تقویم تاریخ، از روز بزرگداشت شیخ کلینی تا پایان اشغال ایران توسط شوروری

 روز بزرگداشت شیخ کلینی، دانشمند برجسته جهان اسلام 

19 ادردیبهشت در تقویم ایرانی، روز بزرگداشت دانشمند برجسته جهان اسلام، شیخ کلینی است.

شیخ ابوجعفر محمّد بن یعقوب بن اسحاق رازی معروف به کُلِـینی، در سال ۲۵۸ هجری قمری در روستای کلین، از توابع شهر ری و در عصر امام حسن عسکری (ع) متولد گشت. ایشان با چهار سفیر و نماینده خاص حضرت امام زمان (ع) غائب از انظار که در طول غیبت کوتاه آن حضرت رابط بین شیعیان و امام زمان بودند ، هم عصر بود. عموم طبقات مردم او را به راستی گفتار و درستی کردار و احاطه کامل بر احادیث و اخبار می ستودند.به طوری که نوشته اند شیعه و سنی در اخذ فتوی به وی مراجعه می کردند، و در این خصوص مورد وثوق و اعتماد هر دو فرقه بود. به همین جهت ملقب به (ثقة الاسلام) گشت. او نخستین دانشمند اسلامی است که به این لقب خوانده شده است. ثقه الاسلام کلینی صاحب کتاب الکافی -یکی از کتب اربعه- و مشهورترین فقیه و محدث شیعه است. شیخ کلینی پس از عمری تلاش و کوشش و تالیف و تصنیف و رواج و رونق مکتب خرد پسند اهل بیت عصمت و طهارت، سرانجام در سال ۳۲۸ یا ۳۲۹ که مصادف با مبدا غیبت کبرای امام زمان (ع) بود در شهر بغداد چشم از جهان فانی بست. آرامگاه ایشان امروز در ناحیه شرقی نهر دجله کنار جسر (پل) قدیم بغداد قرار دارد که زیارتگاه مسلمانان می باشد.

 

 

تولد امریکو وسپوس، کاشف و دریانورد ایتالیایی|

572 سال پیش در چنین روزی برابر با 9 ماه می 1451 میلادی:

امریکو وسپوس(Amerigo Vespucci)، کاشف و دریانورد معروف ایتالیایی در شهر فلورانس ‌متولد شد. وسپوس، به ‏سبب علاقه‏ بسیار به حرفه دریانوردی، به شغل ملوانی روی آورد و به درجه‏ ناخدایى رسید . او در سفر دوم کریستفْ کلمب ، کاشف بزرگ هم‌‏وطنش حضور داشت و نقاطی از امریکا را کشف کرد. عقیده کاشفان اولیه امریکا این بود که این سرزمین در ادامه شرق آسیا واقع است ، ولی وسپوس در سفرهای بعدی خود به این واقعیت دست یافت که سرزمین مکشوفه جدید، ارتباطی با خاک آسیا ندارد. وی هم‏چنین مصبّ و محل ریزش آب رودخانه آمازون به اقیانوس اطلس را کشف کرد. وسپوس چهار بار به سرزمین ناشناخته ‏ای که تا آن زمان نامی نداشت و بعدها با الهام از نام او، امریکا خوانده شد، سفر کرد. از این رو عده‌‏ای وسپوس را کاشف واقعی امریکا می‏‌دانند. نام آمریکا را، مارتین والدسیمولر آلمانی بر قاره غربی گذاشت. وسپوس در 20 ژوئیه 1512میلادی در 61 سالگی درگذشت.

 

 

پایان بنای ساختمان تاج محل 

370 سال پیش در چنین روزی، نهم می سال 1653 میلادی:

بنای ساختمان «تاج محل» که یکی از زیباترین ساختمانهای جهان و از عالیترین نمونه های معماری اسلامی در هند به شمار می رود، پس از 22 سال به پایان رسید. بنای تاج محل پس از فوت همسر شاه جهان، پادشاه هند در ایالت آگرای این کشور آغاز شد. نمای بیرونی تاج محل با نقش های الوان مزین شده است و کتیبه هایی نیز به خط عربی دارد که آیات قرآنی برآنها نقش بسته است. در این بنا همچنین دو ضریح یکپارچه از مرمر سفید قرار دارد که اجساد ملکه نورجهان و شاه جهان در زیر آن دفن شده است. شایان ذکر است که برای احداث بنای تاج محل، شورایی از بهترین معماران تشکیل و سرانجام طرح استاد عیسی اصفهانی از معماران برجسته ایرانی انتخاب شد و او یکی از جالب ترین آثار معماری اسلامی هند را بنا کرد.

 

 

درگذشت فون شیلز، نویسنده و شاعر مشهور آلمانی 

218 سال پیش در چنین روزی، نهم می سال 1805 میلادی:

"یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر" (Johann Christoph Friedrich von Schiller )نویسنده و شاعر معروف آلمانی درگذشت. شیلر از کودکی عشق سرشاری به نویسندگی و شعر داشت. او بعدها با گوته، شاعر و نویسنده بزرگ آلمانی آشنا شد. شیلر مانند گوته، سبکی نو در ادبیات آلمان پدید آورد و یکی از فصول درخشان ادبیات قرن نوزدهم آلمان به او تعلق دارد. نخستین اثر شیلر، درام «راهزنان» نام دارد که از معروفترین نمایشنامه های ضداستبدادی او محسوب می شود. او بعد از انتشار این نمایشنامه، از نویسندگی منع شد. از دیگر آثار شیلر می توان به کتب «تاریخ انحطاط هلند»، «تاریخ جنگ سی ساله»، «ماری استوارت» و «ویلهلم تل» اشاره کرد. شیلر به همراه گوته، دو نابغه شعر و ادب و دو نویسنده کلاسیک آلمانند و شیللر را شاعر ملی آلمان نیز خوانده‌‏اند.

 

 

تولد میرزا حسین نوری، عالم و فقیه مشهور 

190 سال پیش درچنین روزی، هیجدهم شوال سال 1254 هجری قمری:

میرزا «حسین نوری» عالم و فقیه مشهور مسلمان در شهر نور، از شهرهای شمالی ایران متولد شد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، تلاش خود را بر کسب حدیث و جمع آوری آن متمرکز کرد و به تدریج یکی از محدثین توانای اسلام شد و از آن پس به تألیف کتب ارزشمند پرداخت. ازجمله آثار او می توان به کتب «اخبار حفظ القرآن»، «شاخه طوبی» و «رساله ای در تاریخ ولادت پیشوایان بزرگ اسلام» اشاره کرد.

 

 

امضای قرارداد سایکس پیکو میان انگلیس و فرانسه 

107سال پیش درچنین روزی، نهم می سال 1916 میلادی:

قرارداد تاریخی «سایکس پیکو» (Sykes - Picot) یا موافقتنامه آسیای صغیر بین نمایندگان انگلیس و فرانسه و روسیه به امضا رسید. البته روسیه به علت وقوع انقلاب بلشویکی از این پیمان خارج شد. به موجب قرارداد سایکس - پیکو، دولت های انگلیس و فرانسه، کشورهای عربی را که جزو قلمرو عثمانی بود، میان خود تقسیم کردند. به این ترتیب عراق و اردن تحت کنترل انگلیس / و سوریه و لبنان زیر سلطه فرانسه درآمدند. اشغال فلسطین توسط انگلیس به موجب قرارداد سایکس ـ پیکو ، زمینه را برای تشکیل رژیم صهیونیستی در این سرزمین فراهم کرد.

 

 

درگذشت آیت الله سید عبدالحسین لاری، عالم مجاهد و روحانی مبارز

99 سال پیش در چنین روزی برابر با نوزدهم اردیبهشت 1303 هجری شمسی:

عالم مجاهد و روحانی مبارز آیت اللّه «سید عبدالحسین لاری» درگذشت.سیدعبدالحسین لارى در سال 1226ش(1264 ه.ق) در لار به دنیا آمد. وى بعد از اتمام دوره مقدماتى و سطح، راهى نجف اشرف گردید و در درس میرزاى بزرگ شیرازى حاضر شد. آیت اللّه لارى به دستور میرزاى شیرازى جهت هدایت و رهبرى مردم خطه فارس به لارستان رفت. ایشان در اولین گام، حوزه علمیه لار را تاسیس نمود و به نشر احکام اسلامى همت گماشت. ضبط و ثبت اموال حاکم دست نشانده، احداث کارخانه اسلحه سازى، آموزش نیروهاى نظامى و امتناع از پرداخت مالیات به دولت مرکزى، گام هاى مهمى بود که به رهبرى ایشان جهت ایجاد ملت اسلام برداشته شد. همچنین قیام وى در حمایت از مشروطه خواهان شیراز و رویارویى با نیروهاى دولتى و همکارى با دلیران تنگستان در مقابله با متجاوزان انگلیسى از جمله فعالیت هاى این مجتهد جهادگر در راه استقلال مردم و اعاده شرافت اسلامى مى باشد. در کنار فعالیت هاى سیاسى، از آیت اللّه لارى حدود چهل اثر فقهى، کلامى، فقهى ـ سیاسى، اصولى و... به یادگار مانده است. این عالم مجاهد سرانجام در 19 اردیبهشت 1303 ش برابر با چهارم شوال 1342 ق در 86 سالگى درگذشت و در شهرستان جَهرم در محلى که هم اکنون به «مقبره آقا» معروف است به خاک سپرده شد.

 

 

لغو امتیاز کاپیتولاسیون توسط مجلس شورای ملی ایران

96 سال پیش در چنین روزی برابر با نوزدهم اردیبهشت 1306 هجری شمسی:

امتیاز استعماری «کاپیتولاسیون» توسط مجلس شورای ملی ایران لغو شد. مفهوم عام حقوقى کاپیتولاسیون، عبارت از نظام قضاوت کنسولى و برخى امتیازات و مصونیت هاى قضایى است که به موجب آن ، اتباع یک کشور در صورت ارتکاب جرم در کشور مورد نظر ، از شمول قوانین جزایى و مدنى در قلمرو کشور میزبان مستثنى مى شدند. حق کاپیتولاسیون در ایران، اولین بار در معاهده ترکمنچاى در سال 1206ش در زمان فتحعلى شاه قاجار به روسیه داده شد و بعدها بسیارى از دولت هاى دیگر نیز صاحب این امتیاز شدند و قضاوت کنسولى خود را بر دستگاه سیاسى و قضایى ایران تحمیل کردند. در سال 1297 ش، لایحه اى به تصویب رسید که به موجب آن حق کاپیتولاسیون روس ها در ایران که تحت فشار و تهدید و تطمیع ، برخلاف مصالح ملت ایران بود با استناد به قانون اساسى لغو شد. پس از لغو قرارداد کاپیتولاسیون بین ایران و روسیه ، قراردادهاى مشابه با کشورهاى دیگر نیز ملغى شد اما کشورهاى غربى همچنان به این امتیاز پایبند بودند تا این که مجلس شوراى ملى در چنین روزى در نوزدهم اردیبهشت 1306ش، الغای کاپیتولاسیون را اعلام کرد و به همه دولت هایى که از حق کاپیتولاسیون استفاده مى کردند یک سال وقت داد که در قراردادهاى خود تجدید نظر و این امتیاز را لغو کنند. این قانون ننگین، یک بار دیگر در سال 1343 ش مطرح شد و به تصویب رسید که به سبب اعتراض امام خمینى (ره) به آن، آن حضرت را به ترکیه تبعید کردند. در نهایت کاپیتولاسیون پس از پیروزى انقلاب اسلامى ایران براى همیشه در این کشور لغو شد.

 

 

پایان اشغال ایران توسط نیروهای شوروی

77 سال پیش در چنین روزی برابر با نوزدهم اردیبهشت 1325 هجری شمسی:

تخلیه کامل ایران از نیروهای شوروی سابق پس از پایان جنگ جهانی دوم تحقق پذیرفت. پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایران به شورای امنیت شکایت کرد که روسیه بر خلاف پیمان سه جانبه ، ایران را تخلیه نکرده است و در امور داخلی آن دخالت می کند. شوروی انتظار این شکایت را نداشت و درخواست تاخیر در رسیدگی را مطرح کرد، اما نمایندگان ایران، انگلستان و آمریکا با تعویق جلسه شورای امنیت درباره تصمیم در این موضوع مخالف بودند. شوروی نمی ‏خواست موضوع ایران، جنجالی بین‏‌المللی علیه آن کشور باشد، بنابراین سفیر شوروی در ایران کوشش زیادی برای توافق با مقامات ایرانی انجام داد. در نهایت موافقت نامه‌‏ای در مورد تخلیه ایران، نفت شمال و آذربایجان به امضای طرفین رسید، تا این که در روز نوزده اردیبهشت سال 1325 شمسی، تخلیه کامل ایران انجام گرفت.

 

 

قطعنامه 612 شورای امنیت در محکومیت استفاده از سلاح های شیمی توسط صدام 

35 سال پیش در چنین روزی برابر یا نوزدهم اردیبهشت 1367 هجری شمسی:

پنجاه روز پس از فاجعه حلبچه، قطعنامه 612 شورای امنیت در مورد استفاده رژیم عراق از سلاح‌‏های شیمیایی در جنگ تحمیلی علیه ایران ، صادر شد. با شکایت ایران علیه عراق مبنی بر بمباران شیمیایی مردم ایرن توسط رژیم صدام ، کارشناسان سازمان ملل پس از بازدید از مناطق دو طرف، گزارش خود را مبنی بر استفاده از سلاح‏‌های شیمیایی علیه نظامیان و غیر نظامیان ایرانی و همچنین نظامیان عراقی به دبیر کل تسلیم کرد. دبیرکل، این گزارش را به ضمیمه نامه‌‏ای، به شورای امنیت تقدیم نمود که در نتیجه، قطعنامه 612 صادر شد. در این قطعنامه بدون آن که از کشوری خاص به عنوان استفاده کننده سلاح‏‌های شیمیایی یاد شود ، به کار گیری این سلاح‌‏ها محکوم شد . همچنین در این قطعنامه از تمامی کشورها درخواست شد که با رعایت تعهدات بی‏طرفی، از صدور عوامل شیمیایی به طرف‏‌های مخاصمه خودداری کنند.

 

 

حمله ارمنستان به خاک آذربایجان 

31 سال پیش، در روز نهم می سال 1992 میلادی:

ارتش ارمنستان حمله خود را به خاک جمهوری آذربایجان آغاز کرد. پس از فروپاشی شوروی و استقلال جمهوری‏‌های جدید آن، ارمنستان در صدد الحاق منطقه قره‌‏باغ جمهوری آذربایجان به خاک خود برآمد. این حمله که به جنگ اول قره باغ معروف شد، نیز باهدف تضعیف جمهوری آذربایجان و تحکیم موقعیت استقلال طلبان قره باغ انجام شد. نظامیان ارمنستان در جریان تجاوز به جمهوری آذربایجان، حدود 20 درصد از خاک این کشور، بخصوص مناطق استراتژیک شوشا و لاچین را که خاک ارمنستان را به قره باغ متصل می کند، اشغال کردند. باوجود برقراری آتش بس میان دو کشور از سال 1993میلادی، مشکل دیرینه قره باغ، هنوز به طور کامل حل نشده است. درگیری نظامی سال 2020 دو کشور نیز در ادامه این اختلافات رخ داد.