تقویم تاریخ؛ از حمله سپاهیان یزید به مکه تا روز جهانی چپ دست ها

حمله سپاه یزید به مکه برای سرکوب قیام عبدالله بن زبیر

۱۳۸۱ سال پیش در چنین روزی بیست و ششم محرم سال ۶۴ هجری قمری شهر مقدس مکّه پس از محاصره توسط سپاهیان یزید بن معاویه حاکم ظالم بر سرزمین‌های اسلامی سنگ‏ باران شد.

یزیدبن معاویه پس از شهادت اباعبداللّه الحسین (ع) و یارانش در کربلا و اسیر نمودن اهل‏ بیت و بازماندگان آنان، خود را در نزد مسلمانان، بی‏ مقدار و بی ‏اعتبار کرد. از سوی دیگر، افشاگری‏‌های خاندان عصمت و طهارت و طرفداران اهل ‏بیت (ع)، مردم را بر ضد حکومت یزید وادار به قیام نمود. به همین جهت در سال ۶۳ ق شورش ‏ها و جنبش ‏هایى بر ضد یزید در حجاز به وجود آمد. سرانجام اهالی مکه و مدینه اقدام به مخالفت‏‌های علنی و درگیری مسلحانه با سپاهیان و عاملان یزید نمودند. در مکه، عبدالله بن زبیر با پرداختن به عبادت و مخالفت با یزیدبن معاویه، مردم را به گرد خود جمع کرد وبه تدریج قوت یافته بود و توانست شهر مکه را از دست عامل یزید بیرون آورد و خود بر آن استیلا یابد. سپاهیان شام به مکه هجوم آورده و آن را در محاصره خویش قرار دادند و بر اهالی آن بسیار سخت گرفتند. آنان بر بلندی ‏های اطراف مکه، منجنیق ‏ها و سنگ‏ انداز‌های بزرگی نصب کرده و به وسیله آن‌ها شهر را سنگ‏باران کردند. عبدالله بن زبیر و بسیاری از مردم به مسجدالحرام پناه آورده تا از شدت سنگ‏ باران دشمن در امان باشند، ولی حصین بن نمیر دستور داد که مسجدالحرام و کعبه را نیز نشانه گرفته و زیر ضربات خویش قرار دهند. سپاهیان یزید با این اعمال ننگین خودکاری از پیش نبرده و متقابلاً موجب تقویت عبدالله بن زبیر و قیام او گردیدند. سرانجام یزید در ۱۴ ربیع‏ الاول همان سال به هلاکت رسید و نیرو‌های شامی به شام بازگشت نمودند و عبدالله بن زبیر، زمام امور حجاز را به دست گرفت.

درگذشت ملا عبدالله شوشتری، علامه عصر صفوی

۴۲۲ سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم محرم سال ۱۰۲۳ هجری قمری ملا عبدالله شوشتری معروف به «شیخ عبدالله تستری» (Tostari)، فقیه و دانشمند مسلمان ایرانی، درگذشت.

وی پس از طی دوران تحصیلات مقدماتی علوم دینی و کسب فیض از محضر اساتید برجسته زمان خود، به درجه اجتهاد نائل شد. تستری سپس در حوزه علمیه شهر اصفهان به تدریس و تربیت علاقه‌مندان علوم دینی پرداخت. در کلاس درس شیخ عبدا... تستری جمع کثیری شرکت می‌جستند و از دانش او بهره می‌بردند. علامه مجلسی اول و میرزا محمد نائینی از جمله شاگردان این عالم بزرگوار به شمار می‌روند. از شیخ عبدا... تستری تالیفات متعددی به یادگار مانده که از میان آن‌ها می‌توان به کتب «خواص القرآن» و «جامع الفواید» اشاره کرد.

روز جهانی چپ دست‌ها

۴۷ سال پیش در چنین روزی در سیزدهم اوت ۱۹۷۶؛ نامگذاری یک روز در سال به نام روز جهانی چپ دست‌ها (International Lefthanders Day)، تصویب شد. علت نامگذاری این روز، انتقاد از این است که همه ابزار و امکانات برای راست دست‌ها طراحی شده اند (مانند صندلی راننده در خودروها، کلید‌های اصلی در کنسول‌های بازی، میز‌های پرکردن فرم در بانک‌ها و اداره ها)؛ به گونه‌ای چپ دست‌ها مجبور به استفاده از دست راست خودمی شوند.

همچنین یکی از اهداف نامگذاری این روز، مبارزه با باور‌های خرافاتی درباره چپ دست‌ها است. چپ دستی به معنی گرایش طبیعی افراد در به کارگیری دست چپ برای انجام کار‌های گوناگون بویژه نوشتن است. پژوهش‌های متعدد حاکی از این است که در جوامع گوناگون ۷۰ تا ۹۰ درصد جمعیت دست راست و بقیه چپ دست هستند. تعداد نادری نیز توانایی به کار بردن هر دو دست را دارند.

پژوهشگران دانشگاه آکسفورد به تازگی ژنی را کشف کرده اند که ممکن است عامل بروز چپ دستی در افراد باشد. در میان شخصیت‌های سرشناس در جهان، ارسطو، افلاطون، ماری کوری، چارلی چاپلین، مهاتما گاندی، آلبرت انیشتین، اسحاق نیوتن، پیکاسو، ویلیام شکسپیر و بیل گیتس، چپ دست هستند

درگذشت فلورانس نایتینگل

۱۱۳ سال پیش در چنین روزی ۱۳ اوت سال ۱۹۱۰ میلادی؛ "فلورانس نایتینگل" (Florence Nightingale) پرستار معروف انگلیسی در سن ۹۰ سالگی درگذشت. فلورانس نایتینگل در ۱۲ مه سال ۱۸۲۰ میلادی در ایتالیا متولد شد، اما همه ایام جوانی را در انگلستان به سر برد. فلورانس از آغاز جوانی کوشش در راه یاری به انسان‌‎ها را بر هر کار دیگری ترجیح می‌‎داد و سرانجام نیز بر آن شد که وجود خود را وقف پرستاری از بیماران کند.

وی مدتی در انگلستان و سایر نقاط اروپا به تحصیل و مطالعه در وضع پرستاران و بیماران پرداخت. سپس با به دست گرفتن ریاست یک بیمارستان به تربیت پرستار مشغول شد، اما جنگ کریمه در دهه ۱۸۵۰ میلادی کار او را نیمه تمام گذاشت. علی‏رغم این که پرستاری از بیماران جنگی کاری طاقت‌‎فرسا بود، ولی خانم نایتینگل در اندک زمانی، به همراه ۳۸ پرستار دیگر، پرستاری از ده هزار سرباز بیمار را برعهده گرفت و با بیست ساعت کار شبانه‌‏روزی توانست میزان مرگ و میر را از ۴۲ درصد به ۲ درصد کاهش دهد.

وی شب‌‎ها چراغ به دست در میدان‌‎های جنگ به دنبال زخمی‌‏ها می‌‎گشت و به همین دلیل او را خاتون فانوس به دست، نام دادند. پس از این جنگ بود که شهرت فلورانس نایتینگل عالم‏گیر شد و مورد تقدیر دولت انگلیس قرار گرفت. با این حال، وی با پول این جایزه، مدرسه پرستاری لندن را بنیان گذاشت و با همت او، نمونه‌‏های دیگری از آن مدرسه در جا‌های دیگر تأسیس شد. هم‏چنین راهنمایی‌‎های نایتینگل در فن پرستاری، بعد‌ها در جنگ‌‎های امریکا و هندوچین بسیار سودمند بود. خانم فلورانس نایتینگل، از پیش‌‏آهنگان تأسیس سازمان صلیب سرخ جهانی نیز به شمار می‏ رود. وی سرانجام در ۱۳ اوت ۱۹۱۰ میلادی در ۹۰ سالگی در اوج شهرت و احترام درگذشت.

تولد آلفرد هیچکاک

۱۲۴ سال پیش در چنین روزی، سیزدهم اوت سال ۱۸۹۹ میلادی؛ «آلفرد هیچکاک» (Hitchcock)، فیلمساز معروف انگلیسی متولد شد. او اولین کارش را در زمینه طراحی، درسال ۱۹۲۰ میلادی ارائه کرد، اما بعد‌ها به کارگردانی فیلم پرداخت از آنجا که اکثریت قریب به اتفاق فیلم‌های او درونمایه‌ای پلیسی و دلهره آور دارد، منتقدان و تحلیلگران سینما، او را استاد دلهره نامیده اند.

از مهمترین آثار هیچکاک می‌توان به «شمال از طریق شمال غربی»، «پرده پاره»، «روح»، «مردی که زیاد می‌دانست» و «سرگیجه» اشاره کرد. وی در سال ۱۹۸۰ میلادی درگذشت.

آغاز انقلاب فرهنگی در چین

۵۷ سال پیش در چنین روزی، ۱۳ آگوست ۱۹۶۶ میلادی؛ انقلاب فرهنگی در رژیم کمونیستی چین به رهبری "مائوتسه تونگْ" آغاز شد. با پیروزی کمونیست‏ها در چین در سال ۱۹۴۹ م، مائو تصمیم به انجام یک انقلاب در درون حزب کمونیست این کشور گرفت.

به زعم مائو، بخشی از جامعه و حزب دچار انحراف شده و نتیجه آن ضربه هولناکی بر مرام مارکسیسم- لنینیسم خواهد زد. مائو در این برنامه از مردم و به ویژه جوانان حزب کمونیست چین خواست که آن دسته از مقامات دولتی و حزبی را که از خط مائو و اندیشه‏‌های او منحرف شده یا در آستانه لغزش بودند، مورد انتقاد، بازجویى و افشاگری قرار دهند. از این‏رو، موج انقلاب فرهنگی از ۱۳ اوت ۱۹۶۶ م آغاز شد. مائو در انجام این حرکت، با اتکا به چند نفر از کادر رهبری چین، به قلع و قمع و تصفیه بسیاری از کادر‌های قدیمی و هم حزبی‏های خود پرداخت و آنهایى که با سیاست‏های اقتصادی و سیاسی وی هماهنگی لازم را نداشتند از کار برکنار نمود. در جریان این انقلاب، تمامی مظاهر غرب و نیز ابنیه‏‌های تاریخی و آثار فرهنگی در معرض تهدید قرار گرفت.

موزه ‏ها ویران گردید، آثار عتیقه به دور انداخته شد و مروجین و مقلدین فرهنگ غرب مورد اهانت و تحقیر واقع شدند. دانشگاه‏ها و مدارس چین در جریان انقلاب فرهنگی که باید آن را ضد فرهنگی خواند تعطیل شدند و بین سه تا پنج سال از عمر جوانان چین به این صورت هدر رفت. هم‏چنین کاهش تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایى ناشی از آشفتگی‏های دوران انقلاب فرهنگی، باعث ایجاد قحطی و گرسنگی گردید که در جریان آن بیش از ده میلیون نفر جان خود را از دست دادند. با این همه، انقلاب فرهنگی چین از سوی طرفداران مائو به عنوان سرچشمه مشروعیتْ، مورد ستایش قرار گرفت، ولی از طرف جانشینان او به عنوان علت تمامی شکست‏ها و مشکلات آن رژیم محکوم گردید. انقلاب فرهنگی چین که تا سال ۱۹۶۹ م به مدت بیش از سه سال به طول انجامید باعث شد قدرت بلامنازع چین در دست مائو قرار گیرد و او تا پایان عمر با اقتدار کامل حکومت کند.