تقویم تاریخ؛ از تولد ابوالمعشر بلخی تا شهادت آیت الله قدوسی

تولد ابوالمعشر بلخی، منجم ایرانی

1274 سال پیش بنا بر اقوال تاریخی معتبر، درچنین روزی، نوزدهم صفر سال 171 هجری قمری:

به روایت های متعددی، «ابومعشر بلخی» منجم ایرانی متولد شد. وی به خاطر علاقه به ستاره شناسی به بغداد رفت و به تحصیل در این رشته پرداخت. وی از منابع مختلفی که به زبان های عربی، هندی، یونانی و سریانی نوشته شده بود ، استفاده کرد تا آنکه مشهورترین منجم عصر خویش شد. آثار علمی او تا قرن ها پس از مرگش، در جهان اسلام و غرب، معتبر بود. براساس دیدگاه ابومعشر، همه معارف، منشاء الهی دارد و نشانه های وحی خداوندی در هر علمی، به چشم می خورد. آثار ابومعشر به دلیل دربرداشتن بخش هایی از متون کهنی که اصل آنها از بین رفته، قابل توجه است. از مهمترین آثار به جای مانده از این منجم مسلمان می توان به کتاب های «المدخل الکبیر» و «الموالید الصغیره» اشاره کرد.

 

 

درگذشت آگوست کنت، فیلسوف مشهور فرانسوی

166 سال پیش در چنین روزی، پنجم سپتامبر 1857 میلادی:

 "آگوست کُنْتْ"(Auguste Comte) نویسنده، جامعه شناس و فیلسوف بزرگ فرانسوی درگذشت. ایزودور آگوست ماری فرانسوا کُنْتْ(Isidore Marie Auguste François Xavier Comte) معروف به آگوست کُنت، در 19 ژانویه 1798م در فرانسه به دنیا آمد. وی در هجده سالگی در ریاضیات به استادی رسید و به تدریس و تحقیق پرداخت. تحقیقات آگوست کنت در 28 سالگیِ وی، چنان عمیق و قابل توجه بود که عده ‏ای از دانشمندانِ بزرگ در مجلس درسِ او حاضر می ‏شدند. کنت در ابتدا می‏ کوشید نشان دهد فلسفه در علوم دیگر تحلیل رفته است اما بعدها به نظام علمی - فلسفی خود نام تازه ‏ای داد و آن، فلسفه اثباتی یا تحقّقی یعنی پوزیتیویسم بود. فلسفه تحقّقی آگوست کُنت مبتنی بر مشاهده و تفکر است. او اعلام داشت که تنها از طریق مشاهده و تفکر است که ما می‏توانیم به حقیقت نزدیک گردیم. به نظر کنت، از لحاظ تاریخی، ساختمان علوم مثبت بر پایه ریاضیات شروع می‏شود و رفته رفته به صورت علوم پیچیده ‏تر و کامل‏تر تکامل می ‏یابد تا سرانجام بر علم جامعه‏ شناسی که نقطه اوج و کمال است می‏رسد. در این سیر تکاملی، هر علمی بر پایه علم پیشین استوار است و جامعه ‏شناسی که واپسین آن‏هاست نتیجه همه دانش‏های بر هم انباشته آدمی در طول تاریخ است. بر اثر تحقیقات وسیع آگوست کنت در جامعه‏ شناسی، وی را واضع این علم می ‏دانند چرا که او نخستین کسی است که جامعه‏ شناسی را به صورت یک علم منظم با مسائل و قوانین خاص و روش خاص آن درآورده است. کتاب دوره فلسفه اثباتی در 6 جلد مهم‏ترین اثر کنت می ‏باشد. آگوست کنت سرانجام در 5 سپتامبر 1857م در 59 سالگی درگذشت.

 

 

امضای معاهده پورتمورث بین روسیه و ژاپن

118 سال پیش در چنین روزی پنجم سپتامبر سال 1905 میلادی: 

معاهده «پورْتْسْموت» و پایان جنگ بین روسیه و ژاپن امضاء شد. در روز هشتم فوریه 1904 م، نیروهای ژاپن بدون اعلان جنگ و به طور غافل‏گیرانه، ناوگان روسی را در بندر پِرْتْ آرتور که در اجاره روس ‏ها بود، مورد حمله قرار دادند و به دنبال آن، در مناطق تحت تصرف روسیه در منچوری، نیرو پیاده کردند. در طی این نبرد، قوای روسیه متحمل شکست ‏های پی‏ درپی شدند. به دنبال این شکست‏ ها، دولت روسیه، در پنجم سپتامبر 1905 م قرارداد صلح پورْتْسْموت را با ژاپن امضا کرد. به موجب این قرارداد، نیمه جنوبی جزیره ساخالین و بندر پرت آرتور در شرق روسیه و نیز شبه‏ جزیره کره تحت ‏الحمایه ژاپن شد. این شکست زمینه ‏ساز انقلاب 1905 م روسیه را فراهم آورد.

 

 

درگذشت شارل بگی، نویسنده و ادیب فرانسوی

109 سال پیش در چنین روزی پنجم سپتامبر سال 1914 میلادی:

"شارْلْ پگی" نویسنده و ادیب فرانسوی درگذشت. وی در جوانی وارد نظام شد اما پس از چندی آن را رها کرد و پس از ورود به دانش‏سرای عالی پاریس، از پایان این دوره نیز صرف‏نظر کرد. پگی از آن پس به نویسندگی روی آورد و در سال ۱۹۰۰م نشریه دفترهای دوهفتگی را بنیان گذارد که انتشار آن تا زمان مرگش ادامه یافت. مطالب این نشریه شامل اندیشه‏ های مختلف و مباحث گوناگون در قلمرو افکار بود که با بینشی روشن طرح می‏ گردید. قدرت خستگی‏ ناپذیر پگی در القای فکر و پرخاشگری و حساسیت فراوان و هم‏چنین نظریه ‏هایش در سلسله نوشته‏ های این دفتر آشکار شده است. شیوه نگارش پگی چنان است که دست یافتن به اندیشه‏ هایش را دشوار می ‏سازد. نثرش همراه با تکرار خستگی‌ناپذیری است که تازگی و ابتکار فکری او را از چشم عامه مردم، دور نگه می ‏دارد. آثار کامل پگی پس از مرگ او در پانزده جلد منتشر شد.

 

 

درگذشت آیت الله لنگرودی، از مدرسین بزرگ علوم اسلامی

62 سال پیش در چنین روزی، نوزدهم صفر سال 1383 هجری قمری : 

 آیت الله حاج «سید مرتضی لنگرودی» از آیات عظام و مدرسین بزرگ علوم اسلامی، درگذشت . وی در سال 1306 هجری قمری در حومه لنگرود از شهرهای شمالی ایران متولد شد و در جوانی برای ادامه تحصیل به قزوین رفت . آیت ا... لنگرودی سپس در تهران از محضر آیات عظام همچون آیت الله تنکابنی ، علوم دینی و فقه را آموخت. وی در سال 1338 هجری قمری به شهر نجف ـ در عراق ـ سفر کرد و سال ها از حوزه درس آیت ا... نائینی بهره مند شد، تا اینکه به درجه اجتهاد نایل آمد و در زمره مدرسین حوزه علمیه نجف قرار گرفت. آیت ا... لنگرودی مدت ها نیز در حوزه قم به تدریس اشتغال داشت و کتاب هایی را نیز به رشته تحریر درآورد.

 

 

درگذشت آیت الله قدوسی، دادستان کل انقلاب اسلامی

42 سال پیش در چنین روزی، چهاردهم شهریور سال 1360 هجری شمسی:

 آیت ا... «علی قدوسی»، دادستان کل انقلاب اسلامی ایران براثر انفجار یک بمب توسط عوامل گروهک تروریستی منافقین به شهادت رسید. شهید قدوسی در دوران تحصیل، از محضر درس اساتید بزرگی چون آیت ا... بروجردی، علامه طباطبایی و امام خمینی (ره) کسب فیض کرد و به درجه اجتهاد نائل آمد. شهید قدوسی در امور دینی، شرکت فعال داشت و تاسیس مدرسه علمیه حقانی نمونه ای از فعالیت های او است. وی از سال 1341 هجری شمسی به مبارزه علیه رژیم شاه پرداخت و به همین دلیل مدتی را در زندان بسر برد. آیت ا... قدوسی آخرین سال های زندگی خویش را وقف تثبیت نهاد نوپای انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران کرد و در این راستا به حکم امام خمینی (ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت دادستانی کل انقلاب را به عهده گرفت و سرانجام به دست منافقین وابسته به بیگانگان به شهادت رسید .

 

 

گشایش مسجد دارالبیضاء در مراکش

30 سال پیش در چنین روزی پنجم سپتامبر سال 1993 میلادی : 

شگفت انگیزترین مسجد جهان با نام دار البیضاء در مراکش گشایش یافت. این مسجد پس از کعبه و مسجد النّبی بیشترین وسعت را دارد و در شهر کازابلانکا واقع است. معمار این مسجد مهندسی فرانسوی است که این بنای زیبا را با آمیزه ای از فن آوری عالی و هنر اسلامی ساخته است. مناره های این مسجد به سبک هنراسلامی ساخته شده است. این مسجد دو وضوخانه، یک کتابخانه پیشرفته و مجهز و یک حوزه علمیه دارد. گفتنی است که سقف این مسجد متحرک است و شبستان و صحن آن نیز هزاران نمازگزار را درخود جای می دهد.

 

 

درگذشت مادر ترزا بانوی خدمتگذار بشریت 

26 سال پیش در چنین روزی پنجم سپتامبر سال 1997 میلادی:

 "مادر تِرزا" بانوی خدمت‏گزار بشریت در 87 سالگی درگذشت. آگنِس گوک بژازین معروف به مادر تِرزا در سال 1910م در یوگسلاوی به دنیا آمد. وی در کودکی به صومعه پیوست و در 18 سالگی به همراه یک گروه مذهبی به هند اعزام شد. مادر تِرِزا با تایید و حمایت مهاتماگاندی، رهبرهند، و جواهرلعل‏ نهرو، نخست وزیر این کشور، مؤسسه خیریه‏ ای به نام بنیاد خیریه مبلّغین در کلکته تأسیس کرد و با دریافت کمک ‏های مردمی، امدادهای خود را در سراسر هند وسعت داد. از آغاز دهه 1970م مادر تِرِزا فعالیت خود را در پهنه جهان گسترش داد. در هر مصیبت بزرگی از قحطی در افریقا گرفته تا زلزله در ارمنستان و فاجعه چرنوبیل در شوروی او و گروه‏های زیر نظرش، از نخستین امداد رسانانی بودند که در محل حاضر می شدند. از همین رو در سال 1979م جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.

 

 

درگذشت دکتر سید مرتضی ایت الله زاده شیرازی، دانشمند معاصر

23 سال پیش در چنین روزی 14 شهریور سال 1379 هجری شمسی: 

دانشمند معاصر دکتر "سید مرتضی آیت ‏اللَّه زاده شیرازی" درگذشت. دکتر سید مرتضی آیت ‏اللَّه زاده شیرازی از نوادگان میرزای بزرگ شیرازی، در سال 1307 ش در نجف اشرف به دنیا آمد. وی پس از آن که دروس حوزوی را در نجف و سپس تهران پشت سرگذاشت، در 23 سالگی به دانشکده معقول و منقولِ دانشگاه تهران راه یافت و پس از اخذ لیسانس، جهت گذراندن دوره ‏های فوق لیسانس و دکتری، راهی دانشگاه قاهره گردید. دکتر شیرازی در طول اقامت ده ساله خود در مصر و اخذ دکترای زبان و ادبیات عرب، به مدت پنج سال در دانشگاه الازهر به تدریس زبان و ادبیات فارسی اشتغال داشت و سپس برای گذراندن دوره تخصصی زبان ‏های سامی، وارد دانشگاه کمبریج انگلستان شد. وی در طول حیات علمی ‏اش، به مدت 21 سال سردبیر نشریه علمی و پژوهشی دانشکده ادبیات بود و به تألیف و ترجمه بیش از 25 اثر و نگارش حدود بیست مقاله در مجلات معتبر داخلی و خارجی توفیق یافت. برخی از آثار استاد شیرازی بدین قرارند: ترجمه کتاب الادب المقارِن با نام ادبیات تطبیقی، فرهنگ اصطلاحات روز و فرهنگ چند زبانه مجمعُ اللُّغات. این استاد فرزانه سرانجام پس از عمری تلاش خستگی ‏ناپذیر در چهاردهم شهریور 1379 ش در 72 سالگی بر اثر عارضه قلبی چشم از جهان فروبست .