تقویم تاریخ؛ از روز بزرگداشت شاهچراغ تا تشکیل شورای همکاری خلیج فارس

روز بزرگداشت شاهچراغ 

ششم ذی القعده برابر با شانزدهم خرداد 1401 ، پنجمین روز از دهه کرامت، روز بزرگداشت حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ علیه‌السلام فرزند بزرگوار امام موسی کاظم علیه السلام است. داستان خانواده امام رضا (ع) و شیراز بدین شرح است که احمد بن موسی علیه السلام به همراه برادرش سید میر محمد که آرامگاه او نیز در نزدیکی شاهچراغ است برای کمک رسانی به برادر خود، امام رضا (ع) راهی خراسان شده بودند اما وقتی خبر شهادت حضرت به گوش آن‌ها می‌رسد، تصمیم می‌گیرند مدتی را به‌طور مخفیانه در منزل یاران خود در شیراز به سر ببرند. مأمون، قاتل امام رضا و حاکم حکومت عباسی، از این ماجرا خبردار می‌شود و دستور می‌دهد که هردوی آن‌ها را به قتل برسانند. هر دو بزرگوار نیز در شیراز خاک‌سپاری می‌شوند.

روایت دیگر این است که شاهچراغ از مدینه برای دیدار امام رضا (ع) به سمت ایران آمدند منتها از راه فارس حرکت کردند و به این شهر که می‌رسند نماینده حکومت عباسی و نماینده مأمون که از حرکت ایشان و برادرانش باخبر شده بود، از شیراز اجازه حرکتشان به سمت خراسان را نمی‌دهند و یکی از علل این است که شاید مأمون وجود این بزرگواران در کنار یکدیگر را مانع فعالیت خود و تهدید جدی حکومتش می‌دانست، بنابراین در شهر شیراز نامه توقف قافله احمد بن موسی (ع) به حاکم شهر رسید و حاکم فارس هم از عبور آن‌ها ممانعت کرد، بنابراین درگیری بین احمد بن موسی (ع) و یارانشان جنگی رخ می‌دهد و این ماجرا باعث شهادت ایشان می‌شود.

روایت شده است:

تا زمان عضدالدوله دیلمی کسی از محل دفن احمد بن موسی اطلاعی نداشت و اطراف محل دفن ایشان خانه‌های کوچک محلی بود. در نزدیکی آرامگاه کنونی پیرزنی زندگی می‌کرد که متوجه شد در شب‌های جمعه نوری از بالای تپه نزدیک خانه بیرون می‌زند که نور چراغ نیست. چند وقتی این موضوع را پیگیری کرد تا اینکه تصمیم گرفت موضوع را به عضدالدوله اطلاع دهد. در ابتدا کسی حرف پیرزن را باور نکرد و اما امیر عضدالدوله خوابی می‌بیند که حرف پیرزن را تایید می‌کند. او نیز کنجکاو می‌شود تا ببیند ماجرا از چه قرار است! سرانجام متوجه محل دفن احمد بن موسی می‌شوند.

برای نام‌گذاری دو داستان وجود دارد:

پیرزن هنگامی که می‌خواست به عضدالدوله بگوید نور را مجدد دیده است می‌گوید: "شاه!! چراغ را ببین"

چون شاه شخصاً به دنبال نور می‌رود و مردم برای تکریم کار او منطقه را شاهچراغ می‌نامند.

 

 

تولد الکساندر پوشکین، شاعر بزرگ روسی

۲۲۳ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و ششم می ۱۷۹۹ میلادی «الکساندر پوشکین» (Alexander S. Pushkin) نویسنده و شاعر بزرگ روسیه در مسکو متولد شد.

پوشکین در طول عمر کوتاه ۳۸ ساله خود آثار ماندنی متعددی خلق کرد. وی در زمستان ۱۸۳۷ در دوئل با یک مهاجر فرانسوی بر سر مسائل خانوادگی، کشته شد. پوشکین یک اشراف زاده بود. او با سرودن چکامه «آزادی»، که تزار به تحریک نزدیکانش، آن را ضدیت با خود تلقی کرد و پوشکین در حالی که ۲۱ سال داشت به قفقاز شمالی تبعید شد. وی که با نوشته‌های خود فصل تازه‌ای را در ادبیات و حیات روشنفکران روسیه آغاز کرد، در دوران تبعید نیز به کار نوشتن ادامه داد و داستان «روسلان و لودمیلا» را منتشر کرد و سپس قصیده «زندانی قفقاز» و اشعار «باغچه سرا» را سرود. از پوشکین، رمان‌های بسیاری از جمله داستان «کولی‌ها»، «انقلاب پوگاچف» و «دختر جناب کاپیتان» به یادگار مانده است. وی درام‌های متعددی نیز نوشت از جمله «موزارت». کتاب‌های پوشکین در اواخر سده نوزدهم باعث چند قیام در روسیه ازجمله قیام کشاورزان شد. کشاورزان روس تحت تاثیر «قیام پوگاچف» نوشته پوشکین، دست به قیام سراسری زدند. آثار پوشکین به بیشتر زبان‌ها از جمله انگلیسی ترجمه شده است.

 

 

 کشف عامل بیماری مالاریا توسط آلفونس لاوران

۱۴۲ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و ششم ماه می ۱۸۸۰ میلادی عامل بیماری مالاریا توسط "آلفونس لاوران" پزشک فرانسوی کشف شد.

 

شارل لویى آلفونس لاوران، (Charles-Louis-Alphonse Laveran) پزشکی فرانسوی بود که پس از گرفتن دکترا، به خدمت ارتش درآمد و به الجزایر اعزام شد. وی در آنجا فرصت مناسبی داشت تا درمورد بیماری مالاریا که همه ساله در بسیاری از نقاط جهان، جان انسان‏‌های زیادی را می ‏گرفت، تحقیق و مطالعه کند. وی در ۲۶ مه ۱۸۸۰ میلادی موفق به کشف عامل بیماری مالاریا شد. لاوران پی برد که عامل بیماری‏زای مالاریا، از نوع باکتری نیست بلکه موجودی تک یاخته از سلسله آغازیان است. این موجودات انگلی، توسط پشه‏‌هایى موسوم به آنوفل وارد بدن و خون می‏‌شوند و بیماری را منتقل می‏‌کنند. پس از انتقال باکتری به بدن و تکثیر آنان، شخص در ابتدا دچار لرز می ‏شود و درنتیجه ترکیدن گویچه‌‏های سرخ پر انگل و پراکنده شدن انگل‌‏های درون آن در خون، بیماری مالاریا یا تب نو شکل می‏‌گیرد. برای نابودی این بیماری باید محل زندگی پشه آنوفل در باتلاق‌‏ها را خشک کرد و این پشه‌‏ها را به وسیله سم‏پاشی از بین برد. لاوران در سال‌‏های بعد نیز به مطالعه در باب بیماری‏‌های مناطق گرمسیری پرداخت و در سال ۱۹۰۷ میلادی به دلیل کشف عامل بیماری مالاریا، به دریاف جایزه نوبل نائل آمد.

 

 

اشغال تونس توسط فرانسه

۱۴۱ سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم می‌سال ۱۸۸۱ میلادی فرانسه، کشور تونس را تحت استعمار خود در آورد.

فرانسوی‌ها پیش از آن، از طریق فعالیت‌های اقتصادی و تجاری در سرزمین تونس نفوذ کرده بودند. تونس سال‌ها تحت الحمایه فرانسه بود، اما در دهه ۱۹۳۰ میلادی حرکت‌های استقلال طلبانه به رهبری «حبیب بورقیبه» شکل گرفت و در سال ۱۹۵۷ میلادی، رژیم سلطنتی برچیده و بورقیبه رئیس جمهوری تونس شد. بورقیبه پس از رسیدن به قدرت، تا سال ۱۹۸۷ میلادی، مستبدانه حکومت کرد و سرانجام توسط زین‌العابدین بن علی، افسر عالیرتبه پلیس، سرنگون شد. بن علی نیز با دیکتاتوری و اختناق، راه بورقیبه را ادامه داد تا آنکه با قیام مردم تونس در ژانویه سال ۲۰۱۱ سرنگون شد و به عربستان سعودی گریخت. تونس در شمال آفریقا بین لیبی و الجزایر در کرانه دریای مدیترانه واقع است و بیش از ۱۶۳ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.

 

 

 استقلال گرجستان

۱۰۴ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و ششم می ۱۹۱۸ میلادی کشور گرجستان اعلام استقلال کرد و بعد‌ها این روز تحت عنوان روز ملی این کشور نامگذاری شد.

گرجستان قبل از آنکه در سال ۶۵۴ م به تصرف مسلمانان درآید، مدت‏‌ها تحت سیطره ایران و روم بود. از قرن شانزدهم تا هجدهم میلادی نیز دولت‏‌های ایران و عثمانی بر سر حاکمیت آن درگیر بودند. سرانجام امپراتوری تزاری از اواخر قرن هجدهم در گرجستان نفوذ یافت و به تدریج آن را اشغال کرد. بعد از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ م، گرجستان در ۲۶ ماه مه ۱۹۱۸ م اعلام استقلال کرد و دو سال بعد توسط روسیه به رسمیت شناخته شد. گرجستان در سال ۱۹۲۱ م مورد حمله نیرو‌های شوروی قرار گرفت و در سال ۱۹۳۶ م به یکی از جمهوری ‏های این کشور تبدیل شد. با این حال احساسات ملی‏ گرایانه در گرجستان باعث شد مردم این کشور از تحولات شوروی در اواخر دهه ۱۹۸۰ م بهره ‏برداری کنند و سرانجام در ۹ آوریل ۱۹۹۱ به استقلال دست یابند. گرجستان در غرب آسیا و جنوب شرقی اروپا قرار دارد و در همسایگی روسیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه واقع شده است. مساحت گرجستان ۶۹/۷۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود ۵ میلیون نفر است. ۲۶ ماه مه، سال‏روز استقلال اول این کشور در سال ۱۹۱۸ م به عنوان روز ملی گرجستان به حساب می ‏آید

 

 

تشکیل شورای همکاری خلیج فارس

۴۱ سال پیش، در روز بیست و ششم می‌سال ۱۹۸۱ میلادی «شورای همکاری خلیج فارس» رسماً تشکیل شد.

 

این شورا شامل شش کشور جنوب خلیج فارس، یعنی عربستان، کویت، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عمان است. اهداف اعلام شده شورای همکاری خلیج فارس، همکاری‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی و حمایت متقابل در برابر تهدیدات خارجی است. با این حال به دلیل اتکای کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس به نیرو‌های بیگانه و شرکت نداشتن همه کشور‌های حاشیه خلیج فارس در شورای همکاری، این شورا نتوانسته است امنیتی پایدار براساس منافع جمعی کشور‌های حاشیه خلیج فارس در منطقه به وجود آورد. به علاوه، اعضای شورای همکاری خلیج فارس هنوز درمورد همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی، موفقیت قابل توجهی به دست نیاورده اند. اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس، سالی دو بار تشکیل می‌شود که یک اجلاس آن اصلی و دیگری، فرعی و مشورتی است. همچنین در طول سال، وزیران خارجه شورای همکاری خلیج فارس، در نشست‌هایی شرکت می‌کنند.