابی تحت عنوان «دیوان ریاضی کرمانی» گردآوری شده است.

 

 

حمله نیروهای متحد آمریکایی و انگلیسی به عراق 

 

19 سال پیش در چنین روزی برابر با بیستم مارس 2003 میلادی:

 نیروهای متحد آمریکایی و انگلیسی به بهانه تولید و انباشت سلاح‌های کشتار جمعی و علی‌رغم اعتراضات سراسری مردم جهان، به مردم بی ‌دفاع عراق حمله کرده و جنگ تمام عیاری را آغاز کردند. در پی این جنگ خونین، بیش از هزار موشک کروز، هزاران بمب و ده‌ها هزار گلوله توپ و بمب‌های خوشه‌ای بر روی مردم عراق ریخته شد و هزاران نفر از زنان، مردان و کودکان عراقی به خاک و خون غلطیدند. کشتار دوازده هزار نفر از مردم، همچنین تخریب خانه‌ های مسکونی بی‌شمار، بیمارستان‌ها، تاسیسات اقتصادی، فرهنگی، مساجد، مجروح و معلول شدن ده‌ها هزار نفر و بر جای ماندن آثار زیان‌بار و خطرناک استفاده از سلاح‌های الکترومغناطیسی، شیمیایی و سایر سلاح‌های ممنوعه، از دیگر اثرات این حمله دهشتناک بود. سرانجام پس از سه هفته کشتار و تخریب و آواره کردن تعداد زیادی از ملت عراق توسط ارتش‌های متجاوز آمریکا و انگلیس، بر اساس یک توافق میان آمریکایی‌ها و صدام، ارتش عراق در برابر نیروهای اشغالگر تسلیم شد و این کشور در بیستم فروردین 1382 به اشغال کامل نظامیان مهاجم درآمد. اولین اقدام آمریکا پس از تسخیر کامل عراق، سرقت نفت این کشور بود و به فاصله یک هفته پس از فروپاشی رژیم صدام، وزارت جنگ آمریکا (پنتاگون) به عنوان قیم عراق به انعقاد قراردادهای کلان تحت عنوان بازسازی این کشور به شرکت‌های وابسته به دولتمردان آمریکا اقدام کرده و مزدوران خود را برای رهبری عراق در نظر گرفتند. همچنین پس از سقوط رژیم صدام و ورود مهاجمان به پایتخت، غارت وسیع اموال دولتی و نیز موزه ملی و بزرگ عراق و هزاران قطعه ارزشمند آن با هماهنگی نیروهای اشغالگر صورت گرفت و لطمات جبران ناپذیری به فرهنگ و تمدن گذشته این کشور وارد آمد.