تقویم تاریخ؛ از انعقاد پیمان سعدآباد تا درگذشت آیت الله حائری یزدی

درگذشت پیر پل بروکا، دانشمند فرانسوی و بانی علم جمجمه شناسی

143 سال پیش ، در چنین روزی، هشتم ژوئیه سال 1880 میلادی:

«پیر پل بروکا» (Pierre Paul Broca) دانشمند فرانسوی و بانی علم جمجمه‌ شناسی در چنین روزی درگذشت. وی در در 28 ژوئن سال ۱۸۲۴ در فرانسه به‌ دنیا آمد و پس از طی تحصیلات مقدماتی وارد دانشگاه شد و در رشته‌ی پزشکی فارغ‌التحصیل گردید و آن‌گاه به جراحی اشتغال ورزید. بروکا هم‌زمان به امور تحقیقاتی و مطالعاتی پرداخت تا این‌که برای اولین‌بار برای درمان یک دمل مغزی، با استفاده از مته و اره‌ی جراحی، کاسه‌ سر انسان را سوراخ کرد. این پزشک فرانسوی با ادامه تحقیقات بر روی جمجمه‌ی مردگان ، کشفیات مهمی انجام داد . بروکا به این نتیجه دست یافت که مرکز تکلم در نیمکره‌ چپ مغز است و هر ضایعه‌ ای که بر این قسمت از مخ وارد آید، موجب ناتوانی در حرف زدن خواهد شد. بدین‌ ترتیب برای اولین‌بار، ارتباط میان یکی از توانایی های جسمی انسان با نقطه‌ی کنترل آن در مغز به‌طور واضح و مسلم آشکار گردید.بروکا در زمان حیات خویش، از نظریات چارلز داروین، طبیعی‌دان انگلیسی درباره نظریه تکاملْ، دفاع و حمایت کرد و با ارائه آثار و اندیشه‌ های خود، موجب توسعه نظریه تحول و تکامل شد. پل بروکا سرانجام در هشتم ژوئیه 1880م در 56 سالگی درگذشت.

 

 

انعقاد پیمان سعدآباد در تهران

86 سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم تیر ماه 1316 هجری شمسی:

پیمان "سعد آباد" در تهران منعقد شد. سعدآباد، نام پیمانی است که در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۱۶ (۸ ژوئیه ۱۹۳۷) میان ۴ کشور ایران (رضا شاه پهلوی)، عراق (ملک غازی اول)، افغانستان (محمد ظاهرشاه) و ترکیه (مصطفی کمال آتاترک) با تحریک انگلیسی ها و با هدف محاصره شوروی به امضا رسید. به موجب این پیمان، این دولت‌ها متعهد شدند که سیاست خارجی هماهنگی داشته باشند و در مقابله با خطر کمونیسم که هر یک از دولت ‌های آنان را تهدید کند، همدیگر را مورد حمایت قرار دهند. همچنین دولت‌ های عضو ضمن این که نباید در امور داخلی هم دخالت کنند، باید در کلیه اختلافات بین المللی که با منافع آنان مربوط است، مشورت نمایند و علیه هم، عملیات تجاوزکارانه نداشته باشند. اما درعمل، این پیمان، توخالی و پوچ بود و ایران خود همکاری وسیعی با آلمان که شریک شوروی بود، داشت و کارشناسان آلمانی در مؤسسات بسیاری در ایران خدمت می ‌کردند.

 

 

درگذشت معصومی، استاد خطاطی ایران

41 سال پیش در چنین روزی، هفدهم تیر سال 1361 هجری شمسی:

حاج میرزا «احمد نجفی زنجانی» معروف به معصومی، استاد خطاطی ایران، درگذشت. این هنرمند خوش ذوق ایرانی، همزمان با تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه نجف ـ در کشور عراق ـ تعلیم هنر خطاطی و خوشنویسی را نیز شروع و با جدیت دنبال کرد. نگارش کتاب «خصائص زینبیه» ، اولین اثر خطاطی اوست. از این استاد برجسته هنر خطاطی، حدود 110 جلد کتاب، پنج نسخه قرآن مجید و بیش از 250 کتیبه برای مساجد تکایا و آثار باستانی به یادگار مانده است . کتیبه های حرم امام رضا (ع) و دانشگاه تهران از معروفترین آثار استاد نجفی زنجانی به شمار می رود.

 

 

وفات آیت الله املشی، عالم و مجاهد معاصر ایرانی

38 سال پیش در چنین روزی ، هفدهم تیر سال 1364 هجری شمسی:

آیت ا... «محمد مهدی ربانی املشی» عالم و مجاهد معاصر ایرانی، وفات یافت. او در سال 1313 هجری شمسی در خانواده ای روحانی و متدین در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود و تحصیلات دینی خود را نیز در همین شهر آغاز کرد. این عالم مبارز سال های متمادی در راه حفظ اسلام و ارزش های والای آن کوشش کرد. آیت ا... ربانی املشی برای استقرار حکومت اسلامی ، همچون سایر همراهان و یاران حضرت امام خمینی (ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، لحظه ای دست از تلاش برنداشت و سراسر زندگی وی در زمان حکومت رژیم شاه ، همراه با مبارزه و تبعید بود. آیت ا... ربانی املشی، در آخرین سال های عمر، عضو فقهای شورای نگهبان قانون اساسی بود.

 

 

درگذشت محمد علی ناصح، ادیب و شاعر معاصر ایرانی

37 سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم تیرماه 1365 هجری شمسی:

"محمد علی ناصح" ادیب و شاعر معاصر ایرانی درگذشت. محمدعلی ناصح، متخلص به ناصح در سال 1278 در تهران به دنیا آمد و علاوه بر فراگیری علوم جدید به آموختن علوم قدیمه نیز پرداخت. ناصح از سال 1297 که انجمن ادبی ایران به همت وحید دستگردی در تهران تأسیس شد از اعضای آن بود. او بعدها ریاست این انجمن را تا پایان عمر به عهده گرفت. شرح بوستان سعدی، شرح حال خاقانی شروانی و نیز دیوان اشعار، از او به جای مانده است. محمدعلی ناصح به هنگام فوت، 87 سال داشت.

 

 

درگذشت کیم ایل سونگ، رهبر سابق کره شمالی

29 سال پیش، در روز هشتم ژوئیه سال 1994 میلادی :

«کیم ایل سونگ» (Kim Il-sung)، رهبر سابق کره شمالی و دبیرکل حزب کمونیست این کشور درگذشت. وی درسال 1912 میلادی متولد شد. او در سال 1945 میلادی با درجه سروانی، همراه با ارتش این کشور به قسمت شمالی کره بازگشت. کیم ایل سونگ خیلی زود رهبری کمونیست های کره را به دست گرفت و در سال 1948، هنگامی که جمهوری دموکراتیک خلق کره تأسیس شد، به مقام نخست وزیری رسید. کیم ایل سونگ در جنگ کره فرمانده کل قوا بود و در سال 1972 رئیس جمهوری مادام العمر کره شمالی شد. وی در شرایط دشوار تجزیه کره و مداخله کشورهای خارجی، بویژه آمریکا در شبه جزیره کره، رهبری کره شمالی را در دست داشت. وی در عین حال تلاش کرد استقلال عمل خود را از دو کشور بزرگ کمونیستی آن روز ، یعنی شوروی و چین حفظ کند. اعلامیه معروف چوچه (Chuche) از او است که از سال ۱۹۵۵ در کره شمالی رعایت می‌شود طبق این اعلامیه، کره‌ای‌ها باید از هویت ملی خود دفاع کنند، غرور ملی خود را از دست ندهند و تنها به خود متکی باشند.

 

 

درگذشت آیت الله حسینی تهرانی، فقیه جلیل و محقق فرزانه

28 سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم تیرماه 1374 هجری شمسی:

فقیه جلیل و محقق فرزانه آیت‌ اللَّه "سیدمحمدحسین حسینی تهرانی" درگذشت. ایشان در سال 1305 ش (1345 ق) در تهران در بیت علم و فضل دیده به جهان گشود. وی در نوجوانی وارد حوزه علمیه قم شد و از محضر علمای بزرگی چون آیات عظام سید حسین بروجردی، سید محمد محقق داماد و علامه طباطبایی بهره برد. سید محمد حسین در 25 سالگی به نجف رفت و از استادانی نظیر حضرات آیات: سید ابوالقاسم خویی و سید محمود شاهرودی بهره‌ ها برد. وی پس از هفت سال و طی مدارج عالی علمی به تهران بازگشت و به اشاعه مکتب تشیع و ابلاغ رسالت دینی همت گماشت. آیت اللَّه حسینی تهرانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مشهد عزیمت کرد و به تدریس و تربیت شاگردان و راهنمایی مؤمنین پرداخت. از این عالم بزرگوار بیش از 40 عنوان کتاب در 75 جلد برجای مانده است. از جمله آثار این عالم بزرگوار عبارتند از: امام ‌شناسی در 18 جلد، معادشناسی در 10 جلد، مهر تابان، روح مجرد و نیز نور ملکوت قرآن در 4 جلد.

 

 

درگذشت آیت الله حائری یزدی، فیلسوف مشهور معاصر ایران

24 سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم تیرماه 1378 هجری شمسی:

فیلسوف شهیر معاصر ایران؛ آیت اللَّه دکتر "مهدی حائری یزدی" درگذشت. مهدی حائری یزدی درسال 1301ش (1341ق) در بیت علم و تقوا و فضیلت، از صُلب آیت اللَّه العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس عالی قدر حوزه علمیه قم، به دنیا آمد. وی پس از گذراندن مقدمات و سطوح عالیه در این شهر نزد برادر بزرگوارش، آیت اللَّه مرتضی حائری و آیت اللَّه سید محمدرضا گلپایگانی، در محضر پر فیض حضرت امام خمینی(ره)، به آموختن متون کلامی و فلسفی و دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مبانی علمی خویش را استوار ساخت. آیت اللَّه مهدی حائری، در سال 1329 ش، با تصویب آیت اللَّه بروجردی، برای نظارت بر متون درسی دینی و فرهنگ کشور به تهران رفت و در سال 1339 ش، به نمایندگی آیت اللَّه بروجردی، رهسپار آمریکا شد و رسیدگی به امور شیعیان آنجا را برعهده گرفت. این عالم بزرگوار، در آمریکا به تالیف، تدریس و انجام وظایف دینی و نیز تحصیل فلسفه غرب اشتغال ورزید و دوره دکترای خود را در دانشگاه میشیگان و تورنتو با درجه ممتاز گذرانید. آیت ‌اللَّه مهدی حائری در سال‌ های اقامت در آمریکا ضمن تدریس فقه، فلسفه و ادبیات فارسی در دانشگاه‌ های آمریکا، در ده‌ها سمینار و کنفرانس علمی و فلسفی شرکت جُست و با ایراد سخنرانی‌ های متعدد، استواری و عظمت فلسفه و کلام اسلامی را در محافل غرب به همگان نمایاند. ایشان در سال 1358 به ایران بازگشت و به کارهای علمی خود ادامه داد. کاوش‌ های عقل نظری، علوم قرآن، متافیزیک و حکمت و حکومت، برخی از آثار این استاد فرهیخته به شمار می‌روند. سرانجام آن فیلسوف بزرگ در 17 تیرماه 1378 برابر با 14 ربیع الاول 1420 ق در 77 سالگی بدرود حیات گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) در قم- یکی از شهرهای مذهبی ایران-به خاک سپرده شد.