تقویم تاریخ؛ از انعقاد معاهدة الروم تا اختراع کبریت در آلمان

درگذشت کمال الدین فارسی، ریاضیدان ایرانی

726 سال پیش بنا بر روایت های تاریخی، در چنین روزی 19 ذی القعده سال 718 هجری قمری:

"کمال الدین فارسی" ریاضی‌دان ایرانی درگذشت. کمال الدین فارسی ریاضی‌دان و فیزیک‌دان ایرانی در جوانی برای کسب علم و فضیلت به سفر پرداخت تا از دانش استادان برجسته‌ عصر خود بهره گیرد. با این که مدت عمر او کوتاه بود، اما آثار بدیعی در ریاضیات و نورشناسی بر جای گذاشت. مهم‌ترین اثر به جا مانده از کمال الدین فارسی، رساله‌ تَذکِرَةُ الاحباب می ‌باشد که در مورد نظریه اعداد، تحریر شده است. مطالعه و بررسی این رساله نشان می ‌دهد که او ریاضی‌دانی مبتکر و صاحب اندیشه ‌ای نو و دقیق بوده است. از دیگر آثار این ریاضی‌دان ایرانی، می‌ توان به کتاب تنقیح المناظر اشاره کرد که هنوز هم به عنوان یک کتاب مرجع مورد استفاده‌ پژوهشگران است.

 

 

انعقاد معاهده ارزنة الروم میان ایران و عثمانی

206 سال پیش در چنین روزی 19 ذی القعده سال 1238 هجری قمری:

معاهده ‌"اَرزَنة الروم" میان ایران و عثمانی منعقد شد. پس از شکست دولت عثمانی از ایران، دولت مزبور تقاضای صلح نمود و معاهده‌ ای در ارزنة الروم به امضا رسید که شامل هفت ماده بود. به موجب این عهدنامه، دولت ایران ولایاتی را که از عثمانی تصرف کرده بود باز گرداند و دولت عثمانی نیز تعهد کرد که به زوّار ایرانی آزار نرساند و مالکیت ایران را بر بندر خرمشهر، جزیره‌ خضر و ساحل چپ اروند رود و نیز حق کشتی رانی در این قسمت رودخانه را به رسمیت بشناسد. همچنین قرار شد هر دولت در پایتخت یکدیگر سفیر و نماینده داشته باشد.

 

 

اعدام واسکونونیز دو بالبوآ، دریانورد اسپانیایی و کاشف اقیانوس آرام

506 سال پیش در چنین روزی هشتم ژوئن سال 1517 میلادی:

"واسکونونیز دو بالبوآ" (Vasco Núñez de Balboa) دریانورد اسپانیایی و کاشف اقیانوس آرام اعدام شد. واسکونو نیز دو بالبوآ دریانورد اسپانیایى در بیست و چهارم دسامبر 1475میلادی در دهستانی واقع در جنوب اسپانیا به دنیا آمد. والدین او بی‌ بضاعت بودند و واسکونونیز ، ناگزیر از سن شانزده سالگی در سلک ملازمان یکی از اشراف اسپانیایى درآمد و مدت هشت سال در خدمت او به سر برد تا اینکه به درجه سرهنگی ارتقاء یافت. وی از آن پس با هدف دست یافتن به طلا به سفر پرداخت. او در این سفرها خطرات بی‌‎شماری را به جان خرید و جنگ‎‌های بسیاری دید و بر برخی از آن نواحی ، حکمرانی کرد . دو بالبوآ در 29 سپتامبر 1513میلادی از پاناما عبور کرد و اقیانوس کبیر را دید و مدعی مالکیت اقیانوس شد . وی پس از کسب غنائم و افتخارات به اسپانیا بازگشت اما از آنجا که ارتباط او با پادشاه اسپانیا تیره شده بود ، پیروزی‎‌های او نادیده گرفته شد . بالبوآ سرانجام به اتهام خیانت به شاه محاکمه شد و در 8 ژوئن 1517میلادی در چهل و دو سالگی اعدام شد.

 

 

درگذشت توماس پین، فیلسوف و نویسنده انگلیسی

214 سال پیش، در روز هشتم ژوئن سال 1809 میلادی:

«توماس پین» (Thomas Paine)، فیلسوف و نویسنده انگلیسی درگذشت. وی در سال 1737 متولد شد و در37 سالگی راهی آمریکا شد . پین، نقش مهمی در مبارزات استقلال طلبانه آمریکا داشت و در کتاب معروف خود ،  «عقل سلیم» ، مردم آمریکا را به مبارزه با نظام پادشاهی انگلیس برای ایجاد یک نظام مستقل جمهوری در آمریکا فرا خواند. وی همچنین در انقلاب فرانسه شرکت کرد. اما پس از پیروزی انقلاب فرانسه، اعتراضاتش به سیاست های عصر ترمیدور یا وحشت ، او را تا پای اعدام با گیوتین پیش برد. توماس پین با نگارش دو کتاب «حقوق بشر» و «عصر خرد» خواستار دوری از تفرقه های مذهبی و خرافات شد . این عقاید پین و عدم تبعیت وی از کلیسا باعث شد تا به بی دینی متهم شود. البته وی در آثارش، اعتقاد خود را به خدای یگانه و خوشبختی پس از مرگ ، اعلام و بر عدالت و آزادی همه انسان ها تاکید کرده است .

 

 

انعقاد قرارداد وین پس از شکست ناپلئون

208 سال پیش در چنین روزی هشتم ژوئن سال 1815 میلادی:

قرارداد "وین" میان 39 دولت اروپایی پس از شکست ناپلئون منعقد شد. ناپلئون بناپارت پس از به قدرت رسیدن مجدد در سال 1815م ، ارتش فرانسه را سامان داد و برای حمله به بلژیک آماده شد . این دوره حکومت او بیش از صد روز به طول نیانجامید. دولت‌ های اروپا برای مقابله با او آماده شدند و در جنگ "واترلو" ناپلئون را به سختی شکست دادند. پس از آن، متفقین ناپلئون را بار دیگر تبعید کردند. این بار نمایندگان کشورهای مقتدر اروپا در ویِن پایتخت اتریش گرد آمدند و مجمعی را تشکیل دادند که در تاریخ به کنگره ویِن معروف است. این کنگره تصمیمات مهمی اتخاذ کرد که تثبیت مرزهای فرانسه در حدود پیش از انقلاب ، از آن جمله است. به بیانی دیگر، کنگره ویِن، امپراتوری ناپلئون را متلاشی کرد و به کشورهای تحت سلطه ناپلئون از جمله اسپانیا ، ایتالیا ، بلژیک ، هلند و لوکزامبورگ استقلال داد.

 

 

اختراع کبریت در آلمان

193 سال پیش در چنین روزی هشتم ژوئن سال 1830 میلادی :

کبریت در آلمان اختراع شد. کبریت ابتدایی توسط کامبرْر مخترع آلمانی ساخته شد. مهم‌ترین تفاوت کبریت اولیه با کبریت ‌های امروزی ،  کُندی احتراقِ آن بود. بعد از کامبرر چندین محقق دیگر بر روی کبریت ساخته شده توسط کامبرر کار کردند تا این که فیلیپْسْ امریکایی موفق شد کبریتی مشابه کبریت‌ های امروزی بسازد.

 

 

ویرانی لیسبون پایتخت پرتغال در اثر زلزله شدید

168 سال پیش در چنین روزی، هشتم ژوئن سال 1855 میلادی:

لیسبون پایتخت کشور پرتغال بر اثر یک زلزله شدید و آتش سوزی های مهیب ناشی از آن ، ویران شد و حدود 40 هزار نفر از ساکنان این شهر کشته شدند و دو سوم خانه ها و تاسیسات اقتصادی آن نیز از بین رفت. علاوه براین حدود دو هزار کشتی ، ناوچه و قایق که در بندرگاهها لنگر انداخته بودند ، غرق شدند. این زلزله یکی از شدیدترین زلزله های پرتغال محسوب می شود.

 

 

تولد استاد سعید نفیسی، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی

128 سال پیش در چنین روزی، هجدهم خرداد سال 1274 هجری شمسی:

استاد «سعید نفیسی»، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی در تهران متولد شد. او فرزند علی اکبر نفیسی معروف به ناظم الاطباء، دانشمند و مؤلف کتاب «فرهنگ نفیسی» بود. استاد سعید نفیسی پس از پایان دوره تحصیلات متوسطه ، در رشته های حقوق و علوم سیاسی تحصیلات خود را تکمیل کرد. وی در تهران، به تدریس تاریخ و ادبیات پرداخت . او از اعضای فعال فرهنگستان ایران بود و در بسیاری از موسسات فرهنگی و دانشگاههای کشورهای اروپایی و آسیایی عضویت داشت. مهارت و تسلط استاد نفیسی در رشته تاریخ و ادبیات از او شخصیتی برجسته ساخته بود. این نویسنده ایرانی در زمینه های مختلف نظیر تاریخ، شعر و لغت، مقالات و کتب متعددی را به رشته تحریر درآورده است. از میان آثار استاد نفیسی می توان به کتاب های «تاریخ اجتماعی ایران»، «بابک خرمدین» و «احوال و اشعار رودکی» اشاره کرد. وی در سال 1345 هجری شمسی درگذشت.

 

 

درگذشت ذبیح الله منصوری نویسنده و مترجم معاصر ایرانی

37 سال پیش در چنین روزی، هجدهم خرداد سال 1365 هجری شمسی:

«ذبیح ا... منصوری»، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی، پس از عمری تلاش در زمینه ترجمه و نگارش کتب متعدد درگذشت. او پس از پایان تحصیلات متوسطه به مطالعه و تحقیق در زمینه متون قدیم و دیوان شاعران بزرگ زبان فارسی پرداخت. منصوری همچنین به زبان های انگلیسی، عربی و فرانسه مسلط بود. ذبیح ا... منصوری قریب به هفتاد سال در مجلات و روزنامه های مختلف قلم زد و کتب متعددی را تألیف و یا از زبان های انگلیسی، عربی و فرانسه به فارسی ترجمه کرد. از میان آثار ارزشمند این نویسنده و مترجم ایرانی می توان به کتاب های «حضرت محمد(ص) پیامبری که باید از نو شناخت»، «امام جعفر صادق (ع) مغز متفکر جهان شیعه»، «امام حسین (ع) و ایران»، «آثار و احوال ملاصدرا» و «سقوط قسطنطنیه» اشاره کرد.

 

 

ترور شیخ علی مزاری از علمای سیاستان و بلوچستان

33  سال پیش در چنین روزی هجدهم خرداد سال 1369 هجری شمسی:

"شیخ علی مزاری" عالم خدمتگزار در منطقه سیستان و بلوچستان توسط دشمنان انقلاب اسلامی ترور شد. شهید حجت‌ الاسلام شیخ علی مزاری از روحانیون مبارز منطقه سیستان و بلوچستان بود. وی پس از قیام گسترده مردم مسلمان ایران در 15 خرداد 42، فعالیت‌ های خود را در این منطقه آغاز کرد و با ارشاد مردم و برپایی راهپیمایی، با رژیم شاه مخالفت می‌ کرد. او تا زمان شهادتش در حال خدمت به محرومین استان سیستان و بلوچستان بود و محبوبیت زیادی میان مردم داشت.

 

 

ترور عاطف بسیسو از مقامات فلسطینی به دست عوامل موساد

31 سال پیش، در روز هشتم ژوئن سال 1992 میلادی:

عاطف بسیسو ( Atef Bseiso ) یکی از مقام های امنیتی سازمان آزادیبخش فلسطین در پاریس به دست عوامل موساد به قتل رسید . ارتکاب این ترور توسط رژیم صهیونیستی ، غیرقابل انکار بود اما این رژیم به علت هراس از واکنش افکار عمومی ، مسئولیت آن را نپذیرفت . هفت سال بعد، در ماه مارس سال 1999 میلادی، پلیس فرانسه اعلام کرد براساس اسناد به دست آمده ، موساد ، ترور عاطف بسیسو را طراحی و اجرا کرده است.

 

 

درگذشت آیت الله وشنوی قمی، محدث و مورخ برجسته ایرانی

26 سال پیش در چنین روزی هجدهم خرداد سال 1376 هجری شمسی:

آیت ‌اللَّه "محمد وشنوی قمی" محدث و مورخ برجسته در 90 سالگی درگذشت. این عالم بزرگ پس از تحصیل مقدمات در قم، در 22 سالگی راهی نجف اشرف شد و مدارج علمی را طی کرد. آیت‌ اللَّه وشنوی سپس به قم بازگشت. آیت ‌اللَّه وشنوی که به قوامی نیز شهرت داشت، در علوم مختلف از جمله حدیث، تاریخ، تراجم، رجال اهل سنت و فقه، دارای مهارت بود. از این اندیشمند فرهیخته آثاری برجای مانده که حیاةالنبی و سیرته، حدیث ثقلین، مکارم اخلاق و ده‌ها اثر دیگر از آن جمله است.