تقویم تاریخ؛ از قرارداد صلح بین فرانسه و الجزایر تا درگذشت جواهر لعل نهرو

درگذشت ابوالحسن لاعب، از محدثین مشهور مسلمان

 1005 سال پیش درچنین روزی، هفتم ذیقعده سال 439 هجری قمری:

«ابوالحسن لاعب»، از محدثین مشهور مسلمان درگذشت. این محدث مسلمان، حوزه درسی گسترده ای داشت و جمع کثیری از علمای عرب از دانش وی بهره می بردند و استماع حدیث می کردند. از جمله این علما ، خطیب بغدادی، دانشمند و مورخ معروف آن زمان است که در کلاس درس لاعب شرکت می جست و از دانش او استفاده می کرد. به همین دلیل در بسیاری از آثارش از استاد خود به نیکی یاد کرده است.

 

 

درگذشت ابن بصیص، خوشنویس معروف دمشقی

 728 سال پیش بنا بر اقوال تاریخی، در چنین روزی، هفتم ذیقعده سال 716 هجری قمری :

«ابن بصیص»، خوشنویس معروف دمشقی، درگذشت. او درسال 651 هجری قمری در دمشق متولد شد، مدت پنجاه سال به کار آموزش خط پرداخت و مردم دمشق ، از دانش و هنر او بهره فراوان بردند. وی شیوه های مختلف خط را بسیار زیبا می نوشت. این خوشنویس مسلمان، در سال های پیری، نسخه ای از قرآن مجید را با آب طلا به زیبایی نوشت . این نسخه وزین قرآن همراه با برخی آثار وی هنوز باقی است.

 

 

درگذشت لوچیا دلاروبیا، هنرمند برجسته ایتالیایی

540 سال پیش در چنین روزی 27 مه سال 1482 میلادی :

«لوچیا دلاروبیا» (Luca della Robbia)هنرمند برجسته ایتالیایی در سن 82 سالگی درگذشت. وی در جوانی به زرگری روی آورد اما پس از چندی به عنوان یک هنرمند و مجسمه‌ساز برجسته مطرح شد . در این زمان برخی آثار وی نشان‌گر استفاده او از نمونه‌های باستانی و هم‌چنین روحیه شاد و انسان‌دوست او است . «لوچیا دلاروبیا» قبل از آن موفق شده بود کاربرد لعاب سرب شیشه‌ای را کشف و اسلوب استفاده از لعاب‌های مختلف رنگی در مجسمه‌های سفالین را ابداع کند. این مسئله باعث محدود شدن آثار وی به کارهای تزئینی و معماری شد و در نتیجه مسیر کارهای وی به سوی سفارش‌های بزرگ و پر زرق و برق و تجملاتی سوق داده شد. با این حال از ارزش کار و آثار روبیا نکاست. از روبیا آثار فراوانی در بسیاری از شهرها و موزه‌های جهان وجود دارد ، کارگاه و هنر وی پس از مرگش در خاندانش ادامه یافت.

 

 

امضای قرارداد صلح میان فرانسه و الجزایر

186 سال پیش در چنین روزی ، بیست و هفتم می سال 1837 میلادی:

قرارداد صلح میان دولت فرانسه و امیر عبدالقادر الجزایری، سردار آزادیخواه الجزایری به امضا رسید . امیر عبدالقادر از سال 1832 پس از تهاجم ارتش فرانسه به الجزایر، به مقابله با متجاوزین برخاست. پیروزی‏های امیر عبدالقادر باعث شد تا فرانسویان با وی از درِ سازش درآمده و ضمن ترک مخاصمه به امضای قرارداد صلح با او تن در دهند. براساس این قرارداد که در 27 مه 1837م به امضا رسید، به غیر از پنج بندر که در تصرف فرانسه باقی ماند، سایر نقاط الجزایر آزاد گردید. ولی با کارشکنی استعمارگران فرانسوی، امیر عبدالقادر در 18 نوامبر 1839م دومین دور مبارزات آزادی‏خواهانه خود را آغاز کرد و با پنجاه هزار سرباز سواره و پیاده، به نیروهای فرانسوی حمله برد. با این حال، چون مبارزات وی بیش از 15 سال طول کشیده بود، نیروهای او تحلیل رفتند و سلطان مراکش و امیر تونس هم بر اثر فشار دولت فرانسه و ضعف و خودخواهی، از یاری او خودداری کردند. در نتیجه امیر عبدالقادر شکست خورد و تسلیم شد. وی در سال 1853م از حبس آزاد شد به این شرط که دیگر به الجزایر باز نگردد. امیر عبدالقادر سرانجام در 29 اوت سال 1883م در 75 سالگی در دمشق درگذشت.

 

 

درگذشت ایت الله فدایی آستانی، دانشمند و فقیه بزرگ

 182 سال پیش درچنین روزی، هفتم ذیقعده سال 1262 هجری قمری:

آیت ا... «فدایی آستانی» ، دانشمند و فقیه بزرگ درگذشت . او در کودکی قرآن و علوم دینی را فرا گرفت و سپس برای ادامه تحصیل به شهرهای مختلف سفر کرد و در فقه و اصول فقه ، استادی برجسته شد. آیت ا... فدایی آنگاه به کار تدریس مشغول شد و کتب متعددی به رشته تحریر در آورد. شرح حال نویسان مسلمان، او را به رفتار نیکو، بردباری، امانتداری و پرهیزکاری ستوده اند. دیوان اشعاری به همراه دیگر آثار ارزشمند از او بر جای مانده است.

 

 

درگذشت رابرت کخ، دانشمند آلمانی و کاشف عامل بیماری سل

113 سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم می سال 1910 میلادی :

«رابرت کخ» (Robert koch)، باکتری شناس و پزشک برجسته آلمانی و کاشف عامل بیماری سل در 67 سالگی، درگذشت. وی پس از پایان تحصیلات در رشته پزشکی ، مطالعات و تحقیقات گسترده ای را درباره علل برخی از بیماری ها همچون وبا، سیاه زخم و سل آغاز کرد. کخ پس از تکمیل روش کشت میکروب ها ، آنها را به وسیله رنگ کردن ، در زیر میکروسکوپ مشاهده کرد . این پزشک آلمانی در سال 1882 میلادی موفق به کشف باسیل سل شد . کخ برای تکمیل تحقیقات علمی خود به آفریقای جنوبی ، مصر و هند سفر کرد و درباره بیماری هایی چون مالاریا و چندین بیماری شایع دیگر درمناطق مذکور، مطالعاتی انجام داد. رابرت کخ در سال 1891 میلادی ، ریاست موسسه بیماری های عفونی برلن را عهده دار شد و در سال 1905 میلادی به دریافت جایزه نوبل در رشته پزشکی نائل آمد

 

 

درگذشت ادیب اول، ادیب و دانشمند مسلمان

97 سال پیش در چنین روزی ششم خرداد 1305 هجری شمسی:

استاد "عبدالجواد ادیب نیشابوری" معروف به "ادیب اول" در سن 64 سالگی درگذشت. وی در چهارسالگی بر اثر بیماری آبله نابینا شد و پس از مداوای بسیار ، اندکی از بینایی چشم چپ را به دست آورد . ادیب دارای حافظه‏ ای قوی بود و در اندک زمانی خواندن و نوشتن فارسی و عربی را آموخت. او در 16 سالگی عازم مشهد شد و درس خود را ادامه داد. کم کم به تدریس روی آورد و هر سال حوزه درسش رونق می ‏یافت و شاگردان فاضلی در حلقه درسش پرورش یافتند. با این که بر اثر کم بینا بودن، مطالعه برایش بسیار سخت بود ولی او معلومات فراوانی را با مطالعه به دست آورد. دیوان اشعار ادیب به نام "لَئالی مکنون" و نیز رساله ‏ای در جمع میان عروض فارسی و عربی و شرح مُعَلَّقات سبعه ، از جمله آثار اوست.

 

 

شکست قیام مسلمانان در مراکش

97 سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم می سال 1926 میلادی:

قیام مسلمانان ناحیه ریف مراکش علیه استعمارگران اسپانیایی و فرانسوی ، با شکست مواجه شد. محمد بن عبدالکریم الخطابی مشهور به امیر محمد ریفی رهبر این قیام ، سال ها با متجاوزین اسپانیایی جنگید و پیروزی های چشمگیری نیز به دست آورد . پیروزی های وی بر ارتش اسپانیا ، وحشت قوای فرانسه را برانگیخت. در اوایل سال 1924 میلادی نیروهای فرانسوی برای جلوگیری از گسترش قیام مردم منطقه ریف به کمک اسپانیا آمدند و تهاجم همه جانبه ای را علیه مردم ریف آغاز کردند . فرانسه و اسپانیا پس از دستگیری رهبران جنبش و کشتار هزاران نفر از مردم مسلمان منطقه ، قیام مردم مراکش را سرکوب کردند

 

 

درگذشت علامه محمد قزوینی از علمای برجسته ایرانی

74 سال پیش درچنین روزی، ششم خرداد سال 1328 هجری شمسی:

علامه «محمد قزوینی»، ادیب، محقق و مورخ برجسته معاصر ایرانی درگذشت. او از کودکی با کوشش پدرش ملا عبدالوهاب که فردی ادیب و دانشمند بود با مبانی ادب و علم کلام آشنا شد. علامه قزوینی در سایه استعداد شگفت آور خود، مراتب علمی را طی کرد و به کسب علوم و تحقیق در مبانی هنر و فلسفه پرداخت. از شایسته ترین خدمات به جای مانده از علامه قزوینی در فرهنک و ادب ایران ، تهیه عکس و نسخه برداری از کتابهای خطی فارسی موجود در موزه های اروپا است. از جمله کتبی که توسط علامه قزوینی تصحیح و حاشیه نویسی شد ، می توان به مقدمه شاهنامه در بیست مقاله، مرزبان نامه، دیوان حافظ و تاریخ جهانگشای جوینی اشاره کرد.

 

 

کودتای نظامی در ترکیه

62 سال پیش در چنین روزی 27 مه سال 1960 میلادی :

با کودتای نظامی در ترکیه، ژنرال «جمال گورسل»(Cemal Gürsel) به قدرت رسید. استبداد و فساد حکومت در زمان عدنان مُندَرِس نخست وزیر ترکیه ، باعث وقوع اعتراضاتی در شهرهای این کشور شد . دولت اعلام حکومت نظامی کرد و به وسیله نیروهای مسلح ، تظاهرات مخالفین را درهم شکست . در سوم ماه مه 1960 ، ژنرال جمال گورسل ، فرمانده نیروی زمینی ارتش ترکیه ، در نامه‌ای به عدنان مندرس خواستار توجه به اصلاحات سیاسی در ترکیه برای مهار مقاومت‌های مردمی به ویژه اعتراضات دانشجویی شد . مندرس به این درخواست اعتنایی نکرد . در نتیجه ، در روز 21 همان ماه ، تعدادی از افسران ارتش ، اغتشاشاتی به راه انداختند و سرانجام در 27 مه 1960 م ، دولت مندرس با یک کودتای نظامی سرنگون شد. عدنان مندرس چند ماه بعد به اتهام سوء استفاده از قدرت و نقض قانون اساسی ، اعدام شد.

 

 

درگذشت جواهر لعل نهرو، اولین نخست وزیر هند

59 سال پیش در چنین روزی 27 مه سال 1964 میلادی :

«جواهر لعل نِهْرو» سیاست‌مدار برجسته و اولین نخست‌وزیر هند پس از استقلال ، درگذشت. نهرو در سال 1918 م به پارلمان هند راه یافت و در 1929 م به ریاست پارلمان رسید . او در 1920 در نهضت استقلال هند به رهبری مهاتما گاندی با هدف آزادی هند از سلطه انگلستان شرکت کرد . نهرو در جریان مبارزات ضد استعماری خود ، 10 بار دستگیر و زندانی شد و روی همرفته ، در حدود سیزده سال از عمر خود را در زندان گذراند . نهرو در سال‌های زندان هم بیکار ننشست و به نگارش کتب مختلفی پرداخت . نهرو در همین سال‌ها در سفری به مسکو تحت تاثیر مارکسیسم قرار گرفت و بعضی از روش‌های مبارزه کمونیست‌ها را در هند به کار بست . جواهر لعل نهرو پس از استقلال هند ، به عنوان اولین نخست وزیر این کشور انتخاب شد و تا زمان مرگ ، مدت هفده سال ، رهبری بلامنازع هند را بر عهده داشت. نهرو در این مدت در صحنه سیاست بین‌المللی نیز درخشید و همواره به عنوان یک شخصیت برجسته و صلح‌دوست مورد احترام مجامع جهانی بود. جواهر لعل نهرو در ژانویه 1964 م در اثر حمله قلبی ، نیمی از بدنش فلج شد و سرانجام در بیست و هفت مه 1964 م در هفتاد و پنج سالگی درگذشت.

 

 

درگذشت آیت الله رحیم سامت، فقیه مشهور ایرانی

24 سال پیش، در روز هفتم ذیقعده سال 1420 هجری قمری: 

آیت الله «رحیم سامت» فقیه و عالم بزرگوار ایرانی درگذشت. وی در سال 1321 ق در خانواده ای اهل علم در قزوین در شمال ایران متولد شد و دروس ابتدایی و مقدمات علوم دینی را در شهر خود فراگرفت. آیت الله سامت سپس عازم شهر مقدس قم شد و در حوزه این شهر بهره های فراوانی از اساتید خود برد. او سپس به حوزه علمیه نجف اشرف در عراق رفت و مدت ده سال از محضر علمای برجسته علوم مختلف دینی استفاده کرد و موفق به کسب درجه اجتهاد شد . این عالم زاهد سپس به زادگاه خویش ، قزوین بازگشت و به نشر معارف دینی به ویژه از طریق حوزه علمیه این شهر پرداخت که خود ، حدود نیم قرن ریاست آن را برعهده داشت .