قویم تاریخ؛ از آغاز نبردهای ایران و روم تا درگذشت جلال آل احمد

آغاز نبردهای ایران و روم 

1451 سال پیش در چنین روزی، نهم سپتامبر سال 572 میلادی:

نبردهای معروف به جنگ هفت ساله میان دو امپراتوری قدرتمند ایران و روم، با حمله ژوستی نین (Justinian)، امپراتور روم برای اشغال متصرفات غربی ایران آغاز شد. انوشیروان پادشاه ایران، پس از هفت سال جنگ، شکست سنگینی بر ژوستی نین وارد کرد و وی ناگزیر از استعفا شـد و تیبریوس به مقام امپراتوری روم رسید. پس از آنکه رومی ها حاضر به پرداخت غرامتی معادل 45 هزار سکه طلا به ایران شدند، جنگ در سال 579 میلادی پایان یافت.

 

 

تولد کاردینال ریشیلیو، سیاستمدار و صدر اعظم مقتدر آلمان

438 سال پیش، در روز نهم سپتامبر سال 1585 میلادی:

کاردینال «ریشلیو» ( Richelieu )، سیاستمدار و صدراعظم مقتدر فرانسه متولد شد. وی در سال 1622 به مقام کاردینالی رسید و دو سال پس از آن توسط لویی سیزدهم به مقام صدراعظمی فرانسه منصوب شد و تا هنگام مرگ در سال 1642، این سمت را حفظ کرد. ریشلیو در دوران صدراعظمی خود، پروتستان ها را سرکوب کرد و از قدرت و نفوذ اشراف و بزرگان در دولت و ایالات کاست. اما درمقابل، بر قدرت حکومت مرکزی افزود و حکومت مطلقه سلطنتی را به وجود آورد. ریشلیو علاوه بر سیاست، در مسایل نظامی مهارت داشت و به ادبیات نیز علاقمند بود، بطوریکه در اثر تشویق های وی، والنتین کونرار نویسنده فرانسوی، کانون ادبی فرانسه را تشکیل داد.

 

 

تولد لئو تولستوی، نویسنده و ادیب روسی

195 سال پیش در چنین روزی، نهم سپتامبر سال 1828 میلادی:

«لئو تولستوی» (Leo Tolstoy) نویسنده و ادیب روسی متولد شد. تولستوی ابتدا به ارتش قفقاز پیوست و کتاب «کودکی» را، که نخستین اثر او به شمار می رود، در همین دوران نوشت. تولستوی مدتی بعد، از ارتش کناره گرفت و از آن پس تمام اوقات خود را صرف مطالعه و نویسندگی کرد. از مهمترین آثار این نویسنده روسی می توان به «جنگ و صلح»، «قزاق ها» و «حاجی مراد» اشاره کرد. تولستوی در سال 1910 درگذشت.

 

 

درگذشت آقانجفی اصفهانی، عالم بزرگ و فقیه ایرانی

144 سال پیش در چنین روزی، بیست و سوم صفر سال 1301 هجری قمری:

شیخ «محمدباقر آقانجفی اصفهانی» عالم بزرگ و فقیه ایرانی درگذشت. وی در سال 1234 هجری قمری متولد شد و پس از تحصیل در رشته های مختلف علوم دینی در اصفهان ، برای تکمیل تحصیلات به نجف رفت. آقانجفی پس از بازگشت از نجف ، در اصفهان ساکن شد و به تعلیم و تربیت شاگردان و نگارش کتاب پرداخت. وی دارای نفوذ فراوان اجتماعی بود و به اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر اهمیت زیادی می داد و با منحرفان مقابله می کرد. به همین دلیل آقانجفی در میان مردم از محبوبیت بسیار برخوردار بود. از کتاب های وی می توان «لب الفقه» و «لب الاصول» را نام برد.

 

 

درگذشت استفان مالارمه، ادیب معروف فرانسوی

125 سال پیش در چنین روزی برابر با نهم سپتامبر 1898 میلادی:

"اِسْتِفان مالارْمِه"(Stéphane Mallarmé) ادیب معروف فرانسوی درگذشت. اِسْتِفان مالارْمِهْ ادیب فرانسوی، در 18 مارس 1842م در پاریس به دنیا آمد. وی پس ازگذراندن تحصیلات خود و فراگیری زبان انگلیسی، به تدریس این زبان و نیز ترجمه برخی اشعار شاعران انگلستان پرداخت. مالارمه مدت ‌های طولانی، محفلی با نام "سه شنبه" در خانه ‌اش تشکیل می ‌داد که در آن، هواخواهان مکتب سمبولیسم یا نمادگرایى به گفتگو می ‌نشستند. بر اساس این مکتب، احساسات و حالات روحی به طور غیرمستقیم از راه نمادها به خواننده یا شنونده القا می‌شود. مالارمه با تاثیر از برخی از ادبای گذشته، نه تنها در به کار بردن کلمات، امساک می ‌کرد، بلکه ابهام در نوشتن را تشویق می ‌نمود و عملاً توجهی به ساختمان دستوری زبان نداشت. از نظر وی، شعر برای عوام باید معما گونه باشد و برای اهل فن و محرمان راز، چون موسیقیِ مجلسی. مالارمه در پی آن بود تا شعر را از هر چه مادی و محسوس است برهنه سازد و احساسات و اندیشه ‌های ناخودآگاه را با اشارات غیرمستقیم، با به کار بستن اصوات و تصاویرْ بیان کند که این خودْ مایه ابهام شعر و نثر او شده است. از مالارمه آثاری از نظم و نثر شامل مجموعه‌ ای از اشعار جوانی شاعر و نیز پریشان‌ گویی درباره نظریات زیبایی ‌شناسی او بر جای مانده است. استفان مالارمه سرانجام در نهم سپتامبر 1897م در 55 سالگی درگذشت.

 

 

امضای قرارداد تسلیم نیروهای ژاپنی

78 سال پیش، در روز نهم سپتامبر سال 1945 میلادی:

قرارداد تسلیم نیروهای ژاپنی که چین را اشغال کرده بودند، به امضا رسید. به موجب این قرارداد، یک میلیون سرباز ژاپنی به دستور هیرو هیتو، امپراتور وقت ژاپن، اسلحه خود را زمین گذاشتند و بدین ترتیب جنگ تاریخی چین و ژاپن پایان یافت. این پیروزی، حاصل اتحاد نیروهای مسلح کمونیست ها و ارتش دولتی چین بود. اما پس از شکست ژاپن، جنگ داخلی میان طرفین (کمونیست ها و نیروهای دولتی) آغاز شد و پس از مدتی نبرد ، کمونیست ها بر سراسر خاک چین تسلط یافتند و نظام کمونیستی را بر این کشور حاکم کردند.

 

 

اعلام استقلال کره شمالی

75 سال پیش در چنین روزی، نهم سپتامبر سال 1948 میلادی

درپی جنگ جهانی دوم و تقسیم شبه جزیره کره ، کره شمالی اعلام استقلال کرد. در طول تاریخ کره، این سرزمین بارها توسط اقوام دیگر اشغال شد. ژاپن در سال 1905 پس از شکست دادن چین و روسیه تزاری، شبه جزیره کره را تحت کنترل خا تا پایان جنگ جهانی دوم در اشغال داشت. در جریان جنگ جهانی دوم، استقلال طلبان کره ای و چینی در این دو کشور به مبارزه با ژاپن پرداختند و متفقین نیز به آنها وعده استقلال دادند. اما براساس مصوبات کنفرانس های یالتا و پوتسدام درسال 1945، قسمت شمالی کره توسط شوروی و قسمت جنوبی آن به وسیله آمریکا اشغال شد و در چنین روزی، کمتر از یک ماه پس از اعلام استقلال کره جنوبی، کره شمالی نیز استقلال خود را اعلام کرد. کره شمالی در شرق آسیا، با روسیه و چین در شمال و کره جنوبی در جنوب، همسایه است. این کشور بیش از 120 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.

 

 

درگذشت جلال آل احمد، نویسنده و منتقد معاصر ایران

54 سال پیش، در روز هجدهم شهریور سال 1348 هجری شمسی:

«جلال آل احمد»، نویسنده و منتقد معاصر ایران، درگذشت. وی درسال 1302 هجری شمسی در تهران متولد شد. آل احمد درسال 1325 هجری شمسی در رشته ادبیات از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. وی در سال های پرآشوب جنگ جهانی دوم، وارد صحنه سیاست شد و نویسندگی در مطبوعات را آغاز کرد و از سال 1332 هجری شمسی بطور جدی به کار تحقیق و تالیف و تعلیم پرداخت و مقالات انتقادی و داستان های کوتاه را به رشته تحریر درآورد. آل احمد در داستان نویسی، سبک و شیوه ای خاص داشت. او زبان محاوره را بسیار دقیق و بجا به کار می برد و در قالب داستان های جذاب، انتقادهای اجتماعی و سیاسی را با ظرافت خاصی مطرح می کرد. نفوذ فرهنگ غرب در جامعه مذهبی ایران، دلمشغولی و نگرانی اصلی آل احمد بود. از این رو کتاب «غرب زدگی» را درسال 1341 هجری شمسی منتشر کرد و در مورد خطر غربزدگی، هشدار داد و راه چاره را، روی آوردن به اسلام خواند. «خسی در میقات» دیگر اثر مهم آل احمد است که دستاورد او از سفر حج است. از دیگر آثار او می توان «مدیر مدرسه»، «نفرین زمین» و «در خدمت و خیانت روشنفکران» را نام برد.

 

 

درگذشت مائو تسه تونگ، رهبر انقلاب چین

47 سال پیش، در روز نهم سپتامبر سال 1976 میلادی:

«مائو تسه تونگ» (Mao Zedong)، رهبر انقلاب چین درگذشت. وی درسال 1893 میلادی متولد شد و در سال 1921 به اتفاق تعدادی از همفکران خود، حزب کمونیست چین را تاسیس کرد. مائو بر حمایت دهقانان از جنبش کمونیستی تاکید می کرد و به همین دلیل توانست طرفداران زیادی در روستاها پیدا کند. مائو در سال 1934 رهبری صد هزار نیروی حزب کمونیست را که برای احتراز از برخورد با نیروهای دولتی، پیاده از جنوب به طرف شمال چین درحال حرکت بودند بر عهده داشت. در جریان این راهپیمایی که یک سال به طول انجامید، بیش از 60 هزار تن جان باختند. پس از جنگ جهانی دوم، کمونیست ها به رهبری مائو، ملی گرایان را به فرماندهی چیان کای چک، که از حمایت غرب برخوردار بودند، شکست دادند و در سال 1949 تاسیس حکومت جمهوری خلق چین را اعلام کردند. مائو طی سال های حکومت خود توانست یک حکومت مقتدر مرکزی در چین به وجود آورد. البته اندیشه های مائو در مورد کمونیسم، با برخی نظریات مارکس و لنین متفاوت بود، که به «مائوئیسم» معروف است.

 

 

درگذشت استاد علی نقی وزیری، پایه گذار موسیقی جدید ایران

44 سال پیش در چنین روزی برابر با هجدهم شهریور 1358 شمسی:

استاد "علی نقی وزیری" موسیقی‌دان و پایه ‌گذار موسیقی جدید ایران درگذشت. علی نقی وزیری در سال 1266 به دنیا آمد و از چهارده سالگی با موسیقی آشنا شد. وی در 31 سالگی به مدت 5 سال در پاریس و برلین به تحصیل و تجربه در علوم متعارف موسیقی غرب پرداخت. وزیری در 1302 که به ایران بازگشت، مدرسه عالی موسیقی را تأسیس کرد و به چاپ کتاب‌ های متعدد و کنسرت ‌ها و ضبط صفحات گرامافون اقدام نمود. وزیری از سال 1314 که حاضر نشد ارکستر مدرسه را برای نوازندگی در یک میهمانی درباری شرکت دهد، از کار برکنار شد و به خانه ‌نشینی روی آورد. با استفاده از این فرصت، به تحقیق در زمینه موسیقی پرداخت و هیئت علمی دانشگاه تهران پس از مدتی وی را به عنوان استاد کرسی هنر و زیباشناسی به تدریس در دانشگاه مأمور کرد. وزیری پس از شهریور 1320 به ریاست اداره موسیقی کشور و مجله موسیقی و اداره رادیو مشغول شد، اما چون با کارشکنی‌ ها مواجه گردید به دانشگاه برگشت و تا پایان زندگی به تدریس پرداخت. او اولین پایه‌ گذار و پدر موسیقی جدید ایران پس از انقلاب مشروطه است و باید او را پایه ‌گذار موسیقی جدید ایران دانست. وزیری در ساختن و پرداختن نخستین سرود ملی جمهوری اسلامی ایران نیز فعالیت کرد و قطعاتی مانند ای وطن، خاک ایران و نیز مارشِ ظَفَر را ساخت. استاد وزیری همچنین اولین کتاب در رشته موسیقی ایرانی به شیوه علمی را با نام "شیوه ‌نامه تار" نگاشته است. استاد علی نقی وزیری سرانجام در 92 سالگی در گذشت.

 

 

استقلال تاجیکستان از شوروی

32 سال پیش، در روز نهم سپتامبر سال 1991 میلادی:

کشور تاجیکستان، استقلال خود را از شوروی اعلام کرد. تاجیکستان در قرن ششم قبل از میلاد، بخشی از قلمرو حکومت سلسله هخامنشیان ایران بود و در قرن نهم میلادی توسط مسلمانان فتح شد. نفوذ روسیه تزاری در این سرزمین از قرن نوزدهم آغاز شد و به تدریج تمام تاجیکستان به اشغال روسیه درآمد. پس از انقلاب شوروی در سال 1917 ، تاجیکستان علیرغم مقاومت مردم آن، به شوروی ضمیمه شد. در طول حاکمیت شوروی بر تاجیکستان، این کشور از نظر اقتصادی یکی از عقب مانده ترین جمهوری های شوروی بود. در پی تحولات سیاسی اواخر دهه 1980 شوروی، تاجیکستان نیز استقلال خود را به دست آورد و همزمان اختلافات سیاسی و دینی نیز دراین کشور شدت یافت و به جنگ داخلی منجر شد. ولی در اثر فعالیت های سازمان ملل متحد و برخی کشورهای منطقه، بویژه ایران و روسیه، توافقنامه صلح تاجیکستان درسال 1997 میان گروه های متخاصم و دولت امضا شد.تاجیکستان در آسیای مرکزی، بیش از 143 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و با کشورهای چین، قرقیزستان، ازبکستان و افغانستان همسایه است.