تقویم تاریخ؛ از جدا سازی بحرین از ایران تا روز جهانی زنان در ریاضیات

تولد فلورانس نایتینگل، بنیانگذار پرستاری مدرن

۲۰۳ سال پیش در چنین روزی ۱۲ مه سال ۱۸۲۰ میلادی " فلورانس نایتینگل" (Florence Nightingale)، بنیان گذار پرستاری مدرن در فلورانس متولد شد.

فلورانس نایتینگل مشهور به بانوی چراغ به دست، پرستار و ریاضیدان بزرگ انگلیسی و بنیانگذار حرفه پرستاری مدرن است. به نایتینگل، لقب بانوی چراغ به دست داده شد، زیرا او با تحمل بی خوابی در طول شب بر بالین بیماران حاضر می‌شد و ضمن درمان، به آن‌ها دلداری می‌داد. فلورانس به اتفاق ویلیام فار، یک پزشک نظامی و فردی نیکوکار، مدت ۲۰ سال برای بهبود وضعیت بیمارستان‌ها و نظام آموزشی پرستاران تلاش کردند. بیمارستان‌هایی که نایتینگل ساخت، مطابق استاندارد و الگوی بهداشتی بود و طبقات مختلف آن به بخش‌های ویژه‌ای مثل زنان و زایمان، روان، کودکان و جراحی اختصاص داشت. چند سال کار مداوم و سخت پس از جنگ، او را بسیار تضعیف کرد و در سال‌های آخرعمرش نابینا شد و در ۱۳ آگوست ۱۹۱۰ در لندن درگذشت.

 

 

تولد دروتی کرافوت هاجکین، کاشف ساختمان ویتامین

۱۱۳ سال پیش در چنین روزی ۱۲ مه سال ۱۹۱۰ " دروتی کرافوت هاجکین" (Dorothy Crowfoot Hodgkin)، بانوی دنیای شیمی و کاشف ساختمان ویتامین در قاهره متولد شد.

دروتی یکی از شیمیدان‌های بزرگ تاریخ به حساب می‌آید. وی برای تعیین ساختار مواد حائز اهمیت در زیست شیمی با استفاده از روش‌های اشعه ایکس، به شهرت جهانی رسید و در سال ۱۹۶۴ جایزه نوبل شیمی را از آن خود کرد. از ارزنده‌ترین کشفیات وی می‌توان به تعیین ساختمان مولکول انسولین، ویتامین B ۱۲ و پنی‌سیلین اشاره کرد. هاجکین در سال ۱۹۴۷ به عضویت فرهنگستان سلطنتی علوم درآمد و خدمات فراوانی از خود بر جای گذاشت. او به پاس فعالیت‌ها و کشفیاتش، موفق به دریافت مدال طلای لومونوسف از آکادمی علوم شوروی شد. دروتی کرافوت هاجکین در ۲۹ جولای ۱۹۹۴ در ۸۴ سالگی از دنیا رفت.

 

 

تقسیم برلین پس از جنگ جهانی دوم

۷۸ سال پیش در چنین روزی ۱۲ مه سال ۱۹۴۵ میلادی برلین پایتخت آلمان به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد.

بر اساس توافق هایى که پس از جنگ جهانی دوم میان چهار دولت اشغالگرآلمان امضا شد، آلمان میان این چهار دولت تقسیم شد و برلین پایتخت آلمان نیز با این که در منطقه اشغالی شوروی واقع بود، در اختیار چهار دولت شوروی، فرانسه، انگلستان و آمریکا قرار گرفت. پس از چندی، اتحاد جماهیر شوروی، برلین را محاصره کرد. هری ترومن، رئیس جمهور  وقت آمریکا تصمیم گرفت محاصره برلین را بشکند. در این میان، شورای امنیت ملی آمریکا با هدف مقابله با شوروی، دو گروه از بمب افکن‌های حامل بمب‌های هسته‌ای خود را به انگلستان اعزام کرد. آمریکا برای شکستن محاصره برلین، تا آستانه جنگ با شوروی پیش رفت. از دیگر پیامد‌های این بحران، تقسیم آلمان به دو کشور آلمان غربی و شرقی بود.

 

 

جدا شدن بحرین از ایران

۵۳ سال پیش در چنین روزی، برابر با ۲۲ اردیبهشت ۱۳۴۹ هجری شمسی بحرین با تأیید سازمان ملل متحد و صدور قطعنامه شماره ۲۷۸ از ایران جدا شد .

جزیره بحرین در خلیج فارس، قبل از ظهور اسلام، بخشی از قلمرو ایران بود و با تشکیل حکومت اسلامی، تحت کنترل خلفای مسلمان درآمد. بحرین از اوایل قرن هفتم هجری بار دیگر به ایران ضمیمه شد، اما پس از چندین بار جا به جایی قدرت در این جزیره، در آستانه جنگ جهانی اول، بحرین  تحت‌‏الحمایه انگلستان شد. با این حال، ایران همواره بر حاکمیت خود بر بحرین تأکید داشت و به انگلیس به خاطر اشغال بحرین اعتراض می‏‌کرد. در اوایل دهه ۱۳۴۰ شمسی، انگلیس به دلیل ناتوانی در اداره مستعمراتش، تصمیم به عقب‏‍‍ ‎نشینی از خلیج فارس گرفت. با توافق رژیم شاه، زمینه‏ برای یک نظرخواهی در بحرین زیر نظر سازمان ملل برای تعیین تکلیف این جزیره فراهم شد و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز نماینده‌ای به بحرین فرستاد. فرستاده سازمان ملل به بحرین، در مدت دو هفته از طریق گفتگو با سران قبایل و افراد صاحب نفوذ در این کشور، به این نتیجه رسید که بحرین مستقل شود. شورای امنیت سازمان ملل نیز با تأیید این نظر و صدور قطعنامه ۲۷۸ رأی به استقلال بحرین داد. بدین ترتیب حاکمیت چند قرنی ایران بر بحرین در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۴۹ (۱۹۷۰) پایان پذیرفت.

 

 

انفجار بمب در ناصرخسرو

۳۸ سال پیش در چنین روزی ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۶۴ هجری شمسی بمبی در خیابان ناصرخسرو تهران منفجر و منجر به شهادت و زخمی شدن ده‌ها نفر شد.

در ادامه بمب‏گذاری‌های منافقین و گروهک‏های ضد انقلاب برای تضعیف نظام اسلامی و ناامن جلوه دادن جامعه ایران، گروهگ منافقین این بار در خیابان ناصرخسرو که محلی پر رفت و آمد در مرکز تهران است، مرتکب اقدامی جنایتکارانه و بمب‏گذاری شدند. این بمب که از نوع زمانی و با قدرت تخریبی پنجاه پوند تی. ان. تی بود، باعث ویرانی و آتش‏ سوزی یک ساختمان دو طبقه و یک کارگاه تولیدی پوشاک شد. در این حادثه ۹ شهروند ایرانی به شهادت رسیدند و ۴۵ نفر مجروح شدند. این گونه جنایت‌های گروهک منافقین، ماهیت شعار‌های عوامفریبانه آنان را آشکار ساخت

 

 

روز جهانی زنان در ریاضیات

اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران، روز تولد مرحوم "مریم میرزاخانی"، ۱۲ ماه می (۲۲ اردیبهشت) را «روز زنان در ریاضیات» در جهان نامگذاری کرد.

مریم میرزاخانی، ریاضی‌دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد در ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۵۶ در تهران متولد شد و در سال ۲۰۱۴ به دلیل انجام تحقیقات در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز به عنوان بالاترین جایزه در ریاضیات شد. وی نخستین زن و نخستین ایرانی برنده مدال فیلدز بوده است.

زمینه تحقیقاتی وی مشتمل بر نظریه "تایشمولر"، هندسه "هذلولوی"، نظریه "ارگودیک" و هندسه "هم‌تافته" بوده است.

مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی جایزه نمره کامل شد.

وی نخستین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت و نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت. میرزاخانی سپس در سال ۱۹۹۹ کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن از برندگان مدال فیلدز گرفت.

وی به عنوان یکی از ۱۰ ذهن جوان برگزیده سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و به عنوان «ذهن برتر» در رشته ریاضیات تجلیل شد.

میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه «ستر» از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳، جایزه کلی و مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ است. وی از یازدهم شهریور ماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات بوده و پیش از آن نیز به عنوان استاد دانشگاه پرینستون مشغول به فعالیت بوده است.

وی در اسفندماه ۱۳۷۶ در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که در آن تیمی متشکل از میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی حضور داشتند، رتبه اول کشور را کسب کرد. اتوبوس حامل این تیم که از اهواز راهی تهران بود، به دره سقوط کرد و ۶ نفر از دانشجویان نخبه ریاضی دانشگاه صنعتی شریف شامل آرمان بهرامیان، رضا صادقی - برندهٔ دو مدال طلای المپیاد جهانی - علیرضا سایه‌بان، علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی دانشگاه تهران جان باختند و مریم میرزاخانی از جمله دانشجویان بازمانده از این سانحه بود.

این نابغه ریاضی ایران پس از چهار سال مبارزه با بیماری سرطان سینه در بیست‌وسوم تیر ماه ۱۳۹۶ دار فانی را وداع گفت.