رعایت ضوابط زیست محیطی در شهرکهای صنعتی
معاون وزیر صمت گفت: شهرکهای صنعتی با توسعه شهر نشینی در حریم شهرها قرار گرفتند، ولی برای کنترل آلایندهها همواره ضوابط زیست محیطی را رعایت میکنند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما شبکه خبر دوشنبه شب در برنامه صف اول، عملکرد سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی را با آقای مقیمی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی بررسی کرد که بخش های مهمی از آن را در ادامه می خوانید:
سؤال: از نظر میزان اشتغال چند درصد هستید؟
مقیمی: سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی از نظر میزان اشتغال، حدود ۴۵ درصد از اشتغال کشور و صنایع را به خودش اختصاص میدهد، یک بخشی از این واحدهای صنعتی در داخل شهرکهای صنعتی مستقر هستند ما در حوزه صنف هم تعداد زیادی واحدهای تولیدی داریم، الان بیش از حدود ۳ میلیون واحد صنفی در کشور مشغول به فعالیت هستند، چیزی حدود ۱۹ درصد از این واحدها واحدهای تولیدی هستند یعنی چیزی قریب به ۶۰۰ هزار واحد تولیدی صنفی در کشور هستند و بخش قابل توجهی از فعالیتها در زنجیره واحدهای صنعتی قرار دارند بار و مأموریت آن را واحدهای صنفی برمی دارند.
سؤال: الان چند شهرک صنعتی در کشور داریم؟
مقیمی: امروز ما در کشور ۸۶۲ شهرک، ناحیه و منطقه ویژه اقتصادی داریم که به بهره برداری رسیده است و فعال هستند.
سؤال: در اینها چند واحد صنعتی مشغول هستند؟
مقیمی: ما یک بخش شهرک صنعتی داریم که اساساً سازمان صنایع کوچک و شرکتهای استانی اقدام به تأسیس این شهرکها کرده اند. یک تعداد شهرکهای صنعتی هم داریم که تأسیس آن از طریق بخش خصوصی اتفاق افتاده است که شهرکهای صنعتی غیردولتی هستند. اگر بخواهم مجموع آن شهرکها را هم به این جمع اضافه کنم، باید بگویم که ما ۴۵ شهرک غیردولتی هم داریم که مجوز و پروانه بهره برداری دارد و الان ۸ هزار واحد هم در آنجا مستقر هستند.
سؤال: اینها مستقیماً زیرمجموعه شما نیستند، ولی باید از شما مجوزهایشان را بگیرند؟
مقیمی: بله. بحثهای مربوط به ضوابط، مقررات و دستورالعمل ها، همان چیزهایی است که در سایر شهرکها دارد دنبال میشود، در این شهرکها هم ما این ضوابط و مقررات را همچنان پیگیری میکنیم و نظارت بر اجرای فعالیتهای زیرساختی را در این شهرکها داریم. البته من این آمار را اصلاح کنم که ۶۵ شهرک غیردولتی هستند که پروانه بهره برداری دارند، ما همزمان با این قضیه حدود ۴۶ هم پروانه تأسیس داده ایم که اینها دارند زیرساختها را آماده میکنند که در ایام آتی به چرخه خدمات زیرساختی کشور اضافه میشوند. پس اگر من بخواهم عرایضم را در این دو سؤال شما جمع بندی کنم، ما در مجموع بالغ بر ۵۹ هزار واحد صنعتی مستقر در داخل شهرکهای صنعتی داریم، چه دولتی و چه غیردولتی. میزان اشتغالی که الان در اینها مستقر است، بیش از یک میلیون و ۴۰ هزار نفر در شهرکهای دولتی مستقر هستند و خدمات میدهند و ۱۷۰ هزار نفر هم در شهرکهای غیردولتی مشغول به فعالیتهای تولیدی در کشور هستند.
سؤال: خارج از شهرکهای صنعتی ما چقدر واحد صنعتی کوچک داریم که زیرمجموعه شما هستند؟
مقیمی: براساس آمارها بیش از ۶۵ درصد از واحدهای صنعتی الان در داخل شهرکهای صنعتی مستقر هستند، چون بالاخره در جریان هستید که الان استقرار واحدهای صنعتی در خارج از شهرکهای صنعتی اصلاً ممنوع است و امکانپذیر نیست مگر در شرایط خاص که عرض کردم، مثلاً اگر ما امکان ارائه خدمات به آن واحد صنعتی را نداشته باشیم، مثلاً فرض کنید میزان اراضی مورد نیاز آن به قدری است که اصلاً امکان اینکه این کار را بخواهیم در داخل شهرک برای آن به وجود بیاوریم، وجود ندارد. یا نه، مثلاً شهرک صنعتی ما رده زیست محیطی دارد، رده زیست محیطی آن واحدی که میخواهد مستقر شود، با رده زیست محیطی که ما مجوز داریم اصلاً انطباق ندارند اینها را اعلام رسمی میکنیم و براساس اعلام اگر خارج از حریم شهرها باشند، سازمان امور اراضی به واگذاری اراضی به ایشان اقدام میکند، ولی معمولاً، چون صرفه اقتصادی ندارد برای واحدهای کوچک این اقدام از طریق واحدهای کوچک اتفاق نمیافتد. عمدتاً واحدهای بزرگ صنعتی هستند که اگر کار سرمایه گذاری را بخواهند در کشور انجام دهند و ما نتوانیم این خدمات را به آنها ارائه کنیم، در خارج از شهرکها مستقر میشوند.
سؤال: یکی از بحثهایی که الان به وجود میآید بحث آلودگی هوا است که این روزها درگیر آن هستیم در شهرهای بزرگ و در تهران. شهرکهای صنعتی بعضی هایشان در گذر زمان در حریم شهرها قرار گرفته اند.
مقیمی: اینکه من الان آماری داشته باشم از اینکه چند تا از شهرکهای ما به دلیل افزایش حرایم شهرها به حریم شهرکها نزدیک شده اند، چون ما زمانی که شهرک را احداث کردیم، این شهرکها هیچگاه در حریم شهرها نبوده است، خارج از حریم شهرها بوده است، ولی به دلیل توسعههایی که در شهرها اتفاق افتاده است و حریمها افزایش پیدا کرده است، باعث شده است که برخی از این شهرکهای ما به حریم شهرها نزدیک است، یک جاهایی هم در حریم شهرها قرار بگیرند که بلافاصله ضوابط زیست محیطی در آنها هم دچار تغییرات میشود یعنی معمولاً اینها را تا رده سه زیست محیطی بیشتر دیگر به ما مجوز استقرار برای واحدهای صنعتی نخواهند داد. ولی اینکه الان چه تعدادی از اینها به این شرایط نزدیک شده اند.
سؤال: در استان تهران چقدر داریم؟
مقیمی: ما در استان تهران امروز شهرک شمس آباد را داریم که الان خارج از حریم است، شهرک عباس آباد را داریم که این به حریم شهر بسیار نزدیک شده است، شهرک خوارزمی داریم، شهرک دماوند داریم، اینها خارج از شهر موضوعات مربوط به حرایم شهرها هستند، فیروزکوه داریم و شهرکهای متعددی در داخل داریم که چند تا از اینها در حریم شهرها هستند مثلاً فرض کنید ما در اسلامشهر شهرکی داریم که در حریم شهر قرار دارد.
سؤال: اینها مستقل نخواهند شد؟
مقیمی: خوب انتقال اینها که کار سادهای نیست.
سؤال: چه تعداد از واحدها در شهرک اسلامشهر است؟
مقیمی: مثلاً در استان تهران بیش از ۳ هزار واحد صنعتی مستقر هستند.
سؤال: همه اینها متصل است به همه این واحدها یا آمارهایشان و اطلاعاتشان؟
مقیمی: بله ما اینها را از طریق اطلاعاتی که در همکاران ما در سطح استانها هستند، اطلاعاتشان را جمع آوری میکنیم که اصلاً چه تعداد واحد در داخل این شهرک هستند که زیر ۵۰ درصد ظرفیت شان دارند تولید میکنند. علت پایین بودن ظرفیت چه است، آیا بازار ندارد، آیا فناوری تولید یا روش تولید آن روش تولید درستی نیست، یا نه سرمایه در گردش ندارد، اتفاقاً ماشین آلات نو، تجهیزات نو، بازار تشنه و قابلیت تولید و عرضه وجود دارد، ولی نگاه میکنیم میبینیم که این واحد با کمبود نقدینگی مواجه شده است.
سؤال: یعنی شما میروید سراغ اینها؟
مقیمی: بله.
سؤال: چقدر تا الان رفته اید؟
مقیمی: امروز ما در بحث مربوط به افزایش ظرفیت واحدها، ۳ هزار و ۳۰۰ واحد را هدفگذاری کرده ایم، یعنی رفته ایم شناسایی کرده ایم، گفته ایم اینها واحدهایی هستند که فقط و فقط برای افزایش در تولیدشان نیاز به چه دارند، نیاز به مواد اولیه دارند، برخی نبود دسترسی درست به مواد اولیه شان باعث شده است که نمیتوانند تولید انجام دهند.
سؤال: این ۳ هزار و ۳۰۰ تا یا بخشی از آنها؟
مقیمی: نه این بخشی از آن واحدها است، که رفته ایم و اول شناسایی کرده ایم.
سؤال: شما ۳ هزار و ۳۰۰ واحد را شناسایی کرده اید که به دلایلی از همه ظرفیت شان استفاده نمیشود. به اینها مراجعه کرده اید؟
مقیمی: من آمار را اینجوری اصلاح کنم، ما اولاً برای اینکه بتوانیم به این برسیم، آمده ایم تجزیه کرده ایم که این واحدهای صنعتی داخل شهرک ها، چند درصدشان بالای ۷۰ درصد دارند تولید میکنند، چند درصدشان بین ۵۰ تا ۷۰ درصد دارند تولید میکنند، چند تا از این واحدها زیر ۵۰ درصد هستند و چند درصد متوقف هستند. این بررسی آمار نشان داد که ۱۲ هزار و ۱۸۱ واحد هستند که بالای ۷۰ درصد دارند فعالیت میکنند.
سؤال: چند درصد کل واحدها؟
مقیمی: این میشود حدود ۲۳ درصد واحدهای تولیدی ما.
سؤال: شامل واحدهای داخل شهرک ها؟
مقیمی: داخل شهرک ها، آماری که عرض میکنم فقط برمی گردد به داخل شهرک ها.
سؤال: ۱۲ درصدشان؟
مقیمی: میشود حدود ۲۴ درصد از این واحدها، واحدهایی هستند که بالای ۷۰ درصد ظرفیت شان فعالیت دارند. حدود ۳۳ درصد اینها که قریب به ۱۷ هزار واحد صنعتی میشوند، اینها بین ۵۰ تا ۷۰ درصد درحال فعالیت هستند و حدود ۱۴ هزار واحد هستند که اینها زیر ۵۰ درصد دارند فعالیت میکنند، ۱۳ درصد از این واحدها هم که متوقف هستند. البته در ابتدای کار دولت تعداد واحدهای متوقف حدود ۱۷ درصد بوده است. این روند کاهشی پیدا کرده است، حتی واحدهایی که زیر ۵۰ درصد ظرفیت تولیدشان فعالیت میکردند، این ۳۳ درصد بوده است و کاهش پیدا کرده است به حدود ۲۸ درصد. یعنی این مجموعه اقدامات و فعالیتهایی که اتفاق افتاده است منجر شده است که برخی از واحدهایی که زیر ۵۰ درصد بوده اند بروند به جلگه واحدهای بالای ۵۰ درصد بپیوندند. پس ما برای اینکه بتوانیم این چرخه را به چرخه درست تنظیم کنیم باید دو برنامه را پیگیری میکردیم.
سؤال: ۴۳ درصد از واحدهای صنعتی داخل شهرک ها، زیر ۵۰ درصد تولید کرده اند یا متوقف بوده اند.
مقیمی: بله اگر شما بخواهید جمع تعداد متوقف و تولید زیر ۵۰ درصد تولید را بگیرید، ۳۳ در و ۲۴ درصد اینها میشوند واحدهایی که ۵۰ درصد به بالا دارند فعالیت میکنند.
سؤال: ۵۷ درصد از واحدها ۵۰ درصد به بالاو ۴۳ درصد، ۵۰ درصد به پایین یا صفر هستند؟
مقیمی: بله یا متوقف.
سؤال: شما بعضی از اینها را رفته اید و الان احیاء کرده اید و میگویید که درصد واحدهای احیاء شده یا واحدهایی که تعطیل بوده است، الان ۴ درصد از واحدها کم شده است نسبت به ابتدای کار دولت؟
مقیمی: بله.
سؤال: اینها را در جایی منتشر کرده اید؟
مقیمی: واقعیت در مراحل مختلف درون سیستمی که منتشر کرده ایم، در اخبار و رسانهها هم برخی...
سؤال: یک جایی فهرست اینها وجود دارد برای راستایی آزمایی؟
مقیمی: بله.
سؤال: چه رسانهها و چه مردم برای اینکه وقتی میخواهند امیدوار شوند و ببینند که دارد یک اتفاقی میافتد باید بتوانند اینها را بروند و بررسی کنند ببینند مثلاً نمونه اش واحد فلان فلان است در کجا که این تعطیل بوده است و حالا یکسال پیش احیاء شده است یا الان احیاء شده است.
مقیمی: واحدهایی که متوقف بوده اند، محل آنها و فهرست آنها و اینکه در کدام شهرک صنعتی هستند کاملاً مشخص است، واحدهایی که ظرفیت افزایش ظرفیت تولید دارند، کاملاً فهرست آنها مشخص است، حتی میتوانید فهرست اینها را دراختیار...، شاید مثلاً فهرست این واحدها اینکه بخواهیم به صورت عمومی منتشر کنیم، شاید خیلی مناسب نباشد به دلیل اینکه برخی از واحدها به دلایل مختلف مثل نوع تولیدشان یا روش تولیدشان.
سؤال: درباره شرکتهای دانش بنیان چه تسهیلاتی برای آنها دیده اید و چه کمکهایی به آنها میکنید؟ قرار بوده است که تسهیلاتی برای آنها مهیا شود، چه اتفاقی افتاد؟
مقیمی: ۷۶۴ واحد صنعتی تا به امروز احیاء شده است از ابتدای سال تا به امروز و ۵۴۰ واحد صنعتی هم همین الان در دست اقدام است که در ایام آتی خبرهای آن منتشر خواهد شد که اینها هم به چرخه تولید کشور بازخواهند گشت از طریق جامعه واحدهای متوقف ما و تعداد واحدهای متوقف را هم ۱۲ هزار اشاره کردند، که من عرض کردم که حدود ۶ هزار و ۷۰۰ واحد صنعتی است در ابتدای دولت حدود ۱۷ درصد از کل صنایع را به خودش اختصاص میداد و الان به ۱۳ درصد کاهش پیدا کرده است. امروز از مجموع ۱۰۱ هزار قرارداد صنعتی در داخل شهرکهای صنعتی داریم که ۵۱ هزار آن تبدیل به واحد صنعتی شده است و ۴۹ هزار آنها دارد کار اجرای طرح صنعتی را انجام میدهند، افتخار داریم که میزبان ۷۸۰ واحد دانش بنیان هم در داخل شهرکهای صنعتی باشیم. علاوه بر این واحدهای تولیدی دانش بنیان، ۴۲۰ طرح در دست ساخت و ساز وجود دارد.
سؤال: اجازه بدهید بیشتر به جای آمار، خیلی مشخص بفرمایید که چه تسهیلی برای آنها است؟
مقیمی: ما ۴۲۰ طرح در دست ساخت و ساز در حوزه دانش بنیان داریم، ۵۰ قرارداد هم همین امسال در سال ۱۴۰۲ تا به امروز بسته شده است در حوزه دانش بنیان. اولاً ما در حوزه زیرساخت شرایطی را مهیا میکنیم برای استقرار این واحدها. اولاً شرایط را برای آنها خیلی تسهیل کرده ایم، این هم در همین همایش اولی بود که برگزار شد، رونمایی هم شد. سهم پیش پرداخت آنها به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است، طول پرداخت اقساط شان، ۳۶ ماه، ۴۲ ماه و ۴۸ ماه، بسته به نوع فعالیت و درخواستی که دارند، افزایش پیدا کرده است. الان ما در سراسر کشور ۲۰ فن بازار داریم، امروز که خدمت شما هستم و گزارش میکنم، بیش از ۲ هزار و ۱۱۵ نیاز فناورانه را در سراسر کشور شناسایی کرده ایم، نیاز فناورانه واحدهای صنعتی. برای شناسایی اینها مکانیزمی پیش بینی شده است، آن مکانیزم این است که شرکتهای مشاورهای هستند که در داخل مجموعههای خدمات کسب و کار ما مستقر هستند، در واحدهای صنعتی مستقر میشوند، ۷۰ درصد مبلغ قراردادی برای شناسایی و ثبت و ضبط کردن این فناوری را پرداخت آن را خود مجموعه سازمان بعنوان یارانه است که پرداخت میکند. بعد از اینکه این نیازها شناسایی شدند، میآییم بین کسانی که دارای فناوری هستند و با این نیازها ارتباط برقرار میکنیم که اینها کارگزارهای فن بازارهای ما هستند که اگر بتوانیم برای این نیازها افراد یا مجموعهها یا شرکتهایی را پیدا کنیم که بتوانند آن نیاز را مرتفع کنند، باز ۷۰ درصد مبلغ قراردادی که این نیاز را مرتفع کنند را هم باز سازمان متقبل میشود برای اینکه بتواند این اتصال را برقرار کند.
خوشبختانه تا به امروز از ظرف دو سال گذشته بیش از هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری است که در این فضا اتفاق افتاده است و ترنزکشنهای مالی که شکل گرفته است در این حوزه. این یک بخش امیدوارکننده است برای واحدهای دانش بنیان. ما اتفاقاً در هفتم دیماه همایشی است که محوریت آن با مجموعه سازمان صنایع کوچک است. تعدادی از واحدهای صنعتی ما چندین قرارداد به صورت نمادین خواهیم بست، قرارداد بین شرکت دانش بنیان و مدیران شهرکهای صنعتی در غالب واگذاری اراضی یا زیرساختهای مورد نیازشان است، قراردادهای بین شرکتهای واحدهای صنعتی امروز فعال است در داخل کشور و شرکتهای دانش بنیان است برای رفع این نیازهای فناورانه، در همان روز هم کل این نیازهای فناورانه که علی رغم اینکه در سایت خود سازمان است، در سامانه وزارت صنعت هم بارگذاری خواهد شد، یعنی آنجا دعوت میکنیم من همین جا هم دعوت میکنم، هر مجموعه یا افرادی که در داخل کشور هستند که میتوانند این نیازهای فناورانه را مرتفع کنند، ما از آنها دعوت میکنیم حتماً به مجموعه شهرکهای صنعتی در استانها مراجعه کنند، درخواستشان را در مجموعه معاونت صنایع کوچک ما ثبت کنند و مراحل بعدی را همکاران ما راهنمایی میکنند که چه مراحلی را باید سپری کنند برای اینکه بتوانند این اتفاق را رقم بزنند. به نظر میرسد که یکی از مهمترین نکاتی است که میتواند کمک کند، البته ممکن است واحدها الان درخواست شان این باشد که الان من بروم نیاز را مرتفع کنم نیاز به منابع مالی دارم برای این کار در اینجا هم صندوقهای وزارت صنعت، سازماندهی شده اند از طریق دستور وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت، که این سرویسها را آنها هم میدهند شاید اینجا مجالی نباشد که من بخواهم همه این موضوعات را به جزئیات و با دقت خیلی پایینتر بخواهم توضیح بدهم.
سؤال: درباره مصرف انرژی با توجه به مشکلاتی که در سالهای گذشته به وجود آمده است، ناترازیهایی که بوده است که یک طرف آن صنایع هستند، شما چه کرده اید؟
مقیمی: بیش از ۷۹ واحد تولید برق که معادل ۷۲۸ مگاوات برق است، همین امروز از طریق دیجیها از داخل شهرکها دارند برق تولید میکنند و به شبکه سراسری هم دارند تحویل میدهند. ما تا پایان سال ۱۳۸ مگاوات بهره برداری جدید از طریق واحدهای سرمایه گذاری در داخل شهرکها خواهیم رسید که این میشود چیزی معادل ۱۵ واحد جدید است که اضافه خواهد شد، در ادامه ما در سال ۱۴۰۲ چهار واحد قبل از پیک سال آینده اینها هم به چرخه تولید اضافه میشوند که حدود ۲۱ مگاوات هستند. رفتیم شناسایی کرده ایم یک تعدادی از آن واحد تولید برق در داخل شهرکها هستند، ولی امروز تولید نمیکنند، اینها را هم شناسایی کرده ایم، معادل ۲۱۵ مگاوات ظرفیت نصب شده در داخل شهرکها هستند به دلیل اینکه قراردادشان با وزارت نیرو به پایان رسیده است، امروز امکان تولید ندارند، اینها نیاز به اورهال کردن دارند، نیاز به قطعات یدکی دارند، یک تعاملاتی را هم خوشبختانه بین مجموعه وزارت صنعت و وزارت نیرو شکل گرفته است، ما داریم تفاهماتی انجام میدهیم که احتمالاً این تفاهم در همان روز همایش هم مبادله خواهد شد که ما بتونیم شرایطی را مهیا کنیم که این ۲۱۵ مگاواتی که الان در داخل شهرکها نصب هستند، اینها هم به چرخه تولید برق اضافه شوند، علاوه بر اینها سرمایه گذاریهای دیگری هم وجود دارد که بهره برداری از اینها به سال ۱۴۰۲ و قبل از پیک سال ۱۴۰۳ نخواهد رسید، ولی این عدد هم عدد قابل توجهی حدود ۲۶۰ مگاوات است که در طول بعد از خردادماه سال ۱۴۰۳ تا پایان سال ۱۴۰۳ اینها به چرخه تولید برق در زیرساختهای صنعتی کشور اضافه میشوند، این یک محور در ارتباط با نیروگاههای کوچک و پراکنده است. موضوع بعدی بحث شهرکها یا انرژیهای نوین یا تجدیدپذیر است. اولاً شرایط زیرساختهایی برای ایجاد شهرکهای تخصصی نیروگاهی را مهیا کرده ایم، اولین در قزوین به بهره برداری رسیده است، به زودی با مجموعه ساتبا بحث مربوط به فراخوان آن منتشر خواهد شد، در کرمان الان مشغول ایجاد شهرک صنعتی هستیم، در برخی از شهرکها بعضاً هم اگر این زیرساخت و زمینهها و اراضی مورد نیاز وجود داشته باشد، آمادگی این را داریم که دراختیار سرمایه گذاران قرار بدهیم برای اینکه بتوانند از این شهرکها و پنلهای خورشیدی استفاده کنند برای تولید برق. خوشبختانه وزارت نیرو الان شرایطی را دارد مهیا میکند برای اینکه بتواند این کسب و کار در کشور شکل بگیرد، این هم یکی از بحثهای دیگر است. بعضاً با برخی از واحدهای صنعتی نشستهایی داشته ایم، همین هفته گذشته من در استان مرکزی بودم، در شهرستان دلیجان، آنجا به دلیل نیاز شدیدی که برخی از واحدها به دلیل تغییر در ماهیت فعالیتی شان رقم خورده است، اینها نیاز به برق بیشتری دارند و هر کدام از این واحدهای صنعتی قریب به ۲ و ۲ دهم مگاوات نیاز برقی دارند که اصلاً امکان و زیرساخت آن امروز وجود ندارد در آنجا، آنها اعلام آمادگی کرده اند که بتوانند کار را سرمایه گذاری کنند، ما هم داریم زیرساختهای آن را برای این سرمایه گذاری فراهم میکنیم و حتی براساس آن ماده ۱۶ قانون هم که الزام دارند واحدهایی که بالای ۱ مگاوات مصرف برق دارند، بخشی از انرژی شان را از طریق نیروگاههای خورشیدی به دست بیاورند و روی این سرمایه گذاری کنند، برای آن هم داریم شرایطی را مهیا میکنیم که بتوانند گواهی ظرفیت از این واحدها بخرند که این شرایط هم انشاالله مهیا خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید