تقویم تاریخ؛ از آغاز نهضت ضد انگلیسی در عراق تا انحلال حزب نازی

 تولد خواجه عبدالله انصاری، ادیب و دانشمند ایرانی

1017 سال پیش در چنین روزی چهارم مه سال 1006 میلادی:

خواجه عبدالله انصاری ادیب، عارف و اندیشمند ایرانی، چشم به جهان گشود و 83 سال عمر کرد و در شهر هرات درگذشت. وی معاصر خواجه نظام الملک و ابوسعید ابی الخیر بود. کتاب اسرار و جزوه دل و جان و رساله های قلندرنامه، هفت حصار و محبت نامه از جمله تالیفات اوست. مناجاتنامه خواجه عبدالله از لحاظ سادگی گفتار و شیرینی بیان، کم نظیر توصیف شده است. رباعیات شیخ عبدالله نیز معروفند.

 

 

تولد شهید ثانی، صاحب شرح لمعه

532 سال پیش در چنین روز سیزدهم شوال سال 911 هجری قمری :

"زین‌الدین بن علی شامی"، معروف به "شهید ثانی" ، "صاحب شرح لمعه"  متولد شد. فقیه بزرگوارو دانشمند عالیقدر شیعه، زین الدین بن نورالدین عاملی پس از تحصیلات مقدماتی نزد پدر خویش، دروس خود را ادامه داد و یکی از مفاخر نامدار شیعه شد . او برای ادامهٔ تحصیلات علمی ، سفرهای متعددی به نقاط مختلف جهان اسلام رفت و به تحقیق مشغول شد. وی در بعلبک ، مرجعیت یافت و شاگردانی فاضل تربیت می‌کرد. زین‌الدین عاملی ، آثار فراوانی از خود به یادگار گذاشت که شرح لمعه معروف‌ترین اثر اوست . سرانجام بر اثر توطئه‌چینی که علیه زین الدین انجام شد ، وی را دستگیر کردند و در 966 ق به شهادت رساندند. از آن پس، این عالم ربانی به شهید ثانی معروف شد.

 

 

وفات آیت الله شیخ محمد طه از علمای بزرگ مسلمان

120 سال پیش در چنین روزی، سیزدهم شوال سال 1323 هجری قمری:

آیت ا... شیخ «محمد طه» (طاها)، از علمای بزرگ مسلمان در 83 سالگی، وفات یافت. خاندان وی از علمای مشهور عصر خود بودند. شیخ طه در نجف ـ از شهرهای. عراق ـ متولد شد و از شاگردان شیخ مرتضی انصاری، عالم و فقیه برجسته بود. او در فقه، اصول فقه، حدیث و تفسیر از دانش بسیاری برخوردار بود. شیخ محمد طه آثار بسیاری از خود به یادگار گذاشت که از جمله آنها می توان به «شرحی بر معالم الاصول» اشاره کرد.

 

 

آغاز نهضت ضد انگلیسی در عراق

105 سال پیش در چنین روزی سیزدهم شوال سال 1338 هجری قمری:

میرزامحمدتقی شیرازی رهبر انقلاب عراق در سال 1920 فتوی به جهاد با استعمار انگلیس داد و نهضت ثورة العشرین را رهبری نمود. پس از اعلان جنگ انگلستان به امپراتوری عثمانی در سال1332 ق (1914 م) و تصرف بصره، علمای بزرگِ نجف، حکم به مقابله صادر کردند. در طول سال‌های بعد ، گروه‌هایی به وجود آمدند که مخالف حضور انگلستان در عراق بودند. این حرکت با حمایت آیت‌اللَّه‌ میرزا محمدتقی شیرازی ، رنگی دیگر به خود گرفت و مردم مسلمان با فتوای جهادی میرزا ، علیه غاصبان انگلیسی قیام کردند. این حرکت اسلامی به قیام 1920 م عراق مشهور است.

 

 

انحلال حزب نازی آلمان

78 سال پیش در چنین روزی 4 مه سال 1945 میلادی:

حزب نازی آلمان در پی شکست این کشور از متفقین منحل شد. با انحلال حزب ناسیونالْ سوسیالیست آلمان مشهور به حزب نازی، دوران اقتدار و سلطه این حزب بر آلمان بعد از 13 سال پایان یافت. نازی ها با افکار نژادپرستانه یکی از مخوفترین دیکتاتوری های توتالیتر را در تاریخ بشر به نام خود ثبت کردند. حزب نازی قصد داشت با اتحاد ملل آلمانی زبان، آلمان مقتدری ایجاد کند که بتواند مرزهای خود را گسترش دهد. فعالیت حزب نازی پس از شکست آلمان در جنگ جهانی دوم برای همیشه غیر قانونی اعلام شد. اما نئونازی های المان هم اکنون سعی می کنند در شکل های مختلفی یاد و خاطره نازی ها و رهبر نژادپرست آنها آدولف هیتلر را زنده نگه دارند. آنها حتی موفق شده اند به برخی از پارلمان های ایالتی آلمان نیز راه یابند.

 

 

درگذشت مرجع بزرگ تقلید حضرت آیت الله العظمی بروجردی

63 سال پیش در چنین روزی سیزدهم شوال سال 1380 هجری قمری:

مرجع بزرگ تقلید حضرت آیت ‌الله العظمی سید حسین بروجردی درگذشت. مرجع بزرگ شیعه ، آیت‌ الله العظمی سید حسین طباطبایى بروجردی در سال 1292 قمری در بروجرد متولد شد . وی فقیه بزرگوار و عالم وارسته‌ ای بود که زندگی خود را در راه پربار ساختن مکتب فقهی اهل‌ بیت عصمت و طهارت(ع) سپری کرد  دراصول و رجال از شاگردان حاج سیدمحمد شفیع جابلقی بود و ضمن آشنایى با تاریخ فقه، حدیث و تفسیر را از سیدجعفر کشفی دارابی فرا گرفت . آیت الله بروجردی به حدیث و رجالِ حدیث، تسلط کامل داشت. وی در 28 سالگی راهی نجف اشرف شد و در مدت هشت‌ سال از محضر عالمانی ‌چون آخوند ملامحمد کاظم خراسانی، شیخ‌ الشریعه‌ اصفهانی و علامه سیدمحمد کاظم یزدی ، بهره برد و به مقامی عالی در علم دست یافت. ایشان پس از آن ساکن بروجرد شد ولی به درخواست علما و فضلای قم ، در سال 1363 ق به این شهر رفت و زعامت حوزه  علمیه را برعهده گرفت. این عالم برجسته شاگردان فاضلی را پرورش داد که حضرات آیات مرتضی مطهری، سیدمحمد حسینی بهشتی، جعفر سبحانی، محمدفاضل لنکرانی و ناصر مکارم شیرازی از آن جمله‌ اند. در زمان این شخصیت، در اقصی نقاط جهان و ایران بناها ومساجد عظیمی بنا شد. از جمله مسجد اعظم قم و مسجد بزرگ بندر هامبورگ در آلمان را می‌ توان نام برد. تألیفات او عبارتند از: جامع احادیث شیعه، تعلیقه بر اسفار، طبقات رجال، رساله‌ ای در منطق، حاشیه بر کفایةالاصول، حاشیه بر کفایه‌ ی شیخ طوسی.

 

 

تیراندازی به دانشجویان در آمریکا

53 سال پیش در چنین روزی برابر با چهارم ماه می 1970:

درجریان تظاهرات ضد ادامه جنگ ویتنام، در دانشگاه دولتی کنت (Kent) واقع در ایالت اُهایوُ آمریکا، چهار دانشجو بر اثر تیراندازی گارد ملی کشته و گروهی نیز مجروح شدند. از سال 1969 و افشاء ماجرای روستای مای لای (کشتار غیر نظامیان ویتنامی) و در بهار 1970 پس از انتشار اخبار گسترش جنگ ویتنام به کامبوج، در آمریکا و بویژه در میان جوانان مخالفت با ادامه این جنگ گسترش یافته بود. نگرانی از احضار جوانان از طریق قرعه کشی برای اعزام به جبهه هم وجود داشت. تظاهرات دانشجویان دانشگاه کنت عمدتا به این خاطر بود که همان هفته نیروهای آمریکایی مستقر در ویتنام جنوبی به نام تعقیب ویت کنگ وارد کامبوج شده بودند و بیم گسترش جنگ و طولانی شدن آن می رفت. در تیراندازی گارد ملی در دانشگاه کنت که 13 ثانیه طول کشیده بود و 67 گلوله شلیک شده بود 4 دانشجو کشته و 9 تن دیگر مجروح شدند.

 

 

درگذشت مارشال تیتو، رهبر یوگسلاوی و از بنیانگذاران جنبش عدم تعهد

43 سال پیش در چنین روزی چهارم مه سال 1980 میلادی:

مارشال "ژوزف تیتو" رهبر یوگسلاوی و یکی از بنیان‌‌گذاران جنبش عدم تعهد درگذشت. تیتو در جریان جنگ جهانی اول در سال 1915میلادی در جبهه جنگ علیه روسیه دستیگر شد و پس از آزادی، همراه کمونیست‌‌ها بر ضد حکومت تزاری جنگید. وی مدتی در حزب کمونیست یوگسلاوی نیز نقش فعالی داشت و به این جرم به 6 سال زندان محکوم شد. تیتو پس از حمله آلمان به یوگسلاوی در جریان جنگ جهانی دوم، اقدام به تشکیل جبهه آزادی بخش ملی نمود. وی در 1944میلادی با بهره‌‌گیری از 200 هزار چریک تحت فرماندهی خود و حمایت نیروهای شوروی سابق، موفق به شکست ارتش نازی در یوگسلاوی گردید. تیتو در سال 1953 به ریاست جمهوری، ریاست شورای اجرایى فدرال و فرماندهی عالی نیروهای مسلح برگزیده شد و در سال 1974میلادی نیز رئیس جمهور مادام العمر گردید. او همواره در سیاست خارجی خود برخلاف مسیر سایر کشورهای اروپای شرقی، استقلال از شوروی سابق را حفظ کرد و به همین سبب از جرگه احزاب کمونیست جهان اخراج شد. مارشال ژوزف تیتو سرانجام در چهارم مه 1980میلادی در سن 88 سالگی به دنبال یک بیماری طولانی و پس از 35 سال حاکمیت مطلق بر یوگسلاوی درگذشت.

 

 

سقوط حکومت کمونیستی ببرک کارمل

37 سال پیش در چنین روزی، چهارم می 1986 میلادی:

 دولت "ببرک کارمل" (Babrak Karmal)رئیس جمهور کمونیست افغانستان سقوط کرد.بَبْرَک کارمِل  در سال 1929میلادی متولد شد و از جوانی وارد فعالیت‌‌های سیاسی شد و با گرایش به کمونیسم، به دلیل فعالیت‌‌های کمونیستی و مبارزات مخفی علیه رژیم پادشاهی ظاهر شاه، در دهه 1950میلادی به مدت پنج سال را در زندان به سر برد. با این حال وی از سال 1956میلادی به مدت 17 سال در مجلس افغانستان موسوم به لویه جرگه عضویت داشت کارمل در زمان حکومت دولت نورمحمد ترکی به سفارت در برخی کشورهای بلوک شرق فرستاده شد اما با کودتای دیگری به فرماندهی حفیظ الله امین، از بازگشت به افغانستان خودداری کرد. ولی چون روس‌‌ها به حفیظ الله امین، که درصدد نزدیکی به امریکا و ایجاد تعادلی در روابط افغانستان با شرق و غرب بود، بدگمان شدند، موجبات سرنگونی او را فراهم آوردند و طی کودتای 27 دسامبر 1979میلادی ببرک کارمل را به جای حفیظ اللَّه امین بر اریکه قدرت نشاندند. آغاز حکومت کارمل در افغانستان با اشغال نظامی این کشور توسط قوای ارتش سرخ شوروی همراه بود. اما این اشغال‌گری با مقاومت مجاهدان افغانی روبرو شد. نبردهای سنگین مجاهدان افغان تا هشت سال ادامه یافت و در این زمان دولت شوروی درصدد تغییر سیاست خود در افغانستان برآمد. از این رو در نخستین گام در راه این تغییر سیاست، ببرک کارمل را در چهارم مه 1986میلادی از ریاست جمهوری برکنار کرد و قدرت را به ژنرال نجیب‌‌اللَّه رئیس پلیس مخفی افغانستان سپرد. کارمل در طول هفت سال حکومت خود، بیشترین تلاش را در صحنه تبلیغات داخلی و بین‌‌المللی برای موجه جلوه دادن حضور نظامی شوروی سابق در افغانستان کرد. کارمل در اوایل دهه 1990میلادی درگذشت.

 

 

سقوط هواپیمای حامل بن یحیی، وزیر خارجه الجزایر توسط رژیم بعث عراق

42 سال پیش در چنین روزی 14 اردیبهشت سال 1360 شمسی:

هواپیمای حامل "بن یحیی" وزیر امور خارجه الجزایر پس از دیداری از ایران توسط هواپیماهای جنگنده رژیم بعثی عراق سرنگون شد. در پی این حادثه نماینده ویژه رییس جمهور اسلامی ایران و چندین هیئت برای بررسی چگونگی حادثه به محل اعزام شدند. مسؤولان ایرانی اعلام کردند که بر اساس اسناد به دست آمده، هواپیماهای عراقی در تعقیب هواپیمای الجزایری بودند. حمله هواپیماهای عراقی به هواپیمای حامل وزیر امور خارجه الجزایر، باعث لکه‌ دار شدن چهره عراق نزد جهانیان، به ویژه دولت‌ های عرب منطقه گردید.

 

 

درگذشت آیت الله قزوینی، دانشمند بزرگ مسلمان

29 سال پیش در چنین روزی 14 اردیبهشت سال 1373 شمسی:

دانشمند بزرگ مسلمان آیت ‌اللَّه "سید امیر محمدکاظمی قزوینی" درگذشت. آیت‌ اللَّه سیدامیرمحمد کاظمی قزوینی در سال 1296ش (1335 ق) در کویت در بیت علم و تقوا به دنیا آمد. وی در هشت سالگی به همراه پدر دانشمندش به بصره رفت و به تحصیل علوم ادبی و متون فقهی پرداخت. در 18 سالگی، به شوق فراگیری دانش اهل بیت(ع) به شهر نجف روی آورد. ایشان پس از فوت پدر، به بصره بازگشت و به تبلیغ مذهب اهل‌ بیت(علیه السلام) از طریق تدریس، تالیف، امامت جماعت، وعظ و ارشاد مردم و مناظره با منحرفان پرداخت. اثرات تبلیغی این فقیه بزرگوار به جایی رسید که دشمنان و مخالفانش در حزب بعث عراق، قصد کشتن ایشان و به آتش زدن خانه‌ اش را داشتند که او به ناچار در سال 1350ش به کویت هجرت کرد. از این عالم مجاهد بیش از چهل اثر ارزشمند برجای مانده است. آیت‌ اللَّه قزوینی سرانجام در چهاردهم اردیبهشت 1373ش برابر با بیست و سوم ذی‌قعده 1414ق در 77 سالگی رحلت کرد و در قم در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.