تقویم تاریخ، از تبعید امام موسی کاظم(ع) تا تصویب نظام وظیفه در ایران

تبعید امام موسی کاظم، هفتمین پیشوای شیعیان

1265 سال پیش بنا بر روایت های تاریخی، در چنین روزی 17 ذی القعده سال 179 هجری قمری:

حضرت امام موسی کاظم (ع) هفتمین پیشوای معصوم به دستور هارون الرشید، خلیفه‌ی ستمکار عباسی از مدینه به عراق تبعید شد. گویند آن حضرت در هفتم ذیحجّه‌ سال 179 ق وارد آن شهر گردید و به زندان فرستاده شد. امام، مدتی در زندان عیسی بن جعفر، حاکم بصره، بود؛ اما وی به هارون نامه‌ای نوشت و درخواست کرد که امام رابه فردی دیگر بسپارد، زیرا در تمام این مدت، سَنَدی بر ضد او نیافته است. هارون نیز امام را به بغداد تبعید کرد و از وزیر خود فضل بن ربیع خواست که آن حضرت را به شهادت برساند، اما او نپذیرفت. سرانجام سِنْدی بن شاهِک به دستور یحیی بن خالد برمکی، وزیر دربار عباسی و به خواست هارون، امام کاظم (ع) را به شهادت رساند.

 

 

تولد الکساندر پوشکین، شاعر و نویسنده بزرگ روسی

224 سال پیش در چنین روزی، ششم ژوئن سال 1799 میلادی:

«آلکساندر پوشکین» ( Alexander Pushkin )، شاعر و نویسنده بزرگ روسی در شهر مسکو متولد شد . او در سال 1820 میلادی با انتشار یک مجموعه شعر به شهرت رسید . چندی بعد پوشکین قصیده ای در ستایش آزادی سرود که موجب تبعید وی شد . پوشکین در این مجموعه شعر، به دفاع از آزادی پرداخته است. نمایشنامه های زیبا، داستان های منظوم و غزل های او ، همه از جمله آثار برجسته ادبیات روسیه محسوب می شود. از مهمترین آثار پوشکین می توان به منظومه های «روسلان» و «لودمیلا»، درام های «بوریس گودونوف» و رمان «اوژن اونیگین» اشاره کرد. این نویسنده روسی در 38 سالگی درگذشت.

 

 

تولد توماس مان، نویسنده مشهور آلمانی

148 سال پیش در چنین روزی ششم ژوئن سال 1875 میلادی :

"توماس مان" (Thomas Mann)نویسنده برجسته آلمانی در شهر لوبِک متولد شد . وی پس از اتمام تحصیلات متوسطه وارد دانشگاه مونیخ شد و در حین تحصیل ، با مطالعه آثار فلاسفه و نویسندگان بزرگ آلمان ، از آن‌ها الهام گرفت و وارد عرصه نویسندگی شد. توماس مان با آثار ادبی و فکری فرانسه نیز آشنایى یافت و از آن‌ها الهام گرفت وی جنبه حقیقت‌بینی و منطق و دقت فکری نوشته‌های خود را مدیون تعمق در ادبیات فرانسه می داند . وی پس از انتشار اثر "افتاده‌ها" و نیز داستان‌های سه دهه ، به شهرت رسید. این آثار نشان‌دهنده اشتغال فکری او درباره ارتباط میان هنر و مسائل روان‌شناختی و اشتیاق هنرمند به مرگ و پیراستگی و نبوغ و بیماری است. او در نوشته‌های خود به دقت به تجزیه و تحلیل خواص و آثار روحی و تشریح احساسات وهیجانات باطنی قهرمان داستان‌هایش می‌پردازد. داستان‌های مان به قدری عمیق است که به اثر علمی و فلسفی بیشتر شباهت دارد تا داستان . توماس مان در سال 1913 م. کتاب کوهستان جادو را نوشت و با این کتاب ، جایگاه والایی در ادبیات جهان یافت و جایزه ادبیات نوبل را در سال 1929 م نصیب وی شد . توماس مان با آغاز جنگ جهانی دوم رهسپار فرانسه، انگلستان و امریکا شد تا این‌که در دوازدهم اوت 1955م در هشتاد سالگی در نزدیکی شهر زوریخ سوئیس درگذشت.

 

 

ترور ناصرالدین شاه قاجار در حرم شاه عبدالعظیم

131 سال پیش در چنین روزی 17 ذی القعده سال 1313 هجری قمری:

«ناصرالدین شاه قاجار» در حرم حضرت عبدالعظیم در جنوب تهران توسط میرزا رضاکرمانی ترور شد. ناصرالدین شاه قاجار پس از مرگ محمدشاه، در سن شانزده سالگی به سلطنت رسید و به مدت پنجاه‌سال در مقام پادشاهی ایران قرار گرفت. در دوران سلطنتِ بلند مدت ناصرالدین شاه، تحولات پر فراز و نشیببی در ایران رخ داد. امیر کبیر پایه گذار اصلاحات در ساختار حکومتی ایران اولین صدراعظم ناصرالدین شاه پس از رسیدن به قدرت بود. قتل امیر کبیر نیز با دسیسه بدخواهان امیر کبیر در اطراف شاه و وابسته به دولت انگلیس با امضای ناصرالدین شاه انجام شد. سرانجام میرزا رضا کرمانی از شاگردان سیدجمالدین اسدآبادی از روحانیون بزرگ مبارز و اصلاح طلب ایران در آستانه‌ آغاز جشن پنجاهمین سالگرد پادشاهی ناصرالدین شاه با شلیک چند گلوله در زیارتگاه حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به عمر شاه 66 ساله‌ قاجار پایان داد. پس از ناصرالدین‌شاه، پسر 45 ساله‌اش مظفرالدین شاه که چهل سال ولیعهد ناصرالدین شاه بود، به سلطنت رسید.

 

 

تولد احمد سوکارنو، پدر استقلال اندونزی

122 سال پیش در چنین روزی ششم ژوئن سال 1901 میلادی :

"احمد سوکارنو"، پدر استقلال اندونزی و اولین رئیس جمهوری این کشور متولد شد. احمد سوکارنو پس از پایان تحصیلات متوسطه، در رشته مهندسی ادامه تحصیل داد و به دریافت درجه دکتری نائل آمد. سوکارنو از زمان تحصیل ، فعالیت ‌های سیاسی می کرد . وی در سال 1926 احزاب بومی اندونزی را برای جنگ با نیروهای استعمارگر هلند سازماندهی کرد. از اینرو پس از چند بار دستگیری توسط هلندی‌ ها، در سال 1940 به سوماتْرا تبعید شد . سوکارنو در زمان حمله ژاپن به اندونزی در جریان جنگ جهانی دوم ، با تلاش فراوان از پیش‌روی ژاپنی ها در اندونزی جلوگیری کرد. در سال 1945 هنگام استقلال اندونزی از هلند، سوکارنو به ریاست جمهوری رسید و علی‌رغم حملات هلندی‌ ها، به پیروزی نهایی دست یافت. او به همراه تیتو و جمال عبدالناصر رؤسای جمهوری یوگسلاوی و مصر، از بنیان‌گذاران اصلی جنبش غیرمتعهد ها بود. در فاصله سال‌ های 1957 تا 1964م حوادثی مانند درگیری با مالزی ، شورش در ارتش ، مخالفت‌ های مردمی، تیرگی روابط با شوروی و نیز ازدواج‌ های متعدد و پرخرج و جمع ‌آوری کلکسیون‌ های گران‌بها، اعتبار داخلی و خارجی سوکارنو را مخدوش کرد و پایه ‌های حکومت وی را متزلزل ساخت. در نهایت با کودتای ژنرال سوهارتو که مورد حمایت غرب بود، عمر سیاسی احمد سوکارنو به نقطه پایان رسید.

 

 

درگذشت آیت الله سید ریحان الله بروجردی، عالم دینی 

113 سال پیش در چنین روزی شانزدهم خرداد سال 1289 هجری شمسی:

 عالم دینی و فقیه بزرگوار آیت اللّه «سید ریحان اللّه بروجردی» در سن شصت سالگی درگذشت. این عالم بزرگوار ، علوم مقدماتی را در شهر بروجرد در مرکز ایران فرا گرفت. وی برای تکمیل تحصیلات خود به شهرهای اصفهان و نجف رفت و پس از سال‌ها علم‌اندوزی، به مدارج بالایی دست یافت. سید ریحان‌اللَّه بروجردی از آن پس ساکن تهران و مرجع خاص و عام سد . وی علاوه بر علوم فقه و اصول و حدیث، بر ادبیات و رجال و تراجم نیز احاطه کامل داشت و در حلقه درس ایشان، دانشوران فرهیخته‌ای پرورش یافتند. از ایشان کتابخانه‌ای برجای مانده که از نظر کمیت و کیفیت، از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های آن روز تهران به شمار می‌رفت.

 

 

اعلام موجودیت دولت موقت جمهوری توسط میرزا کوچک خان جنگلی

103 سال پیش در چنین روزی شانزدهم خرداد سال 1299 هجری شمسی:

دولت موقت جمهوری توسط "میرزا کوچک‌خان جنگلی" در فاصله کوتاهی پس از آغاز قیام، در گیلان (شمال ایران) اعلام موجودیت کرد. در جریان نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک‌خان، نیروهای ارتش روسیه به بندر انزلی وارد شدند و در آنجا اردو زدند. در این میان ، جنگلی‌ها به دعوت میرزا احمدخان اشتری ، حاکم رشت ، راهی این شهر شدند. میرزا احمدخان ، شخصا نزد میرزا کوچک رفت و وی را برای به دست گرفتن زمام امور، به شهر رشت فراخواند. چند روز پس از ورود میرزا به رشت ، وی دولت موقت انقلابی و شورای نظامی انقلاب را در گیلان تشکیل داد و حکومت جمهوری را اعلام کرد. در اعلامیه‌ای که جمهوری را مطرح ساخت اصول انقلاب سرخ گیلان بیان شده بود: "جمعیت انقلاب سرخ ایران، اصول سلطنت را مُلغی کرده، جمهوری را رسماً اعلان می‌نماید؛ حکومت موقت جمهوری، حفاظت جان و مالِ عموم اهالی را به عهده می‌گیرد؛ هر نوع معاهده و قراردادی که به ضرر ایران، قدیماً و جدیداً با هر دولتی شده، لغو و باطل می‌شناسد؛ حکومت موقت جمهوری، همه اقوام بشر را یکی دانسته، تساوی حقوق درباره آنان قائل و حفظ شعائر اسلامی را از فرایض می‌داند." این جمهوری بر اثر درگیری‌های شدید و مداوم با حکومت مرکزی دیری نپایید و با شهادت میرزا در 11 آذر 1300، فروپاشید.

 

 

تصویب قانون نظام وظیفه در ایران 

98 سال پیش در چنین روزی شانزدهم خرداد سال 1304 هجری شمسی:

قانون اجباری نظام وظیفه در ایران تصویب شد. در شانزدهم خرداد ماه سال 1304 شمسی، قانون خدمت نظام اجباری، مشتمل بر سی و شش ماده به تصویب مجلس شورای ملی ایران رسید. به موجب ماده اول این قانون، کلیه اتباعِ ذکور ایران اعم از ساکنان شهرها، روستاها، ایلات و عشایر و همچنین کسانی که در خارج از کشور اقامت دارند، از آغاز سن بیست و یک سالگی مکلّف به خدمت سربازی هستند. این قانون پس از تصویب در همان زمان اجرا نشد ولی در سالیان بعد، به مورد اجرا گذاشته شد.

 

 

وفات آیت الله عبدالکریم حائری یزدی، پایه گذار حوزه علمیه قم 

89 سال پیش، در روز هفدهم ذیقعده سال 1355 هجری قمری:

آیت الله العظمی شیخ «عبدالکریم حائری یزدی» فقیه و عالم بزرگ مسلمان و پایه گذار حوزه علمیه قم، در این شهر وفات یافت. وی در یزد ـ از شهرهای مرکزی ایران ـ متولد شد و پس از فراگیری دروس مقدماتی، برای ادامه تحصیل به عراق رفت و از علمای معروف آن سرزمین، علم و معرفت کسب کرد و به مقام عالی اجتهاد دست یافت. آیت الله حائری پس از بازگشت به ایران، خلاء وجود یک مرکز پرتوان علمی اسلامی را به خوبی احساس کرد و به همین دلیل در سال 1340 هجری قمری در شهر مقدس قم حوزه علمیه ای را پایه گذاری کرد که به سرعت گسترش یافت و هم اکنون یکی از مراکز علمی مهم جهان اسلام به شمار می رود. آیت الله حائری همچنین شاگردان ممتاز و برجسته ای را، از جمله حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، تربیت کرد. آیت ا... حائری، دارای تالیفاتی نیز هست که از جمله آنها می توان از «کتاب الرضا»، «کتاب الصلاه» و «کتاب المواریث» یاد کرد.

 

 

فرود اولین سفینه فضایی بدون سرنشین روی کره ماه

57 سال پیش در چنین روزی ششم ژوئن سال 1966 میلادی:

اولین سفینه فضایی بدون سرنشین بر سطح کره ماه فرود آمد. با شدت گرفتن رقابت فضایی بین امریکا و شوروی برای گردش به دور زمین، از سال 1966 م، دور تازه‌ای از این مسابقه برای تسخیر فضا برای دستیابی به کره ماه آغاز شد. در این میان ، ابتدا نخستین سفینه فضایی شوروی در چهارم آوریل 1966 م به دور ماه گردش کرد و عکس‌هایی از کره ماه به زمین ارسال کرد. این مسئله باعث بیشتر شدن رقابت دو ابرقدرت شد تا اینکه دو ماه بعد، در ششم ژوئن 1966 م یک سفینه آمریکایی بدون سرنشین ، برای اولین بار روی کره ماه فرود آمد و اطلاعاتی از سطح ماه به زمین مخابره کرد. با اینکه از آغاز عصر تسخیر فضا ، تقدم فناوری با روس‌ها بود ، ولی از سال 1968 م به بعد، آمریکایی‌ها به طور محسوسی در این مسابقه پیش افتادند و در 21 ژوئیه 1969 م برای اولین باردر تاریخ بشر، یک آمریکایی روی کره ماه فرود آمد و در آن راهپیمایی کرد.

 

 

اشغال بیروت توسط رژیم صهیونیستی

41 سال پیش، در روز ششم ژوئن سال 1982 میلادی:

ارتش رژیم صهیونیستی، باردیگر به لبنان حمله کرد و بیروت، پایتخت لبنان را اشغال کرد. سربازان رژیم اسرائیل در جریان حمله به لبنان، زیرساخت های اقتصادی، صنعتی و شهری این کشور را ویران کردند و جنایات بسیاری مرتکب شدند. در سپتامبر همین سال، قتل عام فجیع آوارگان فلسطینی در دو اردوگاه صبرا و شتیلا در نزدیک  بیروت روی داد. باوجود این ، رزمندگان مسلمان لبنانی با مقاومت در برابر نظامیان رژیم صهیونیستی ، به تدریج آنها را به عقب راندند و با وارد کردن ضربات متعدد به ارتش رژیم اسرائیل و مزدورانش در جنوب لبنان، در ماه می سال 2000 میلادی آنها را مجبور به فرار از مناطق اشغالی لبنان کردند.

 

 

حمله ارتش هند به بزرگترین معبد سیک ها

39 سال پیش در چنین روزی، ششم ژوئن سال 1984 میلادی:

ارتش هند به بزرگترین معبد سیک ها به نام معبد طلایی در شهر امریتسار ( Amritsar ) مرکز ایالت پنجاب در غرب این کشور حمله کرد و نزدیک به 1000 تن از چریک های سیک را کشت. به گفته دولت هند، سیک های جدایی طلب در این معبد سلاح زیادی گرد آورده بودند و قصد داشتند علیه دولت مرکزی قیام و اعلام استقلال کنند و کشوری به نام خالصتان تشکیل دهند که در آن ، سیک ها حاکمیت داشته باشند. تهاجم ارتش هند به معبد طلایی، این نقشه را برهم زد و سیک های جدایی طلب را تضعیف کرد . آنها نیز به تلافی این اقدام که به دستور ایندیرا گاندی نخست وزیر وقت هند انجام شد ، وی را در سال 1984 میلادی ترور کردند .

 

 

تشییع جنازه حضرت امام خمینی(ره)

34 سال پیش، در روز شانزدهم خرداد سال 1368 هجری شمسی:

پیکر پاک حضرت امام خمینی (ره) در میان غم و اندوه میلیون ها تن از دوستداران وی، در تهران تشییع و به خاک سپرده شد. در این تشییع بی نظیر ، بیش از ده میلیون تن از مردم شهرهای مختلف ایران و سایر کشورها شرکت داشتند. مهمترین ویژگی مراسم خاک سپاری امام خمینی که در همه عمر برای آزادگی و سرافرازی مردم تلاش کرده بود ، مردمی بودن آن بود. در این روز، پیکر امام خمینی (ره) از مصلای بزرگ تهران، جایی که روز قبل از آن ، مردم با ایشان وداع کرده بودند ، تا آرامگاه بهشت زهرا در جنوب تهران تشییع شد و سپس بدن مطهر حضرت امام (ره) در کنار مزار ده ها هزار شهید انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به خاک سپرده شد. این مراسم پرشکوه، صحنه عظیمی از وفاداری مردم ایران و بسیاری از نقاط جهان به راه امام و انقلاب اسلامی را نشان داد . امروزه، مرقد مطهر آن قائد کبیر، در کنار مزار پاک ده ها هزار شهید راه انقلاب اسلامی ، زیارت گاه عاشقان حضرت روح اللَّه و میعادگاهی برای تجمع دوستداران ولایت و انقلاب اسلامی است.

 

 

درگذشت پروفسور محمد علی مولوی، پدر علم ژنتیک ایران 

7 سال پیش در چنین روزی، 16 خرداد 1395 خورشیدی:

پروفسور محمدعلی مولوی، پدر علم ژنتیک ایران درگذشت. پروفسور مولوی نخستین شخصی بود که علم ژنتیک را به ایران آورد و برای مدت سه سال این علم را رایگان در ایران تدریس و در مدت فعالیت خود سه مرکز ژنتیک در ایران راه‌اندازی کرد. در هشتمین همایش چهره‌های ماندگار ایران که در 27 آبان ماه 1389 برگزار شد از پروفسور مولوی به‌ عنوان چهره ماندگار علم پزشکی ایران تجلیل شد. ایشان در سال 1300 شمسی در شهر تبریز متولد شد و بعد از گذراندن مقاطع مختلف تحصیلی، برای مدت چهار سال عازم پاریس شد و به عنوان آسیستان خارجی، این مدت را در بیمارستان کودکان پاریس در بخش پروفسور لامی، استاد کودکان و ژنتیک گذراند. پروفسور مولوی در سال 1332 (1953)پس از بازگشت به تهران وارد کادر هیات علمی دانشگاه تهران شد و تدریس دروس پزشکی را آغاز کرد. وی به علت سرطان پانکراس روز یکشنبه 16 خرداد در بیمارستان امام رضا (ع) کرمانشاه  دار فانی را وداع گفت .

 

 

روز ملی سوئد 

ششم ژوئن روز ملی سوئدی ها است.

فلسفه نامگذاری این روز به عنوان روز ملی سوئد به تدوین اولین قانون اساسی این کشور در 206 سال پیش در چنین روزی است. کشور پادشاهی سوئد با 449/964 کیلومتر مربع مساحت در شمال اروپا در کنار دریای بالتیک و در همسایگی کشورهای نروژ، فنلاند و دانمارک واقع شده است. جمعیت آن در حدود نه میلیون نفر که حدود 90 درصد از نژاد سوئدی و پیرو مذهب پروتستان و دارای زبان رسمی سوئدی هستند . پایتخت سوئد، استکهلم است. نظام سیاسی سوئد ، مشروطه سلطنتی است و مقام سلطنت تشریفاتی است. سوئد یکی از پیشرفته‌‌ترین و ثروت‌مندترین کشورهای جهان به شمار می‌‌آید.