تقویم تاریخ؛ از اعدام اعضای هیئت مؤتلفه اسلامی تا درگذشت فاضل لنکرانی

کشف آرژانتین توسط دریانوردان اسپانیایی

 

508 سال پیش در چنین روزی 16 ژوئن سال 1515 میلادی:

سرزمین آرژانتین به طور کامل توسط دریانوردان اسپانیایی کشف شد. بسیارى از کاوشگران اروپایى در قرن شانزدهم براى شناسایى و کشف مناطق جدید عازم سواحل آمریکاى جنوبى شدند. این ماجراجویان پس از رسیدن به مصب رودخانه لاپلاتا آزادمندانه به جستجوى ذخایر نقره و فلزات گرانبهاى منطقه پرداختند. در میان این افراد، کاوشگرى بنام «آمریکو و سپوس» که به اتفاق سایر همراهان خود با پرچم دولت پرتعال به دریانوردى مى‌پرداخت، از همه حریص‌تر بود. وى توانست در سال ۱۵۰۲ به مصب رودخانه لاپلاتا برسد اما در سال ۱۵۱۶ بود که خوان دیاز د سولیس از جمله کاشفان اسپانیایى که بعدها به دست سرخپوستان به قتل رسید، مدعى تصاحب تمام منطقه براى دولت اسپانیا شد. اسپانیایی‌های مهاجم که در جست و جوی گنج بودند، این سرزمین را آرژانتین نامیدند که از واژه argentum به معنای نقره یافته شده در برخی از نقاط آن گرفته شده‌است. در سال 1816.م بوئنوس آیرس و سرزمین های مجاور آن به نام ایالات متحده لاپلاتا، پس از 300 سال استعمار، استقلال یافت.

 

درگذشت کراوفورد لانگ، کاشف اتر

145 سال پیش در چنین روزی 16 ژوئن سال 1878 میلادی:

دکتر "کراوْفوْرْدْ لانْگْ" پزشک امریکایی و کاشف اِتِر در 53 سالگی درگذشت. وی با پشتوانه پدر پزشکش در رشته پزشکی به تحصیل پرداخت و از دانشگاه پنسیلوانیا و نیویورک فارغ التحصیل شد. تا سال 1842، هر کس احتیاج به عمل جراحی داشت بدون بی‌هوشی مجبور بود تن به این کار بدهد. هرچند که به کمک الکل یا تریاک، بدن بیمار را تا اندازه‌ای بی‌ حس می‌ کردند. اما در این زمان بود که دکتر لانگ برای اولین بار، از اِتِر به عنوان داروی بی‌هوشی در عمل جراحی استفاده کرد و غُدّه گردن یکی از بیماران خود را با موفقیت تمام و بدون آن که مریض احساس درد کند عمل نمود. این ماده، مایعی بی ‌رنگ و قابل اشتعال بود که اثری بی‌هوش کننده دارد و در طب به عنوان حلال مواد چربی و روغن به کار می ‌رود. دکتر لانگ برای چنین ابداع و ابتکاری درصدد طلب شهرت و افتخار برنیامد، زیرا او هنوز نتوانسته بود تشخیص دهد که چه کشف مهمی نموده است. ولی پس از این که در سال‌ های بعد، اشخاص دیگری هر کدام ادعای چنین ابداعی داشتند، لانگ وارد میدان شد و کار خود را به نمایش گذاشت. هرچند پس از مدتی داروی بی‌هوشی دیگری در عمل‌ های جراحی مورد استفاده قرار گرفت ولی این مسئله از ارزش کشف لانگ نمی‌ کاهد.

 

درگذشت آیت الله میرزا مصطفی مجتهد تبریزی، عالم دینی و فقیه اصولی

104 سال پیش در چنین روزی 26 خرداد سال 1298 هجری شمسی:

عالم دینی و فقیه اصولی آیت‌ اللَّه "میرزا مصطفی مجتهد تبریزی" درگذشت. وی دروس مقدمات و فقه و اصول را در زادگاهش و در محضر پدر و استادان دیگر فرا گرفت و پس از آن رهسپار نجف گردید. آیت ‌اللَّه مجتهد تبریزی در نجف در محضر عالمان نامداری حاضر شد و پس از سالیانی به درجات عالی از علم و فضل رسید و از عالمان نام آور عصر خود شد. وی با نشان دادن استعداد فوق ‌العاده خویش، در بین بیش از هزار نفر از شاگردان فقه و اصول آخوند خراسانی، نظرِ شریف استاد را به خود جلب کرد و مورد عنایت خاص آخوند قرار گرفت. او همچنین در این مدت علاوه بر فقه و اصول، در نجوم، ریاضیات و شعر و ادب به مدارج بالایی دست یافت. آیت ‌اللَّه مجتهد پس از چندی راهی مکه منوره گردید که در اثنای سفر به بیماری دچار گردید و در اواخر عمر به بیماری فلج مبتلا شد. وی در طول حیات علمی خویش از تالیف نیز باز نماند و آثار گران بهایی به یادگار نهاد که «اُرجوزه در عروض و قافیه»، «حاشیه بر کفایةُالاصول» و «حاشیه بر لسانُ الخواص»، از آن جمله ‌اند. این فقیه جلیل سرانجام در بیست و ششم خرداد 1298ش برابر با نیمه رمضان 1337 ق در چهل سالگی در تبریز به لقاءاللَّه رسید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.

 

 بمباران شهرهای ژاپن توسط آمریکا

79 سال پیش، در روز شانزدهم ژوئن سال 1944 میلادی:

درجریان جنگ جهانی دوم، نیروی هوایی آمریکا، حمله به شهرهای ژاپن را با بمباران شهر فوکولا در جنوب ژاپن، آغاز کرد. این بمباران ها به منظور وادار کردن توکیو به تسلیم، انجام می شد. در جریان حمله های هواپیماهای آمریکایی به شهرهای ژاپن، دهها هزار تن از غیرنظامیان این کشور کشته و کارخانه ها و مزارع این کشور نابود شد. این حملات با بمباران اتمی دو شهر ناکازاکی و هیروشیما در ماه اوت سال 1945 و تسلیم ژاپن، خاتمه یافت.

 

پرواز اولین زن فضانورد جهان 

60 سال پیش درچنین روزی، شانزدهم ژوئن سال 1963 میلادی:

«والنتینا ترشکووا» (Valentina Tereshkova)، اولین زن فضانورد جهان از شوروی، پرواز فضایی خود را با سفینه ای به نام وستوک 6 (Vostok-6) آغاز کرد. او زمانی در مدار زمین قرار گرفت که بیکوفسکی (Bykovsky)، فضانورد دیگر شوروی، مشغول گردش به دور کره زمین بود. والنتینا ترشکووا که دو سال بعد از پرواز یوری گاگارین، اولین مرد فضانورد جهان، به فضا رفت، در مدت 70 ساعت و 50 دقیقه، چهل و هشت بار کره زمین را دور زد.

 

اعدام سیاستمدار اصلاح طلب مجارستانی

65 سال پیش در چنین روزی، 16 ژوئن 1958 میلادی:

"ایمره ناگی" سیاست مدار اصلاح طلب مجارستانی (1897م) اعدام شد. ایمره ناگی(Imre Nagy)، در سال 1896م در خانواده ‌ای روستایى در مجارستان به دنیا آمد. وی در کشاکش جنگ جهانی اول به جنبش کمونیستی پیوست. فعالیت سیاسی ناگی تا زمان جنگ جهانی دوم ادامه یافت و در نهایت پس از تشکیل یک دولت موقت انقلابی و کمونیستی در مجارستان در سال 1944م، وی به وزارت کشاورزی رسید. ناگی در این مقام، مرام مارکسیسمی مبنی بر مصادره زمین از فئودال‌ها و تقسیم بین خرده مالکان را به انجام رساند، با این حال، دو سال بعد به اتهام اینکه در جهت اشاعه کمونیسم کاری انجام نمی‌ دهد از کار بر کنار شد. با مرگ استالین، ناگی بار دیگر به صحنه سیاسی کشور بازگشت و با حمایت کامل حزب کمونیست شوروی، بر مسند ریاست دولت مجارستان تکیه زد. او در این مقام، اردوگاه‌های کار اجباری را بست، آزادی‌ های اجتماعی را تا حدی توسعه داد و وسایل رفاه کشاورزان و روستائیان را فراهم آورد. ایمره ناگی هم‌چنین به سبب تشخیص صلاح جامعه مجارستان، به اصلاحات سیاسی با هدف کمرنگ ساختن نقش مدیریت حزب کمونیست بر جامعه و رونق اقتصاد آن کشور دست زد. اقدامات ناگی موجی از خشم و نفرت را علیه شوروی و مصالح حزب کمونیست ایجاد نمود. و مردم آشکارا انزجار خود را از حزب کمونیست شوروی و مجارستان اعلام می‌کردند. این حوادث، نهایتاً خشم کرملین را برانگیخت و موجبات اشغال نظامی مجارستان توسط ارتش سرخ شوروی سابق را در سال 1956م به وجود آورد. با ورود ارتش سرخ به کشور، ناگی به سفارت یوگسلاوی در بوداپست پناهنده شد. پس از 20 روز، علی‌رغم قول تامین جانی وی، او را به مقر حزب کمونیست منتقل کردند. ایمره ناگی دو سال بعد به اتهام خیانت به آرمان‌های سوسیالیسم محاکمه و سرانجام در 16 ژوئن 1958م در 62 سالگی اعدام شد. او نزد مردم مجار به عنوان یک قهرمان ملی که مصالح ملی را بر منافع حزبی ترجیح داده بود، شناخته شده است.

 

اعدام اعضای هیئت موتلفه اسلامی توسط رژیم شاه 

58 سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم خرداد سال 1344 هجری شمسی:

چهار نفر از اعضای تشکیلات هیئت مؤتلفه اسلامی، به نامهای محمد بخارایی، صادق امانی، صفار هرندی و مرتضی نیک نژاد توسط رژیم شاه اعدام شدند. پس از آنکه رژیم شاه، در روز پانزدهم خرداد سال 1342 هجری شمسی (1963 میلادی) جمع کثیری از مردم ایران را به خاک و خون کشید، گروهی از جوانان با ایمان، دست به ایجاد یک تشکل اسلامی به نام هیئت مؤتلفه اسلامی زدند. هدف آنان فعالیت های سیاسی و فرهنگی علیه رژیم شاه و دفاع از استقلال و آزادی ایران بود. این گروه پس از تبعید حضرت امام خمینی (ره)، شاخه ای نظامی تشکیل داد و تصمیم گرفت که سران حکومت و دست اندرکاران خائن رژیم پهلوی را به سزای اعمال خود برساند. نخستین اقدام این گروه، اعدام انقلابی حسنعلی منصور، نخست وزیر وقت ایران و عامل اجرای قانون ننگین کاپیتولاسیون (مصونیت قضایی آمریکایی ها) بود. اگرچه این اقدام با موفقیت انجام شد، اما رژیم شاه بسیاری از اعضای شاخه نظامی و بطور کلی بیش از یکصد نفر از اعضای هیئت مؤتلفه اسلامی را دستگیر و آنان را در دادگاه نظامی، بطور ناعادلانه محاکمه نمود. چهار نفر از اعضای این گروه در این روز اعدام شدند و عده ای دیگر به زندان های طولانی مدت محکوم گردیدند.

 

آغاز قیام سووتو در آفریقای جنوبی

47 سال پیش در چنین روزی 16 ژوئن سال 1976 میلادی:

قیام "سووتو" (Soweto)علیه نژادپرستان افریقای جنوبی آغاز شد. کشور افریقای جنوبی در دوران حاکمیت نژادپرستان، دارای قوانین ضد بشری و خلاف عقل بود. نتیجه این وضعیت، پیدایش تنفر، وحشت و حقارت در میان جامعه‌ ای بود که 20 درصد سفید پوست بر اکثریت سیاه پوست حاکمیت داشتند و تمامی قدرت، ثروت، حقوق و مزایای اجتماعی را در اختیار گرفته بودند. هم‌چنین قانون آپارتایْدْ یا جدایى نژادها روز به روز گسترده ‌تر می‌ شد. در افریقای جنوبی، محصلین سیاه پوست، خواندن و نوشتن را به زبان مادری خود فرا می‌ گرفتند و در دوره متوسطه، یکی از دو زبان رسمی انگلیسی یا افریقایى انتخاب می ‌شد. در ابتدای سال تحصیلی 1976م، مؤسسات تحصیلی، بخشنامه ‌ای دریافت کردند که براساس آن باید زبان رسمی مصوب 1974م که زبان افریقایى و محلی بود تدریس می ‌گردید. در 16 ژوئن 1976م هزاران دانش‌ آموز در اعتراض به این بخشنامه در خیابان‌ های سووتو از شهرهای اطراف دست به راهپیمایى زدند. اما این تظاهرات با تیراندازی پلیس به آشوب کشیده شد و طی روزهای بعد، صدها نفر کشته و زخمی شدند. با این حال، گروه‌های ضدنژادپرستی، در سال ‌های پایانی عمر رژیم آپارتاید، هر سال در ماه ژوئن، یاد کشته شدگان سووتو را که عمدتاً دانش‌ آموز بودند، گرامی می‌ داشتند.

 

 درگذشت آیت الله فاضل لنکرانی، عالم بزرگوار و مرجع عالیقدر

16 سال پیش، در روز بیست و ششم خرداد سال 1386 هجری شمسی:

آیت ا... العظمی شیخ «محمد - فاضل لنکرانی»، عالم بزرگ و مرجع عالیقدر شیعیان، در پی یک بیماری درگذشت. وی در سال 1310 هجری شمسی در شهر مذهبی قم - در جنوب تهران - متولد شد و از نوجوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت. آیت ا... لنکرانی از محضر اساتید بزرگی چون آیت ا... العظمی بروجردی و امام خمینی (ره) استفاده کرد و با تکیه بر هوش و پشتکار خویش، در مدت کوتاهی به درجه عالی اجتهاد دست یافت. این عالم جلیل القدر، مبارزات سیاسی خود را از زمان قیام استادش امام خمینی در سال 1342 هجری شمسی، آغاز کرد و همواره پشتیبان مبارزات ایشان علیه استبداد داخلی و استعمار خارجی بود. به همین دلیل، آیت ا... فاضل لنکرانی بارها در زمان حکومت استبدادی پهلوی دستگیر، شکنجه و سرانجام تبعید شد. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 هجری شمسی، ضمن حمایت کامل از این نهصت شکوهمند، به تدریس ادامه داد و شاگردان بسیاری را پرورش داد.

 

سقوط جرثقیل در مسجدالحرام و درگذشت حجاج

8 سال پیش در چنین روزی، 27 ذی القعده 1436 هجری قمری:

 یک دستگاه جرثقیل در قسمت شرقی مسجد الحرام سقوط کرد و باعث مرگ تعدادی از حجاج بیت الله الحرام در شهر مکه شد. در این حادثه که در روز جمعه 27 ذی القعده (۲۰ شهریور۱۳۹۴ و 11 سپتامبر ۲۰۱۵)و در ساعت ۱۷:۱۰ به وقت مکه رخ داد، یک دستگاه جرثقیل در محوطه مسجدالحرام سقوط کرد که باعث مرگ ۱۰۷ نفر و جراحت ۲۳۸ نفر شد. اکثر جانباختگان از حجاج کشورهای هند، پاکستان، اندونزی و ایران بودند. باد شدید و طوفان عامل سقوط جرثقیل از سوی دو‌لت سعودی اعلام شد. این حادثه که نشانه های بسیاری دال بر سهل انگاری دولت عربستان در وقوع آن وجود داشت به همراه حادثه فاجعه منا در عید قربان همین سال یکی از تلخ ترین مراسم حج را رقم زد.

 

درگذشت عباس شفیعی از چهره‌های ماندگار پزشکی

7 سال گذشته در چنین روزی، 26 خرداد 1395 خورشیدی:

درگذشت دکترعباس شفیعی، چهره ماندگار علم پزشکی ایران درگذشت. دکتر عباس شفیعی، داروساز و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، رئیس سابق دانشکده داروسازی (از 1365 تا 1388)، رئیس مرکز تحقیقات علوم دارویی (از سال 1382) و یک چهره ماندگار علم پزشکی ایران بود.ایشان در 3 مهر سال 1316 هجری خورشیدی در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. و در سال 1336 وارد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران شد. در سال 1341 دکتری عمومی داروسازی را دریافت کرد. برای تحصیلات تکمیلی به امریکا رفت و فوق لیسانس شیمی و دکترای تخصصی علوم دارویی را در دانشگاه کلمبیا اخذ نمود و در سال 1347 از دانشگاه شیکاگو فوق دکتری شیمی گرفت. بعد از تحصیلات به ایران بازگشت و در سال 1349 در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران استخدام شد و به تدریس و پژوهش مشغول شد.در دوران جنگ عراق و ایران، پس از شروع حملات شیمیایی عراق، او به مطالعه و آزمایش بر روی این گازهای شیمیایی و راه خنثی سازی آنها پرداخت. دکتر شفیعی به پاس زحمات و تلاشهای علمی، در چهارمین دوره  همایش چهره های ماندگار در سال ۱۳۸۳ به عنوان  چهره ماندگارعلم پزشکی ایران انتخاب شد. ایشان پس از عمری مجاهدت علمی سرانجام در روز ۲۶ خرداد ۱۳۹۵ در سن ۷۹ سالگی درگذشت.