تقویم تاریخ؛ از شهادت اویس قرنی تا روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی

شهادت اویس قرنی از یاران پیامبر اکرم 

1408 سال پیش، در روز هجدهم صفر سال 37 هجری قمری:

بنا به روایتی، «اویس قَرَنی» از یاران پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع)، در جنگ صفین به شهادت رسید. وی در قَرَن ـ ازنواحی یمن - زندگی می کرد و مردی پارسا و زاهد بود. اوِیس با وجود علاقه شدید به حضرت محمد (ص)، به خاطر پرستاری از مادر بیمارش، موفق به دیدار رسول خدا نشد، اما پیامبر اکرم همواره از اویس قرنی به بزرگی یاد می کرد. وی پس از رحلت حضرت محمد (ص)، به جمع یاران نزدیک حضرت علی (ع) پیوست. در جنگ صفین که بین سپاهیان حضرت علی (ع) و نیروهای معاویه رخ داد، اویس قرنی در صف یاران علی (ع) بود و به شهادت رسید.

 

 

تولد شاتو بریان، ادیب و فعال سیاسی فرانسوی

 255 سال پیش، در روز چهارم سپتامبر سال 1768 میلادی: 

«فرانسوا رنه دو شاتوبریان» (François-René de Chateaubrian) ادیب و فعال سیاسی فرانسوی در خانواده ای ثروتمند متولد شد. وی ابتدا قصد داشت کشیش شود، ولی به ارتش فرانسه پیوست. او با انقلاب فرانسه مخالف بود و برادر و خواهرش در این راه کشته شدند. اما شاتوبریان به ماموریتی در آمریکا رفت و سپس به انگلیس سفر کرد. درپی به قدرت رسیدن ناپلئون در فرانسه، شاتوبریان به کشورش بازگشت و به خدمت وی درآمد. اما چندی بعد با ناپلئون اختلاف پیدا کرد و دشمن سرسخت وی شد. با روی کار آمدن خاندان سلطنتی بوربن، این نویسنده و سیاستمدار فرانسوی نیز به وزارت و سفارت رسید. اما با سرنگونی این خاندان در سال 1830، وی نیز از سیاست کناره گیری کرد و به نویسندگی پرداخت. از آثار شاتوبریان می توان به «آتالا»، «حکایت رنه» و «نبوغ مسیحیت» اشاره کرد.

 

 

کودتای ارتش فرانسه علیه سلطنت طلبان

 226 سال پیش، در روز چهارم سپتامبر سال 1797 میلادی:

ارتش فرانسه علیه سلطنت طلبان کودتا کرد و آنها را سرکوب نمود. هشت سال پس از انقلاب فرانسه، به دلیل عملکرد نادرست دولت و سران انقلاب و شکست ارتش در تعدادی از جبهه های جنگ با کشورهای اروپایی، مردم در انتخابات پارلمانی به سلطنت طلبان رای دادند. اما به درخواست سران انقلاب فرانسه، فرماندهان ارتش، از جمله ناپلئون بناپارت در پاریس کودتا کردند و 177 نماینده سلطنت طلب را برکنار و 65 تن را تبعید کردند. آنها همچنین جمع زیادی از هواداران سلطنت را تبعید و 42 روزنامه را توقیف نمودند. به این ترتیب، اگرچه سلطنت طلبان تارو مار شدند، اما راه برای تسلط ناپلئون بر دولت درسال 1799 باز شد.

 

 

ساخت نخستین موتور برق توسط ادیسون

141 سال پیش در چنین روزی، چهارم سپتامبر سال 1882 میلادی:

نخستین موتور برق توسط ادیسون، مخترع آمریکایی ساخته شد. موتور برق اختراعی ادیسون، 300 اسب بخار قدرت داشت. ادیسون با استفاده از این موتور برق، در شهر نیویورک کارخانه برق دایر کرد که روشنایی بخشی از شهر را تامین می کرد. گفتنی است که ادیسون در سال 1879 لامپ را نیز اختراع کرده بود.

 

 

درگذشت علامه موسوی هندی، از علمای بزرگ اسلام 

139 سال پیش در چنین روزی، هیجدهم صفر سال 1306 هجری قمری:

علامه «میر حامد حسین موسوی هندی» از علمای بزرگ اسلام در هند درگذشت. او درسال 1246 هجری قمری در هند متولد شد و در فقه، حدیث، کلام و دیگر علوم دینی، دانش درخور توجهی داشت. میر حامد حسین عمرش را صرف آموختن علوم دینی و تالیف دانسته های خویش نمود. مهمترین اثر میر حامد حسین، مجموعه عظیم و پرارزش «عبَقات الانوار» است. «اسفار الانوار» و «شمع المجالس» از دیگر کتاب های وی می باشند.

 

 

درگذشت شیخ باقر کاظمینی از علما و فقهای بزرگ عراق

119 سال پیش در چنین روزی ، هجدهم صفر سال 1326 هجری قمری:

شیخ «باقر کاظمینی» از علما و فقهای بزرگ عراق درگذشت. این عالم شهیر در سال 1258 هجری قمری در کاظمین ـ در شمال عراق ـ متولد شد و تحصیل را آغاز کرد. ادامه تحصیلات کاظمینی در نجف اشرف و در محضر علمایی چون شیخ انصاری سپری شد و سرانجام در ردیف فقهای برجسته نجف قرار گرفت . از شیخ باقر کاظمینی کتب «میزان الحق» و «رسائلی در بیع» را می توان نام برد.

 

 

تولد ریچارد رایت، نویسنده سیاهپوست آمریکایی

 115 سال پیش در چنین روزی، چهارم سپتامبر سال 1908 میلادی:

«ریچارد رایت» (Richard Wright)، نویسنده سیاهپوست آمریکایی متولد شد. او پس از طی دورانی مشقت بار در زندگی در 30 سالگی به نویسندگی روی آورد. از آثار برجسته او که زوایایی از زندگی فقیرانه و ملال آور سیاهپوستان آمریکا را نشان می دهد، می توان به «پسرک سیاه»، «رانده شده و «شکم ماهی» اشاره کرد. رایت در سال 1960 درگذشت.

 

 

کشف پنی سیلین توسط الکساندر فلمینگ

95 سال پیش در چنین روزی برابر با چهارم سپتامبر 1928 میلادی:

پنی‏سیلین توسط "الکساندر فلمینگ" دانشمند برجسته انگلیسی کشف شد. سر الکساندر فلمینگ، میکروب‏شناس برجسته اسکاتلندی در روز چهارم سپتامبر 1928م به طور اتفاقی به کشف پنی‏سیلین موفق شد. پنی‏سیلین علی‏رغم دارا بودن خاصیت قوی میکروب‏ کشی، محرک و مسموم کننده نبود. فلمینگ این کشف را با نام پنی‏سیلین در سال 1929م اعلام کرد اما در آن زمان، کسی به این کشف مهم علاقه‏ ای نشان نداد، از این رو، پنی‏سیلینِ اکتشافی، سال ‏ها در شیشه آزمایشگاه ماند تا این‏که جنگ جهانی دوم آغاز شد و جراحان ارتش، به فکر پیدا کردن روش ‏هایى تازه و موثر برای درمان زخم‏ های عفونی مجروحان جنگی افتادند. در این‏جا بود که آنان پنی‏سیلین و اثرات آن در بهبود بخشیدنِ زخم‏ های عفونی را به خاطر آوردند. در این هنگام بود که دو دانشمند میکروب ‏شناس و بیولوژیست با نام‏ های هُوارْدْ فلوری و ارنسْتْ چین توانستند آن را به صورت یک داروی عملی عرضه دارند. این سلاح قدرت‏مند در مبارزه با باکتری ‏ها، بسیار قوی عمل می‏ کرد و در این زمان کاربرد وسیعی یافت. با کشف پنی‏سیلین، این آنتی ‏بیوتیک نیرومند، علم پزشکیِ قرن بیستم دستخوش انقلابی عظیم شد و در سال 1945م، هر سه دانشمند به دریافت جایزه نوبل پزشکی نائل شدند.

 

 

برگزاری نخستین تظاهرات میلیونی مردم مسلمان ایران علیه شاه 

 45 سال پیش در چنین روزی، سیزدهم شهریور سال 1357 هجری شمسی:

نخستین تظاهرات میلیونی مردم مسلمان ایران علیه رژیم شاه برگزار شد. این تظاهرات به مناسبت روز عید فطر و پس از اقامه نماز عید فطر از چهار نقطه شهر تهران آغاز شد و به تدریج در مسیر راهپیمایی، مردم مبارز در صفوفی به هم فشرده به یکدیگر پیوستند. تظاهرکنندگان که تصویر بزرگی از امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی را حمل می کردند، با سردادن شعارهایی خواستار استقلال، آزادی و برقراری جمهوری اسلامی در ایران بودند. این تظاهرات عظیم میلیونی که زمینه ساز راهپیمایی تاریخی هفدهم شهریور همان سال بود، پس از اقامه نماز جماعت ظهر پایان یافت.

 

 

شهادت علی اوسطی، از روحانیان انقلابی و مبارز ایران

 45 سال پیش، در روز سیزدهم شهریور سال 1357 هجری شمسی: 

حجت الاسلام «علی اوسطی» از روحانیون انقلابی و مبارز ایران به شهادت رسید. وی در سال 1310 ش در تهران به دنیا آمد و پنج ساله بود که پدر خود را از دست داد و مجبور به کار در معدن شد. با این حال حجت الاسلام اوسطی به دلیل علاقه به فراگیری علوم دینی، شب ها به تحصیل می پرداخت. وی که با ظلم و استبداد رژیم پهلوی بشدت مخالف بود ، همزمان با آغاز مبارزات امام خمینی (ره) در سال 1342 ش به قم رفت و فعالیت های مؤثری علیه این رژیم انجام داد. پس از تبعید امام خمینی، حجت الاسلام اوسطی همچنان به اقدامات ظلم ستیزانه خود ادامه داد و هر از چندی به همراه یارانش، مأموران رژیم شاه را مورد حمله قرار می داد. با اوج گیری قیام مردم ایران در سال 1357 ش، رژیم استبدادی شاه که از فعالیت های ضد رژیم و شجاعت و محبوبیت وی در میان مردم در هراس بود، این عالم مجاهد را در حالی که از نماز عید فطر بازمی گشت، به ضرب گلوله به شهادت رساند. با این حال تشییع جنازه او به تظاهراتی عظیم علیه ظلم و وابستگی رژیم پهلوی تبدیل شد.

 

 

روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی، دانشمند نامدار جهان اسلام

سیزدهم شهریور در سالنمای ایرانی روز بزرگداشت "ابوریحان محمد بن احمد خوارزمی بیرونی" دانشمند نامدار جهان اسلام و ایران است.

ابوریحان بیرونی از برجسته ‏ترین دانشمندان سراسر اعصار بشری و از بزرگ‏ترین دانشمندان ایرانی عهد اسلامی، در سال 362 ق در شهر بیرون واقع در جمهوری ازبکستان امروزی به دنیا آمد. 25 سال نخست عمر خود را در خوارزم گذراند و علوم مختلف را آموخت. سپس به بخارا، پایتخت سامانیان رفت و در آنجا، از حمایت معنوی امیر منصور بن نوح سامانی برخوردار گردید. در این دوره، ابوریحان با ابن سینا مکاتبات علمی داشته است. ابوریحان در زمان حکومت سلطان محمود غزنوی به دربار راه پیدا کرد و در سفرهای جنگی محمود به هندوستان و مسافرت‏های ممتد او به آن دیار، همراه وی بود. او در ضمن این سفرها بود که با دانشمندان آن سامان آشنا شد و علاوه بر فراگیری زبان سانسکریت، علوم و عقاید هندوان نیز آگاهی یافت و کتاب مالَل هِند را نگاشت. آثار ابوریحان بیرونی، محدود به مرزهای تخصصی رشته ‏های دانش بشری در آن روزگار نگردیده، بلکه با اندیشه وسیع خود، همه ابعاد معرفت را در برگرفته است. اگر دانش‏های نقلی را کنار بگذاریم، وی در معارف عقلی، خصوصاً در شعب علوم اثباتی و انسانی، صاحب نظر و موثر است. بیرونی نویسنده پرکاری بود که تا بیش از یکصد و شصت اثر از خود بر جای گذاشت. این کتب در فنون گوناگون از قبیل ریاضی، نجوم، جغرافیا، فیزیک، مکانیک، طبیعی، گیاه‏شناسی، طب، ادبیات، تاریخ، دین و فلسفه به رشته تحریر درآمده‏ اند. وی سرانجام در 2 رجب سال 440ق در 78 سالگی در غزنین درگذشت.