تقویم تاریخ؛ ازدرگذشت یعقوب لیث صفاری تا تصویب نماد جمهوری اسلامی

درگذشت یعقوب لیث صفاری، بنیانگذار سلسله صفاریان در ایران

1179 سال پیش بنا به روایات متواتر تاریخی در چنین روزی، نوزدهم شوال سال 265 هجری قمری:

«یعقوب لیث صفاری»، بنیانگذار سلسله صفاریان در ایران، در جندی شاپور ـ از شهرهای ایران قدیم ـ درگذشت. خصلت های جوانمردانه یعقوب لیث ، باعث جذب مردم به سوی وی شد و مدتی بعد، مردم سیستان ـ در جنوب شرقی ایران - او را به امیری برگزیدند. یعقوب لیث پس از چندی قدرت یافت و با کمک هوادارانش چندین شهر ایران را تصرف کرد و دولتی منسجم و یکپارچه در ناحیه سیستان ایجاد کرد. یعقوب لیث در سال 261 هجری قمری با سپاهی عظیم عازم فتح بغداد ، پایتخت حاکمان عباسی شد ولی از قوای عباسی شکست خورد و عقب نشینی کرد . بعد از این شکست، یعقوب لیث در حال تجهیز قوا برای حمله ای دیگر به بغداد بود که بیمار شد و پس از چندی درگذشت.

 

 

درگذشت ابن منده، مورخ مشهور مسلمان

1010 سال پیش بنا بر اقوال تاریخی، در چنین روزی، نوزدهم شوال سال 434 هجری قمری:

«ابو زکریا یحیی بن عبدالوهاب» مشهور به «ابن منده» (Ebn-e Mandeh)، محدث، فقیه و مورخ ایرانی تبار، متولد شد. وی آخرین فرد از خاندان ابن منده بود و پس از کسب علوم متداول از دانشمندان هر دیار و کسب مهارت در این علوم، به تدریس و تالیف پرداخت. از این مورخ و محدث مسلمان آثار زیادی برجای مانده است که از میان آنها می توان به کتاب «زندگی نامه طبرانی» اشاره کرد. ابن منده در ذی‌حجّه‎‌ سال 512 ق در 78 سالگی در اصفهان وفات یافت و در همان شهر به خاک سپرده شد.

 

 

تولد گاسپار مونژ، مخترع هندسه ترسیمی

277 سال پیش در چنین روز دهم مه سال 1746 میلادی:

"گاسپار مونژ" (Gaspard Monge)دانشمند فرانسوی و مخترع هندسه ترسیمی متولد شد . او پسر یک کاسب دوره‌ گرد بود و خود نیز تا شانزده سالگی به کار اشتغال داشت ، اما پس از مدتی به تحصیل روی آورد . مونژ به مطالعه بعضی از شاخه‌ های هندسه ، جانی دوباره بخشید و کار وی نقطه شروع شکوفایى فوق ‌العاده این رشته در قرن نوزدهم بود. وی علاوه بر ریاضی ، در علم شیمی نیز مهارت داشت و از راه تهیه باروت و مواد منفجره ، کمک زیادی به انقلابیون فرانسه در جریان انقلاب آن کشور کرد . مونْژْ هم‌چنین مدرسه پلی تکنیک پاریس را برای پرورش علمی و فنی جوانان تأسیس کرد و با مطالعات و کار علمی دقیق ، موفق به ابداع هندسه ترسیمی شد . هندسه ترسیمی ، روشی از ترسیم و حل کردن مسائل سه بُعدی است که به وسیله خطوط و نقطه هایی در یک سطح دو بعدی  کشیده می‌ شود. وی هم‌چنین از یاران و دوستان نزدیک ناپلئون بُناپارت بود و در برخی جنگ‌ها ، او را همراهی می‌ کرد . با تبعید ناپلئون، مونژ به عنوان مخترع هندسه ترسیمی و نیز مؤسس مدرسه پلی تکنیک ، تمام عناوین خود را از دست داد و پس از اخراج از آکادمی فرانسه ، تحت تعقیب دولت وقت قرار گرفت. گاسپار مونژ در 28 ژوئیه 1818م در 72 سالگی جان سپرد. گاسپار مونژ با اختراع هندسه ترسیمی که بدون آن، ساخت ماشین‌ های مدرن و عمارات عظیم میسر نبود ، میراث بزرگی از خود به جای گذاشت.

 

 

تولد فرانسوا ماری رائول، شیمیدان فرانسوی

194 سال پیش در چنین روزی دهم می سال 1829 میلادی:

فرآنسوآ ماری رائول، (François-Marie Raoult)شیمیدان فرانسوی متولد شد. او پس ازاخذ درجه دکترا ازدانشگاه پاریس تحقیقات علمی خود را گسترش داد و سرانجام از بنیانگذاران جدید علوم شیمی و فیزیک شد. رائول درزمینه کاهش نقطه انجماد و افزایش نقطه جوش ، نظریه ای ارائه داد که به نام خود او ثبت شده است. ازقوانین رائول برای تعیین تقریبی جرم ملکولی عناصرهم استفاده می شود.

 

 

ورود مورگان شوستر ، مستشار مالی آمریکایی به ایران 

112 سال پیش در چنین روزی بیستم اردیبهشت سال 1290 هجری شمسی:

هیأت مستشاری در امور مالی به سرپرستی "مورگان شوستر" (Morgan Shuster) آمریکایی برای اصلاح امور مالی ایران وارد تهران شد. به دنبال موافقت مجلس با استخدام مستشاران خارجی برای سامان دادن به اوضاع اقتصادی کشور ، دولت ایران در پی  قراردادی با آمریکا ، یک هیئت مستشار مالی را برای اصلاح امور مالی به ایران دعوت کرد و در این روز، هیاتی به ریاست مورگان شوستر وارد ایران شد. مجلس شورای ملی با اطمینان به حسن نیت شوستر و همراهانش ، به آنان درباره هر نوع فعالیت برای اصلاح امور مالی ایران، اختیار تام داد ، ولی این عمل ایران ، برای دولت روس بسیار گران آمد و روسها مصمم شدند کاری کنند که شوستر و معاونینش از کار برکنار شوند. از این رو به بهانه‌ های واهی به دولت ایران برای اخراج شوستر اولتیماتوم دادند که با مخالفت مجلس مواجه شد . در این حال قوای روس نیز به شهرهای آذربایجان به ویژه تبریز یورش بردند و به قتل و غارت پرداختند. این عمل، دولت ایران را به برکناری شوستر وادار کرد و فردی وابسته به روس‌ ها را به جای وی برگزید.

 

 

حمله آلمان به بلژیک هلند و لوگزامبورگ

83 سال پیش در چنین روزی دهم مه سال 1940 میلادی:

ارتش آلمان نازی به بلژیک، هلند و لوکزامبورگ حمله کرد. با گسترش دامنه جنگ جهانی دوم در اروپا، هیتلر نقشه اشغال نروژ را کشید و در آوریل 1940م برای این کار آماده شد ولی حضور ناوگان انگلیس در بنادر نروژ، این کار را با مشکل مواجه ساخت . نروژ تا اواخر آوریل با کمک ناوگان جنگی انگلیس در برابر آلمانی‌ ها مقاومت کرد ولی بروز مخالفت‌ های داخلی با ادامه جنگ و تشکیل یک حکومت طرفدار آلمان در نروژ، مقاومت نروژی‌ ها را درهم شکست و با خروج خانواده سلطنتی نروژ و اعضای دولت آن از کشور، نیروهای انگلیسی نیز در روزهای دوم و سوم مه 1940م بنادر نروژ را ترک کردند . بلافاصله پس از عقب‌ نشینی نیروهای انگلیسی از نروژ، هیتلر فرمان حمله در جبهه غرب را صادر کرد. در این نبردها، تاکتیک جنگی هیتلر به جای حمله مستقیم به خطوط دفاعی مستحکم فرانسه در طول مرزهای آلمان ، حمله به خاک فرانسه از طریق مرزهای بلژیک بود. به همین دلیل نیروهای آلمان در سحرگاه دهم ماه مه 1940م ، سه کشور کوچک بلژیک، هلند و لوکزامبورگ را مورد حمله قرار دادند. در این میان ، ارتش آلمان، خطوط دفاعی فرانسه را درهم شکست و در 13 مه آن سال وارد خاک فرانسه شد . این حملات زمینه سقوط پاریس و اشغال فرانسه را فراهم آورد و جنگ را شدت بخشید.

 

 

درگذشت آیت الله کوهستانی بهشهری

52 سال پیش در چنین روزی بیستم اردیبهشت 1350 هجری شمسی:

عالم ربانی آیت ‌اللَّه "محمد کوهستانی بهشهری" درگذشت. آیت‌ اللَّه کوهستانی بهشهری پس از تحصیل دروس مقدماتی در زادگاه خود، به نجف اشرف عزیمت کرد و در حلقه درس حضرات آیات ، میرزای نایینی و سید ابوالحسن اصفهانی جای گرفت. ایشان پس از اخذ درجه اجتهاد به زادگاه خود ( کوهستان ) بازگشت و به دور از هیاهوی شهر به تدریس و ارشاد مردم پرداخت. آیت ‌اللَّه کوهستانی در همان محل کوچک، چندین مدرسه بنا کرد و به تربیت طلاب علوم دینی پرداخت که شهید سید عبدالکریم هاشمی‌ نژاد از آن جمله‌ اند. این عالم ربانی  در 20 اردیبهشت 1350 ش برابر با 14 ربیع الاول 1391 ق بر اثر بیماری، دار فانی را وداع گفت.

 

اعلام موجودیت جبهه پولیساریو در جبهه غربی

48 سال پیش در چنین روزی دهم مه سال 1975 میلادی:

جبهه پولیساریو در صحرای غربی اعلام موجودیت کرد. جمهوری دموکراتیک عربی صحرا در شمال غربی افریقا از قرن پانزدهم مورد تهاجم استعمارگران پرتغالی قرار داشت. بعدها اسپانیا در این منطقه مسلط گردید و سال‌ ها آن را در استعمار خود داشت. در طی سال ‌های بعد، مبارزات ضد استعماری مردم صحرا، به فزونی گرایید و در سال 1973م گروهی از مبارزان با سابقه که تنها راه کسب آزادی و استقلال را قیام مسلحانه تشخیص داده بودند، جبهه خلق برای آزادی موسوم به پولیساریو را تأسیس نمودند. این جبهه با استقبال مردم صحرا مواجه شد و فعالیت‌ های آن علیه استعمار اسپانیا به سرعت گسترش یافت تا جایی که نیروهای اسپانیایی در سال 1975 م، صحرای غربی را ترک کردند. اما دولت اسپانیا اداره این سرزمین را به مراکش و موریتانی واگذار کرد. پس از چندی موریتانی از ادعای خود درباره صحرا چشم پوشید ولی این درگیری ‌ها با مراکش ادامه پیدا کرد. سرانجام دو طرف در سال 1991م با وساطت سازمان ملل عملیات نظامی را متوقف کردند و قرار شد که سرنوشت صحرای غربی را همه‌ پرسی مردمی تعیین کند که این رفراندوم به دلایلی صورت نگرفت. با این حال کشورهای زیادی جبهه پولیساریو را به عنوان نماینده صحرا می‌ شناسند.

 

 

تصویب ارم نهایی جمهوری اسلامی ایران

43 سال پیش در چنین روزی، 20 اردیبهشت 1359 شمسی: 

آرم نهایی جمهوری اسلامی ایران توسط امام خمینی تصویب شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قرار بر این شد آرمی به عنوان نماد و نشان جمهوری اسلامی ایران معرفی شود که بیانگر روح دین‌خواهی و اسلام طلبی ملت مسلمان ایران باشد. از این رو پس از فراخوان شورای انقلاب برای تهیه این آرم، طرح‌های متعددی به این شورا رسید که سرانجام از میان آنها یک طرح مورد پذیرش قرار گرفت. در نهایت با ارایه این آرم به رهبر کبیر انقلاب اسلامی، طرح مزبور به تصویب رسید. این آرم به صورت چهار هلال و یک ستون میانی و نشانگر کلمه مقدس "اللَّه" می ‌باشد و در عین حال کلمه مبارک "لا اله الا اللَّه" را نیز تشکیل می‌ دهد. در توضیح محتوای این شکل نمادین می‌توان گفت که ستون میانی یا شمشیر، نشانه اقتدار و قدرت؛ هلال نشان‌دهنده رشد، پنج جز اصلی نمایشگر اصول پنج‌گانه دین (مذهب تشیع)، و ترکیب متقارن بیانگر تعادل و میزان و عدالت می‌باشد. این آرم از آن پس در وسط رنگ سفید پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران و بر بالای عنوان تمام وزارتخانه‌ های کشور قرار گرفت.

 

 

درگذشت دکتر سید جواد مصطفوی، نویسنده و محقق ایرانی 

34 سال پیش در چنین روزی برابر با بیستم اردیبهشت 1368 هجری شمسی:

حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیدجواد مصطفوى، نویسنده و محقق و معاصر ایرانى درگذشت. سیدجواد مصطفوى در سال 1301 ش در خانواده اى روحانى و اهل علم در مشهد به دنیا آمد . پس از اتمام تحصیلات ابتدایى و متوسطه و اخذ دیپلم، وارد حوزه علمیه مشهد شد و از محضر استادانى چون ادیب نیشابورى، شیخ هاشم قزوینى، شیخ مجتبى قزوینى و سید احمد مدرس یزدى بهره گرفت. دکتر مصطفوى در 29 سالگى به تهران عزیمت کرد و ضمن حضور در درس خارج آیت اللّه سید احمد خوانسارى ، به تدریس پرداخت. دکتر سیدجواد مصطفوى با تحصیل و مطالعه در رشته هاى مختلف علوم دینى ، تبحرى خاص در این علوم یافت و آثار ارزشمندى به یادگار گذاشت که رابطه نهج البلاغه با قرآن ، کاشف الالفاظ نهج البلاغه و ترجمه و شرح اصول کافى در چهار جلد، از آن جمله اند. این پژوهشگر و مدرس فرزانه و محقق گرانقدر در بیستم اردیبهشت 1368 در 67 سالگى درگذشت.

 

 

درگذشت محمد غزالی از اندیشمندان معاصر مصری

28 سال پیش در چنین روزی برابر با نوزدهم شوال 1416 قمری:

 "محمد غزالی" از اندیشمندان معاصر مصری درگذشت. غزالی در سال 1334 هـجری قمری در یک خانواده ساده و متدین در روستای «نکلاالعنب» واقع در استان بحیره مصر، دیده به جهان گشود و بعدها به عنوان یکی از متفکرین بزرگ جهان اسلام معروف و مشهور شد. غزالی در ده سالگی حافظ کل قرآن بود و در سن 26 سالگی از دانشگاه الازهر مصر فارغ التحصیل شد . غزالى پس از آن در دانشکده اصول دین و مرکز بررسى هاى عربى و اسلامى دانشگاه الازهر مشغول تدریس و فعالیت علمى شد. غزالی معتقد به وحدت جامعه اسلامی بود. از دیدگاه او یکى از راه هاى برطرف شدن اختلاف ها و رسیدن به وحدت در دنیای اسلام، پیشرفت فرهنگى و علمى در میان جامعه مسلمانان است. به اعتقاد او عالمان دینى در این میان، وظیفه سنگینى برعهده دارند. به گفته غزالى اگرچه سیاستمداران و حاکمان کشورهاى اسلامى در بروز اختلاف یا ایجاد وحدت بین مسلمانان مى توانند تأثیر بسزایى داشته باشند، اما این کار پیش از آن که بر عهده پادشاهان باشد، بر عهده علماست.غزالى آثار متعددى از خود بر جاى گذاشته و از میان بیش از پنجاه اثر او، تعداد قابل توجهى به زبان فارسى و برخى به زبان انگلیسى و فرانسه ترجمه شده است. برخی از مهم ترین آثار او بدین قرار است: اخلاق اسلامى، ارزیابى میراث فکرى مسلمانان، تعامل روشمند با قرآن کریم، مبانى وحدت فکر فقهى و فرهنگى مسلمانان و ...سرانجام شیخ محمد غزالى پس از یک عمر زندگى پر برکت در راه اعتلاى اسلام، وحدت مسلمانان و مبارزه با استعمار، در حالى که براى سخنرانى در همایش اسلام و غرب به ریاض سفر کرده بود، در تاریخ 19 شوال 1416 برابر با 19/12/1374 در سن 79سالگى دچار سکته قلبى شد و پس از تشییع در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.