تقویم تاریخ؛ از عید غدیر خم تا آغاز امامت حضرت علی(ع)

عید غدیر خم

1434 سال پیش ، در روز هجدهم ذیحجه سال دهم هجری قمری:

رسول گرامی اسلام، حضرت محمد (ص)، هنگام مراجعت از آخرین سفر حج خود، به امر خداوند، حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خود به مردم معرفی کرد. این اقدام پیامبر اکرم (ص) در مکانی به نام «غدیرخم» واقع در سر راه مکه به مدینه انجام شد. ایشان پس از آنکه بر مکانی مرتفع قرار گرفت، خطبه ای را قرائت کرد و دست حضرت علی (ع) را بالا برد و به مردم فرمود: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه. اللهم وال من والاه و عاد من عاداه / هرکه من مولای او هستم، علی هم مولای اوست. خداوندا هرکه او را دوست دارد دوست بدار و هرکه را که با او دشمنی می کند دشمن بدار.» پیغمبر اسلام (ص) همچنین در مورد قرآن و اهل بیت خود به مردم سفارش کرد و فرمود: «این دو هیچگاه از هم جدا نمی شوند تا بر سر حوض کوثر در قیامت بر من وارد شوند.» پس از ابلاغ این فرمان خداوند به مردم، آیه سوم از سوره مائده بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد و به ایشان بشارت داد: «الیوم یئس الذین کفروا من دینکم فلا تخشوهم و اخشون، الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا: امروز کافران از دین شما ناامید شدند، پس از آنها نترسید و از من بترسید امروز دین شما را کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.» به همین دلیل، این روز، عید خوانده می شود.

 

 

 آغاز امامت حضرت علی(ع)، امام اول شیعیان

1409 سال پیش در چنین روی هجدهم ذی الحجه سال 35 هجری قمری:

امام علی علیه السلام در نتیجه اصرار زیاد مردم امامت امت را پذیرفتند. پس از قتل عثمان خلیفه سوم مردم به خانه علی (ع) هجوم بردند و خواهان بیعت با آن حضرت شدند. امام که در ابتدا حاضر به پذیرش خلافت نبود٬ خلافتی که خدا و رسولش پیش از رحلت پیامبر به امام علی علیه السلام سپرده بودند، پس از اصرار فراوان مردم و قبول شرایط امام از سوی مردم ـ زمام امور خلافت را در دست گرفت و در طول چهار سال و نه ماه خلافت خویش٬ در دو بخش اقدامات اصلاحی (اجرای عدالت و از بین بردن فاصله های ناروای طبقاتی) و اقدامات سیاسی و نظامی (جنگ با سه گروه ناکثین٬ قاسطین و مارقین) به فعالیت پرداخت. به امام علی علیه السلام اجازه ندادند که طعم عدالت و زندگی در سایه حکومت بهترین مخلوق خدا به مردم چشانده شوند. دشمنان اسلام، زیاده خواهان و کج اندیشان در مسیر امام قرار گرفته و سه جنگ را بر او تحمیل کردند و در نهایت به دست یکی از افراد کج اندیش وابسته به جریان نهراون به شهادت رسید و عالمی را داغدار کردند. اما امام علی علیه السلام در همان مدت کوتاه حکومتش گنجینه ای از معارف و الگوی حکومت اسلامی برای جهانیان تا روز قیامت بر جا گذاشت.

 

 

درگذشت خواجه نصیرالدین طوسی، حکیم و سیاستمدار بزرگ

772 سال پیش ، بنا بر روایات تاریخی، در چنین روزی 18 ذی الحجه 672 هجری قمری:

حکیم و سیاستمدار بزرگ "خواجه نصیرالدین طوسی" درگذشت. پس از حمله‏ مغولان به ایران، مقام علمی و ارزش فکری خواجه نصیرالدین طوسی موجب شد تا هلاکوخان مغول، او را در شمار بزرگان خود دانسته، نسبت به حفظ و حراست از جانِ وی کوشا باشد. از آن پس، خواجه، دارای مقام و نفوذ فراوانی شده و خدمات بسیاری به فرهنگ اسلام و کشورهای مسلمان روا داشت. جلوگیری از به آتش کشیدن مراکز فرهنگی، کتابخانه ‏ها و مؤسسات علمی، نجات جان دانشمندان و علمای بزرگ زمان که مورد غضب مغولان بودند، جلوگیری از تهاجم مغولان به کشورهای اسلامی و نیز احداث و تجهیز رصدخانه ‏ی عظیم مراغه وکتابخانه‏ بزرگ آن، از جمله خدمات ارزنده خواجه نصیر در دوران وزارت در دستگاه مغولان می ‏باشند. محفل درسی خواجه، رونقی فراوان داشته و شاگردان فاضلی در آن تربیت یافتند. علامه حلی، کمال الدین میثم بحرانی، قطب الدین رازی و سید رکن الدین استرآبادی و... از جمله شاگردان خواجه می‏ باشند. از این عالم بزرگ شیعی بیش از 80 کتاب و رساله به جای مانده که اخلاق ناصری، اساسُ الاقتباس، اوصاف الاشراف و عِلمُ المثلث از آن جمله ‏اند. این دانشمند گرانقدر در 75 سالگی دیده از جهان فروبست و در کاظمین عراق مدفون گشت.

 

 

درگذشت محقق ثانی، مجتهد اصولی و فقیه کبیر

504 سال پیش در چنین روزی هجدهم ذی الحجه(و به روایتی دیگر دوازدهم ذی الحجه) سال 940 هجری قمری:

مجتهد اصولی و فقیه کبیر «علی بن حسین بن عبدالعالی» معروف به محقق ثانی و محقّق کَرَکی درگذشت. علی بن حسین بن عبدالعالی کَرَکی از فقها و علمای مشهور شیعه عصر صفوی که از وطن خود، جبل عامل مهاجرت کرد و ابتدا به عراق رفت و سپس در پی دعوت شاه اسماعیل صفوی به ایران آمد و در تبلیغ و ترویج تشیع، در ایران نقش مهمی را بر عهده گرفت. منصب شیخ الاسلامی برای اولین بار در ایران به او تفویض شد. محقق ثانی، در فقه استدلالی چیره بود و آثار فقهی‌اش با اقبال خاص فقیهان بعدی مواجه گشت. کتاب جامع المقاصد فی شرح القواعد از او است و بدین رو، وی را«صاحب جامع المقاصد» می‌گویند. محقق ثانی درباره ولایت فقیه نظرات قابل توجهی دارد. محقق کرکی شاگردان برجسته‌ای نیز تربیت کرد و بسیاری از فقهاء و دانشمندان قرن نهم و دهم هجری از شاگردان اویند؛ بزرگانی مانند شیخ علی منشار، حسین بن عبدالصمد عاملی (پدر شیخ بهایی) و سید نعمت الله جزائری.

 

 

تولد شیخ مرتضی انصاری، عالم اندیشمند و فقیه برجسته

230 سال پیش درچنین روزی، هجدهم ذیحجه سال 1214 هجری قمری:

«شیخ مرتضی انصاری»، عالم، اندیشمند و فقیه برجسته در دزفول ـ از شهرهای جنوب غربی ایران ـ متولد شد. او از کودکی در سایه نبوغ خود به سرعت مدارج ترقی و کمال را طی کرد و در سال 1249 هجری قمری ، مجتهدی آگاه و محققی برجسته بود. شیخ مرتضی انصاری، نظریات نوینی را در فقه و اصول فقه مطرح کرد که از آن میان می توان به توجه او به استدلال در شناخت مبانی فقهی اشاره کرد. از ویژگی های این فقیه بزرگ، ساده نویسی او است، به طوری که مباحث پیچیده علمی را بسیار ساده و روان به رشته تحریر درآورده است. دو کتاب «رسائل» و «مکاسب»، از جمله آثار کم نظیر شیخ مرتضی انصاری است که از دروس پایه ای حوزه های علمیه در زمینه فقه و اصول فقه است. همچنین کتب «اصول فقه» و «مناسک حج» از دیگر آثار این دانشمند بزرگ مسلمان به شمار می رود. شیخ انصاری پس از 67 سال زندگی توام با تلاش خستگی ناپذیر در راه پی ریزی فقه استدلالی و پرورش شاگردانی برجسته که هر یک چهره ای تابناک در عرصه علوم اسلامی شدند، در سال 1281 هجری قمری، وفات یافت.

 

 

امضای معاهده تاریخی تیلسیت، میان تزار و ناپلئون

216 سال پیش درچنین روزی، هفتم ژوئیه سال 1807 میلادی:

 معاهده تاریخی تیلسیت (Tilsit)، در ناحیه ای به همین نام در سرزمین روسیه، میان تزار الکساندر اول، امپراتور روسیه و ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه، امضا شد. براساس این معاهده که به پیمان اتحاد دو امپراتور معروف است، روسیه و فرانسه متعهد شدند در صورت حمله کشور ثالت به خاک آنها، یکدیگر را یاری کنند. اما دوره دوستی و اتحاد دو کشور تنها تا سال 1810 میلادی ادامه یافت. در این سال، دولت روسیه به این نکته پی برد که هم پیمانی با ناپلئون و هواداری از وی، تجارت خارجی روسیه را مختل خواهد کرد. به همین دلیل این کشور بندرهای خود را به روی کشتی های بی طرف گشود و برای ورود کالاهای فرانسوی به روسیه نیز مالیات های سنگین وضع کرد. سرانجام دوران اتحاد این دو امپراتوری با هجوم نافرجام ناپلئون بناپارت به روسیه در بیست و چهارم ژوئن سال 1812 میلادی خاتمه یافت.

 

 

 درگذشت آیت الله زین العابدین مرندی، عالم ربانی

101 سال پیش در چنین روزی 16 تیر سال 1301 هجری شمسی:

عالم ربانی آیت ‏اللَّه "زین‏ العابدین مرندی" درگذشت. این عالم بزرگوار، مقدمات علوم و معارف اسلامی را در زادگاهش در مرند در آذربایجان شرقی سپری نمود. وی پس از آن راهی نجف گردید و از محضر عالمان نام ‏آوری همچون میرزای بزرگ شیرازی و میرزاحبیب ‏اللَّه رشتی بهره ‏مند شد. آیت‏ اللَّه مرندی پس از مدتی در بخشی از آذربایجان به عنوان مرجع تقلید مطرح شد و سرانجام در شانزدهم تیرماه 1301ش برابر با دوازدهم ذی‏قعده 1340ق در 72 سالگی به لقاءاللَّه شتافت و در وادی ‏السلام نجف اشرف مدفون شد.

 

 

 درگذشت آیت الله کرباسی، فقیه اصولی و عالم دینی

86 سال پیش در چنین روزی 16 تیر سال 1316 هجری شمسی:

 فقیه اصولی و عالم دینی "آیت‌اللَّه میرزا ابوالهدی کرباسی" درگذشت. وی پس از فراگیری مقدمات علوم دینی برای تکمیل دروس خود در حدود سال 1281شمسی رهسپار نجف اشرف گردید و در درس خارج اصول و فقه حضرات آیات آخوندملامحمدکاظم خراسانی و سیدمحمدکاظم یزدی شرکت جست. آیت‌‏اللَّه کرباسی کتب متعددی را به رشته تحریر درآورد که حاشیه بر کفایةُ الاصول، البَدرُالتّمام، زَلاّتُ الاَقدام و الفوائدُ الرّجالیه از آن جمله‌‏اند.

 

 

 استقلال مجمع الجزایر سلیمان از انگلیس

45 سال پیش، در روز هفتم ژوئیه سال 1978 میلادی:

مجمع الجزایر سلیمان در شمال شرقی قاره اقیانوسیه به استقلال دست یافت. این جزایر توسط اروپائی ها در سال 1567 میلادی کشف شد. درسال 1885 میلادی، آلمان مدعی مالکیت جزایر شمالی سلیمان شد و آنها را تصرف کرد. اما یک دهه بعد ، انگلیس این جزایر را اشغال کرد. جنبش استقلال طلبی و مخالفت با استعمار انگلیس در جزایر سلیمان، پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت و سرانجام این کشور در سال 1978 میلادی، با حکومت فرمانداری کل مستقل شد. جزایر سلیمان نزدیک به 29 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و جزو کشورهای کوچکی است که از جزایر متعدد تشکیل شده اند و در شمال شرقی کشور استرالیا در اقیانوس آرام قرار دارد .

 

 

درگذشت سید رضا حسینی، شاعر ایرانی ملقب به سعدی زمان

37 سال پیش در چنین روزی 16 تیر سال 1365 هجری شمسی:

شاعر ایرانی اهل بیت استاد "سید رضا حسینی" ملقب به "سعدی زمان" درگذشت. استاد سیدرضا حسینی در سال 1289 شمسی در آذربایجان به دنیا آمد و پس از تکمیل تحصیلات مقدماتی و کسب علم در محضر استادان زمان، در شمار فضلای سرشناس قرار گرفت. وی علاوه بر تبحر در ادبیات فارسی و ترکی و عربی، به تحصیل علوم متداول، توجه عمیق نشان داد و توانست در کلام، منطق، تاریخ، حدیث، فقه، تفسیر قرآن و حقوق و عرفان، اطلاعات وسیعی به دست آورد. سیدرضا از ابتدای تحصیل، قریحه شاعریش شکوفا شد و از چهارده سالگی زبان به شعر گشود. هنوز جوان بود که نامش بر زبان‏‌ها افتاد و به جهت خلوص نیت و دلبستگی شدیدی که به خاندان عصمت و طهارت داشت، قریحه و قلمش را در زمینه نشر فضایل و مناقب و مراثی آن بزرگواران به کارگرفت. وی در آن زمان با انتشار مجموعه شعری‏اش در این زمینه، تحسین و تمجید علما و استادان نامدار شعر و ادب را برانگیخت و شهرتش آذربایجان را فرا گرفت. استاد حسینی یکی از درخشان‏‌ترین چهره‌‏های ادبیاتِ مرثیه ترکی آذری است و با ظهور وی در این عرصه، تحولی چشمگیر در روند عادی نوحه سرایی و مدیحه‏ پردازی زبانِ اسلامی پدید آمد. از این شاعر متعهد، آثار ادبی متعددی بر جای مانده که لمعات حسینی، نجوم درخشان، بهار بی‏‌خزان و آثار الحسینی در 2 جلد از آن جمله اند.

 

 

 وقوع انفجار تروریستی در لندن

18 سال پیش، در روز هفتم ژوئیه سال 2005 میلادی:

وقوع انفجار در یک اتوبوس و سه ایستگاه مترو در مرکز شهر لندن، باعث کشته شدن 50 نفر و جراحت حدود 700 تن شد. این حملات همزمان با اجلاس سران هشت کشور صنعتی در اسکاتلند در شمال انگلیس، انجام شد. دلیل بمب گذاریهای لندن، اعتراض به همدستی دولت انگلیس با آمریکا در اشغال افغانستان و عراق و کشتار مردم این دو کشور تحلیل شد. از طرف دیگر، این انفجارها، ضعف سیستم اطلاعاتی انگلیس را در تأمین امنیت این کشور نشان داد. دولت لندن با ادعای اینکه مسلمانان در این حادثه دست داشته اند، فشار بر مسلمانان انگلیس را که از زمان حادثه یازدهم سپتامبر 2001 آغاز شده بود، تشدید کرد .