تقویم تاریخ؛ از درگذشت فیتز جرالد تا قطع ارتباط اعراب با مصر

درگذشت الغ بیگ، دانشمند برجسته علم نجوم

591 سال پیش در چنین روزی، نهم رمضان سال 853 هجری قمری:

«الغ بیگ» (Ologh Beig)، دانشمند برجسته علم نجوم درگذشت . او درسال 796 هجری قمری در سلطانیه زنجان ـ از شهرهای غربی ایران ـ متولد شد و در دربار جدش تیمور ، موسس سلسله تیموریان پرورش یافت . وی شانزده سالگی به فرمانروایی ماوراء النهر که در آن زمان در قلمرو ایران بود ، منصوب شد . الغ بیگ برخلاف تیمور، علاقه ای به کشور گشایی نداشت و بیشتر به مطالعه و تحقیق می پرداخت. او برای گسترش علوم ، مدرسه ای بنا کرد که در راس مواد درسی آن ، علم نجوم قرار داشت. از اقدامات مهم دیگر الغ بیگ ، ایجاد رصدخانه ای در سه طبقه در شهر سمرقند درسال 828 هجری قمری بود . این رصدخانه با کمک موثر غیاث الدین جمشید کاشانی ، ریاضیدان و منجم معاصر الغ بیگ بنا شد . از نتایج مهم فعالیت های علمی الغ بیگ ، جداولی است که به زیج الغ بیگ معروف است. این جدول ها مربوط به محاسبه تقویم ، جدول های مثلثاتی و اوضاع ستارگان است. نتایج حاصل از تحقیقات الغ بیگ در باره برخی از سیارات منظومه شمسی ، با داده های امروز اختلاف چندانی ندارد.

 

 

تولد رنه دکارت، پدر فلسفه جدید

427 سال پیش در چنین روزی، سی و یکم مارس سال 1596 میلادی:

«رنه دکارت» ( René Descartes)، فیلسوف، ریاضیدان و فیزیکدان فرانسوی، متولد شد. او پس از پایان تحصیل در فلسفه و ریاضیات ، به مقام استادی رسید . دکارت مدتی به جهانگردی و مدتی نیز در هلند ، به گوشه نشینی و مطالعه پرداخت. وی ریاضیات را ، علمی کامل در میان سایر علوم می دانست و در نظر داشت علم ریاضی را در همه رشته های علوم انسانی به کار گیرد . تاثیر دکارت در فلسفه ، زیاد است و برخی او را پدر فلسفه جدید لقب داده اند . دکارت در فیزیک نیز دارای تحقیقات جامع و گسترده ای است و پدیده اِنکسار نور و قانون ارتباط زوایای تابش و انکسار ، به نام او معروف است . از جمله آثار دکارت می توان به «‌اصول فلسفه»، «تفکرات مابعد الطبیعی» و «بحث درباره عواطف روح»را ذکر کرد. وی درسال 1650 درگذشت.

 

 

تولد ژوزف هایدن، موسیقیدان بزرگ اتریشی

291 سال پیش در چنین روزی، برابر با سی و یکم مارس 1732 میلادی:

"ژوزف هایْدِن"(Joseph Haydn) موسیقی‌دان بزرگ اتریشی در یکی از روستاهای مرزی اتریش متولد شد. وی از کودکی به فراگیری موسیقی پرداخت و در 21 سالگی ، آثارش توسط نوازندگان دوره گرد ویِن اجرا شد . هایدن در سال‌ های بعد به ریاست یک ارکستر منصوب شد و موفق به ساختن نخستین سمفونی خود شد . ترقی هایدن از زمانی آغاز شد که در سلسله نوازندگان یکی از شاهزادگان اتریشی درآمد. هایدن تمام عمر خود را در خدمت این شاهزده و خانواده او گذراند و زندگی آسوده ای داشت . هایدن در سال 1790م سمفونی‌ های بزرگ خود را در انگلستان اجرا کرد و از طرف دانشگاه آکسفورد ، مدرک دکترای افتخاری گرفت. هایدن نخستین کسی بود که ارکستر سمفونیک تشکیل داد ، به همین دلیل ، او را به نام "پدر سمفونی" خوانده ‌اند . وی بیش از یک‌صد سمفونی ساخته که سمفونی ‌های بامداد، ظهر، شب و آتش از جمله معروف‌ترین آن‌ها هستند. هایدن در اواخر عمر ، دور از غوغای مردم ، در یکی از نقاط دور دستِ ویِن زیست و در 31 مه 1809م در 77 سالگی جان سپرد.

 

 

درگذشت واسیلیویچ گوگول، نویسنده مشهور روسی

214 سال پیش در چنین روزی، سی و یکم مارس سال 1809 میلادی:

«نیکولای واسیلیویچ گوگول» (Nikolay Vasilyevich Gogol)، نویسنده و درام نویس معروف روسی، در اوکراین متولد شد. او در نگارش قطعات کمدی و داستان های هیجان انگیز مهارت داشت و در آثارش با نثری روان و بسیار پخته ، جنبه های مختلف زندگی مردم روسیه را بازگو کرده است . گوگول درسال 1832 میلادی ، رمان «تاراس بولبا ، حماسه بزرگ اوکراین» را نوشت. این اثر که از مبارزات قزاق های روسی قرن هفدهم میلادی الهام گرفته بود ، شهرت فراوانی برای گوگول کسب کرد. گوگول پس از سفری به رم ، کتاب «نامه های مذهبی» را به رشته تحریر درآورد که این اثر نیز در ردیف آثار ارزشمند ادبیات روسیه محسوب می شود. از دیگر کتاب های گوگول می توان به نمایشنامه های معروف «بازرس» ، «عروسی» و «شنل» اشاره کرد. گوگول در سال 1852 میلادی درگذشت.

 

 

درگذشت ادوارد فیتز جرالد، شاعر و مترجم مشهور انگلیسی

214 سال پیش در سی و یکم مارس 1809 میلادی:

"نیکلای ادوارد فیتِزْ جرالْدْ"،( Edward FitzGerald) شاعر و مترجم معروف انگلیسی متولد شد . وی پس از طی تحصیلات مقدماتی وارد دانشگاه کمبریج شد و پس از اتمام دروس خویش ، به فراگیری ادبیات فارسی پرداخت . فیتز جرالد، سپس به همراه یکی از اساتید خود به ترجمه حکایت سلامان و آبسال اثر عبدالرحمن جامی ، شاعر بلند آوازه ایرانی همت گماشت و آن را در 2 جلد منتشر کرد. وی از آن پس به ترجمه رباعیات حکیم عمر خیام نیشابوری ، ادیب و دانشمند شهیر ایران زمین روی آورد و در دو مرحله به ترجمه فصیح بیش از یک‌صد رباعی از این شاعر ایرانی همت گماشت . آشنایى و شیفتگی فیتز جرالد به آثار خیام نیشابوری و فهم آنها نشان دهنده تشابه فکری سراینده و مترجم بود ، زیرا هر دو ، آرمان گرایانی بودند که وضع و حال دنیایى را که در آن به سر می ‌بردند ، بر نمی ‌تابیدند . فیتز جرالد در ترجمه خیام، به ترجمه ساده و لغت به لغت نپرداخت بلکه کوشید مضمون اشعار خیام را که بیانگر افکار و نظریات این شاعر ایرانی است ارائه کند . خدمت بزرگی که فیتز جرالد در ترجمه شیوای رباعیات خیام انجام داد باعث شد این اشعار در جهان مشهور شود و در جامعه بشری برای خیام احترامی بی زوال به وجود آوَرَد . فیتز جرالد علاوه بر اشعار خیام، بسیاری از نمایش‌نامه‌ های اسپانیایی را نیز به انگلیسی ترجمه کرد که آنان نیز معروف هستند . ادوارد فیتز جرالد در یازدهم ژانویه 1880م در 71 سالگی در گذشت و وصیت کرد بر سنگ قبرش این عبارت را بنویسند: آنکه ما را آفرید، خداست نه خود ما.

 

 

درگذشت ایت الله بهاری همدانی، از علما و عرفای مسلمان

119 سال پیش در چنین روزی، نهم رمضان سال 1325 هجری قمری:

آیت الله شیخ «محمد بهاری همدانی»، چشم از جهان فروبست. او از عالمان بزرگ و عارفان مشهور قرون سیزدهم و چهاردهم هجری قمری ایران است که به وارستگی و پارسایی و کمال علم و عمل شهرت دارد . آیت الله همدانی پس از طی تحصیلات مقدماتی، برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه نجف در عراق رفت و پس از تکمیل تحصیلاتش به تدریس پرداخت. آثار او در مجموعه ای به نام «تذکره المتقین» گردآوری شده است.

 

 

انفجار قطار فلسطینی ها توسط گروه تروریستی اشترن

75 سال پیش، در روز سی و یکم مارس سال 1948 میلادی:

به دنبال اوج گیری قتل عام فلسطینی ها توسط صهیونیست های مسلح، یک قطار که از قاهره عازم بندر حیفا در فلسطین بود، با بمب منفجر شد. در این جنایت که توسط گروه تروریست - صهیونیستی اشترن انجام شد، 40 فلسطینی کشته و 60 نفر مجروح شدند. چهار روز قبل از این انفجار، قطار دیگری توسط صهیونیست های مسلح در فلسطین منفجر شد که در آن حادثه نیز 24 فلسطینی کشته و 61 نفر زخمی شدند. حمله به اماکن عمومی، روستاها، اتوبوس ها و قطارهای حامل فلسطینی ها از جمله اهداف مهم صهیونیست ها در آستانه تشکیل رژیم صهیونیستی بود، تا فلسطینی های بیشتری را مجبور به مهاجرت از کشورشان کنند.

 

 

قطع ارتباط اعراب با مصر 

44 سال پیش، در روز سی و یکم مارس سال 1979 میلادی:

کشورهای عضو اتحادیه عرب، عضویت مصر را در این اتحادیه به حال تعلیق درآوردند و اکثر آنها روابط خود را با قاهره قطع کردند. دلیل این واکنش شدید اعراب علیه مصر، امضای سازشنامه کمپ دیوید توسط انور سادات رئیس جمهوری وقت مصر با رژیم صهیونیستی در ژانویه سال 1978 بود. علاوه بر کشورهای عربی ، بسیاری از کشورهای اسلامی نیز در اعتراض به این اقدام سازشکارانه حکومت مصر، مناسبات خود را با دولت قاهره قطع کردند و یا کاهش دادند . با وجود این ، با تلاش آمریکا و همچنین عقب نشینی برخی کشورهای عربی و حتی سازمان آزادیبخش فلسطین از مواضع ضد صهیونیستی خود ، در اواخر دهه 1980 زمینه برای بازگشت مصر به اتحادیه عرب فراهم شد.